การประเมินความมีชีวิตและวิธีการเก็บรักษาละอองเกสรมะเขือเทศเพื่อการผลิตเมล็ดพันธุ์
คำสำคัญ:
มะเขือเทศ, การเก็บรักษาละอองเกสร, เมล็ดพันธุ์ลูกผสมบทคัดย่อ
มะเขือเทศเป็นพืชผักทางเศรษฐกิจที่สำคัญ ในกระบวนการปรับปรุงพันธุ์เพื่อให้ได้พันธุ์ใหม่ ๆ และการผลิตเมล็ดพันธุ์มะเขือเทศลูกผสม ต้องใช้ละอองเกสรที่มีคุณภาพ จำเป็นต้องผ่านกระบวนการตรวจสอบคุณภาพของละอองเกสรเริ่มต้นก่อนนำไปผสม โดยงานวิจัยนี้ทำการศึกษาสีย้อมที่เหมาะสมเพื่อประเมินความมีชีวิตของละอองเกสรมะเขือเทศแบบรวดเร็วและประเมินความงอกของละอองเกสรด้วยการหาความเข้มข้นของน้ำตาลซูโครสต่อการชักนำให้เกิดการงอก และศึกษาอุณหภูมิที่เหมาะสมต่อการเก็บรักษาละอองเกสรมะเขือเทศเพื่อยืดอายุละอองเกสร โดยวางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ ประกอบด้วย 4 กรรมวิธี 5 ซ้ำ พบว่า สีย้อมที่เหมาะสมต่อการทดสอบความมีชีวิตที่แยกความแตกต่างระหว่างละอองที่มีชีวิตและไม่มีชีวิตของละอองเกสรมะเขือเทศ คือ สีอะซีโตคามีน 1 เปอร์เซ็นต์ สามารถย้อมติดละอองเกสรได้ดีที่ระยะเวลาการย้อมเพียง 10 นาที สูตรสารละลายน้ำตาลที่เหมาะสม คือ สารละลายน้ำตาลซูโครสความเข้มข้น 20 เปอร์เซ็นต์ โดยละอองเกสรมะเขือเทศมีการงอกสูงสุดเท่ากับ 67.50 เปอร์เซ็นต์ การเก็บรักษาที่อุณหภูมิ -20 องศาเซลเซียส สามารถเก็บรักษาละอองเกสรได้นานถึง 30 วัน โดยละอองเกสรมะเขือเทศยังคงมีชีวิต 100 เปอร์เซ็นต์ และละอองเกสรมีการงอก 22.5 เปอร์เซ็นต์ และเมื่อนำละอองเกสรที่เก็บรักษาไปทดสอบการติดผลและคุณภาพเมล็ดพันธุ์ พบว่า มะเขือเทศมีการติดผล 42.27 เปอร์เซ็นต์ ให้น้ำหนักผลสดเฉลี่ย 26.50 กรัมต่อผล และน้ำหนักเมล็ดเฉลี่ย 0.09 กรัมต่อผล เมล็ดมีความงอกสูง 99 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้นวิธีการเก็บรักษาละอองที่ได้ สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการปรับปรุงพันธุ์หรือการผลิตเมล็ดพันธุ์ได้ต่อไป
เอกสารอ้างอิง
Abdul-Baki, A. (1992). Determination of pollen viability in tomatoes. Journal of the American Society for Horticultural Science, 117(3), 473-476. https://doi.org/10.21273/JASHS.117.3.473
Brewbaker, J. L., & Kwack, B. H. (1963). The essential role of calcium ion in pollen germination and pollen tube growth. American Journal of Botany, 50(9), 859-865. https://doi.org/10.2307/2439772
Beyhan, N., & Serdar, U. (2008). Assessment of pollen viability and germinability in some European chestnut genotypes (Castanea sativa L.). Horticultural Science, 35(4), 171-178. https://doi.org/10.17221/23/2008-hortsci
Buitink, J., & Leprince, O. (2004). Glass formation in plant anhydrobiotes: survival in the dry state. Cryobiology, 48(3), 215-228. https://doi.org/10.1016/j.cryobiol.2004.02.011
Bureau of plant and agricultural materials control. (2023). Seed export form Thailand in 2023. https://www.doa.go.th/ard/wp-content/uploads/2024/06/export-2566.pdf (In Thai)
Dafni, A., & Firmage, D. (2000). Pollen viability and longevity: practical, ecological and evolutionary implications. Plant Systematics and Evolution, 222, 113-132. https://doi.org/10.1007/BF00984098
FAOSTAT. (2023, August 11). Food and agriculture organization of the united nations. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC.
Hanna, W. W., & Towill, L. E. (1995). Long-term pollen storage. Plant Breeding Reviews, 13, 179-207. https://doi.org/10.1002/9780470650059.ch5
Impe, D., Reitz, J., Köpnick, C., Rolletschek, H., Börner, A., Senula, A., & Nagel, M. (2020). Assessment of pollen viability for wheat. Frontiers in Plant Science, 10, 1588. https://doi.org/10.3389/fpls.2019.01588
ISTA (International Seed Testing Association). (2023). International rules for seed testing. Bassersdorf, Switzerland. 300p.
Karapanos, I. C., Fasseas, K., Olympios, C., & Passam, H. C. (2006). Factors affecting the efficacy of agar-based substrates for the study of tomato pollen germination. The Journal of Horticultural Science and Biotechnology, 81(4), 631-638. https://doi.org/10.1080/14620316.2006.11512116
Office of Agricultural Economics. (2023). Tomato: area production and yield In Thailand 2023. http://www.oae.go.th/assets/portals/1/fileups/prcaidata/files/ (In Thai)
Luna, S. V., Fugueroa, J. M., Baltazar, B. M., Gomez, R. L., Townsend, R., & Schoper J. B. (2001). Maize pollen longevity and distance isolation for effective pollen control. Crop Science, 41(5), 1551-1557. https://doi.org/10.2135/cropsci2001.4151551x
Song J., & Shoji, T. (2007). Loss of viability of tomato pollen during long-term dry storage is associated with reduced capacity for translating polyamine biosynthetic enzyme genes after rehydration. Journal of Experimental Botany, 58(15-16), 4235-4244. https://doi.org/10.1093/jxb/erm280.
Taylor L. P., & Hepler, P. K. (1997). Pollen germination and tube growth. Annual Review of Plant Physiology and Plant Molecular Biology, 48, 461-491. https://doi.org/10.1146/annurev.arplant.48.1.461
van Bilsen, D. G. J. L., & Hoekstra, F. A. (1993). Decreased membrane integrity in aging Typha latifolia L. pollen (accumulation of lysolipids and free fatty acids). Plant Physiology, 101(2), 675-682. https://doi.org/10.1104/pp.101.2.675.
Vasil, I. K. (1987). Physiology and culture of pollen. International Review of Cytology, 107, 127-174. https://doi.org/10.1016/S0074-7696(08)61075-X
Wolkers, W. F., & Hoekstra, F. A. (1995). Aging of dry desiccation tolerant pollen does not affect protein secondary structure. Plant Physiology, 109, 907-915. https://doi.org/10.1104/pp.109.3.907
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารเกษตรศาสตร์และเทคโนโลยี มทร.อีสาน
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารทดสอบระบบ ThaiJo2 ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื่อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการดีพิมพ์ในวารสารทดสอบระบบ ThaiJo2 ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารทดสอบระบบ ThaiJo2 หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่หรือเพื่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรณ์จากวารสารทดสอบระบบ ThaiJo2 ก่อนเท่านั้น
