การวิเคราะห์เชิงพหุปัจจัยเพื่อเลือกเส้นทางขนส่งสินค้าเกษตรอย่างเหมาะสม กรณีศึกษาทุเรียนจากจันทบุรีสู่ด่านศุลกากรเชียงของ
บทคัดย่อ
งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์และเปรียบเทียบปัจจัยที่ส่งผลต่อการเลือกเส้นทางขนส่งสินค้าเกษตร โดยมุ่งศึกษาเฉพาะกรณีการขนส่งทุเรียนจากจังหวัดจันทบุรีไปยังด่านศุลกากรเชียงของ จังหวัดเชียงราย จากการทบทวนวรรณกรรมทั้งในประเทศและต่างประเทศ พบปัจจัยที่เกี่ยวข้องทั้งหมด 35 ปัจจัย จากเทคนิคการจัดอันดับตามความถี่ (Frequency ranking) เพื่อคัดเลือกปัจจัยที่สำคัญ จำนวน 9 ปัจจัย ได้แก่ เวลาในการขนส่ง ค่าใช้จ่าย ระยะทาง สภาพถนน คุณภาพพื้นผิวถนน ความกว้างของถนน ความถี่ในการเร่งความเร็ว ลักษณะของเส้นทาง และสิ่งอำนวยความสะดวก โดยใช้กระบวนการตัดสินใจแบบหลายเกณฑ์ ด้วยวิธีการถ่วงน้ำหนักผลรวมอย่างง่าย (Simple Additive Weighting; SAW) เพื่อประเมินความเหมาะสมของเส้นทางขนส่ง ผลการวิเคราะห์พบว่า เส้นทาง 3-1 ได้คะแนนรวมสูงสุด รองลงมาคือเส้นทาง 1-1 และ 3-2 ขณะที่เส้นทาง 2-4 และ 4-2 มีคะแนนต่ำสุด สะท้อนถึงข้อจำกัดโครงสร้างพื้นฐานและสภาพแวดล้อมที่ส่งผลต่อคุณภาพของสินค้าและต้นทุนโลจิสติกส์ เมื่อวิเคราะห์เส้นทางที่เหมาะสม พบว่า เส้นทาง 3-1 และ 4-3 มีคะแนนรวม 7.6469 และ 5.6250 ตามลำดับ จึงสรุปว่าเป็นเส้นทางที่เหมาะสมในการขนส่งทุเรียน จากความสอดคล้องของปัจจัยด้านระยะเวลา ต้นทุน และคุณภาพเส้นทาง จากการวิจัยแสดงให้เห็นว่าการพิจารณาหลายปัจจัยร่วมกันช่วยเพิ่มความแม่นยำในการเลือกเส้นทาง ลดความเสี่ยง และเสริมสร้างความสามารถในการแข่งขันของภาคเกษตรกรรมไทย
เอกสารอ้างอิง
Al-Dairi, M., Pathare, P. B., Al-Yahyai, R., & Opara, U. L. (2022). Mechanical damage of fresh produce in postharvest transportation: Current status and prospects. Trends in Food Science & Technology, 124, 195-207.
Asawakulchai, S. (2017). Traffic route for the shortest path travelling using Dijkstra algorithm. Association of Private Higher Education Institutions of Thailand under the Patronage of Her Royal Highness Princess Mahachakri Sirindhorn, 6(1), 5-14. (In Thai)
Bigaran Aliotte, J. T., & Ramos de Oliveira, A. L. (2022). Multicriteria decision analysis for fruits and vegetables routes based on the food miles concept. Revista de la Facultad de Ciencias Agrarias UNCuyo.
Bitzios, D., & Ferreira, L. (1993). Factors affecting route choice of commercial vehicle drivers. In Proceedings of the 18th Australasian Transport Research Forum (ATRF) (Vol. 18, Part 1, pp. 27–40). Australasian Transport Research Forum.
Brunelli, M. (2014). Introduction to the analytic hierarchy process. Springer.
Chiang Khong Customs. (2023). Top 10 export commodity values at Chiang Khong Customs. Chiang Rai, Thailand: Chiang Khong Customs. (In Thai)
Fernando, I., Fei, J., Stanley, R., & Enshaei, H. (2018). Measurement and evaluation of the effect of vibration on fruits in transit. Packaging Technology and Science, 31(11), 723-738.
Fulzele, V., Shankar, R., & Choudhary, D. (2019). A model for the selection of transportation modes in the context of sustainable freight transportation. Industrial Management & Data Systems, 119(8), 1764-1784.
Goodwin, P., & Khachaturov, T. (1983). The Economics of Long-Distance Transportation: Proceedings of a Conference held by the International Economic Association. Springer.
Hwang, C. L., & Yoon, K. (1981). Multiple attribute decision making: Methods and applications. Springer-Verlag.
Igilar, C. (2023). Analysis of Perishable Goods Transportation. European Journal of Business and Innovation Research, 11(7), 35-72.
Issa, I. M., Munishi, E. J., & Mubarack, K. (2022). Challenges facing transportation of urban fruits and vegetables supply chain continuum in Dar Es Salaam, Tanzania. Business Education Journal, 10(3). Retrieved from https://www.ajol.info/index.php/bej/article/view/234744
Jaimook, S. (2017). Factors effecting the development of the logistics system on road goods transportation in Chiang Mai province (Unpublished master’s thesis). Maejo University. (In Thai)
Jantawong, P. (2021). Transport Route Selection for transporting products to China with TOPSIS-ROC Technique. MUT Journal of Business Administration, 18(2),130-155. (In Thai)
Jarimopas, B., Singh, S. P., & Saengnil, W. (2005). Measurement and analysis of truck transport vibration levels and damage to packaged tangerines during transit. Packaging Technology and Science: An International Journal, 18(4), 179-188. (In Thai)
Jun, Y., & Wei, C. (2010). AHP application in the selection of routes for hazardous materials transportation. In 2010 International Conference on Optoelectronics and Image Processing (ICOIP 2010) (pp. 189–191).
Kahraman, C. (Ed.). (2008). Multi-criteria decision making: Fuzzy sets and applications. Springer: Berlin, Germany.
Karimi, D., Rashvand, M., & Shokrian, A. (2019). Effect of road vibrations on the mechanical properties of olive fruit during transport. Am. J. Mechan. Appl, 7, 30-34.
Khanai, A. (2008). Transportation management (2nd ed.). Vision Prepress. (In Thai)
Kim, G.-S., Jung, H.-M., Kim, K.-B., & Kim, M.-S. (2008). Vibration Measurement and Analysis During Fruits Distribution for Optimum Packaging Design. Journal of Biosystems Engineering, 33(1), 38-44.
Lü, E., Lu, H., Zhang, D., Yang, Z., & Liu, Y. (2010). Investigation and analysis of fruits and vegetables transportation. In Proceedings of the 2010 Pittsburgh, Pennsylvania Conference on Agricultural and Biological Engineering (Paper No. 1009660).
MacCrimmon, K. R. (1968). Decision making among multiple-attribute alternatives: A survey and consolidated approach. RAND Memorandum, RM-4823-ARPA, 1-21.
Meethom & Pornchaivivat. (2011). Design of decision support system for multimodal transportation route selecting between Thailand and Vietnam. Engineering and Applied Science Research, 38(2), 187–195. (In Thai)
Namfon, P., & Phatranit, K. (2020). Transportation route planning using the saving algorithm: A case study of a plastic pellet factory (Unpublished bachelor’s thesis). Dhurakij Pundit University, College of Innovation in Technology and Engineering. (In Thai)
Nasution, S. M., Husni, E., Kuspriyanto, K., & Yusuf, R. (2022). Personalized route recommendation using F-AHP-Express. Sustainability, 14(17), 10831.
Negi, S., & Wood, L. C. (2019). Transportation lead time in perishable food value chains: an Indian perspective. International Journal of Value Chain Management, 10(4), 290-315.
Nitidetch Koohathongsumrit. (2017). Optimal selection of transportation routes using a 0–1 goal programming model. Phranakhon Rajabhat Research Journal, 12(2). (In Thai)
Office of the National Economic and Social Development Council. (2024). Thailand’s logistics report 2023. NESDC. (In Thai)
Orjuela-Castro, J. A., Orejuela-Cabrera, J. P., & Adarme-Jaimes, W. (2019). Last mile logistics in mega-cities for perishable fruits. Journal of Industrial Engineering and Management, 12(2), 318-327.
Osvald, A., & Stirn, L. Z. (2008). A vehicle routing algorithm for the distribution of fresh vegetables and similar perishable food. Journal of food engineering, 85(2), 285-295.
Pamučar, D., & Ćirović, G. (2018). Vehicle route selection with an adaptive neuro fuzzy inference system in uncertainty conditions. Decision Making: Applications in Management and Engineering, 1(1), 13-37.
Peterson, E. B., Grant, J. H., & Rudi‐Polloshka, J. (2018). Survival of the fittest: Export duration and failure into united states fresh fruit and vegetable markets. American Journal of Agricultural Economics, 100(1), 23-45.
Pretorius, C. J. (2016). The influence of road condition on the shelf-life of tomatoes. In Functional Pavement Design (pp. 1381-1389). CRC Press.
Rahul, J. K., Khayer, N., Uddin, M. F., Chakraborty, S., & Haque, M. R. (2022, December). Considerations in the design of an efficient network to transport perishable crops. In Proceedings of the 5th International Conference on Industrial & Mechanical Engineering and Operations Management (IMEOM 2022). IEOM Society International.
Ren, Q. (2022). The Optimal Route Selection Model of Fresh Agricultural Products Transportation Based on Bee Colony Algorithm. International Journal of Advanced Computer Science and Applications, 13(12).
Sarjono, H. (2014). Determination of best route to minimize transportation costs using nearest neighbor procedure. Applied Mathematical Sciences, 8(62), 3063-3074.
Schoorl, D., & Holt, J. (1982). Road-vehicle-load interactions for transport of fruit and vegetables. Agricultural systems, 8(2), 143-155.
Soleimani, B., & Ahmadi, E. (2015). Evaluation and analysis of vibration during fruit transport as a function of road conditions, suspension system and travel speeds. Engineering in agriculture, environment and food, 8(1), 26-32.
Sungtrisearn, P., & Ponanan, K. (2022). Measurement model of rail freight performance indicator: Case study Mae Sot–Tak–Kamphaeng Phet–Nakhon Sawan double-track railway (Unpublished master’s thesis). Naresuan University, Faculty of Logistics and Digital Supply Chain. (In Thai)
Taki, S. (2023). Optimizing the transportation route in the distribution network using Fuzzy AHP multi-criteria decision making. Journal of New Research Approaches in Industrial & Management Sciences, 9(29).
Thakur, K., Maji, S., Maity, S., Pal, T., & Maiti, M. (2023). Multiroute fresh produce green routing models with driver fatigue using Type-2 fuzzy logic-based DFWA. Expert Systems with Applications, 229, 120300.
Tidatip & Piyamas. (2024). Factors affecting choice of Rom Klao truck terminal services of goods transport operators. Ramkhamhaeng University Journal: Graduate School, 7(2), 43–58. (In Thai)
Tirkolaee, E. B., Hadian, S., Weber, G. W., & Mahdavi, I. (2020). A robust green traffic-based routing problem for perishable products distribution. Computational Intelligence, 36(1), 80-101.
Triantaphyllou, E., & Mann, S. H. (1995). Using the analytic hierarchy process for decision making in engineering applications: some challenges. International journal of industrial engineering: applications and practice, 2(1), 35-44.
Wang, Y., Zhang, Q., & Liu, X. (2018). Application of AHP method in agricultural product logistics: A study on export routes from China to Vietnam. Journal of Transport and Supply Chain Management, 12(1), 1–9.
Wu, M. Y., Ke, C. K., & Lai, S. C. (2022). Optimizing the routing of urban logistics by context-based social network and multi-criteria decision analysis. Symmetry, 14(9), 1811.
Zheng, D., Chen, J., Lin, M., Wang, D., Lin, Q., Cao, J., Yang, X., Duan, Y., Ye, X., & Sun, C. (2022). Packaging design to protect Hongmeiren orange fruit from mechanical damage during simulated and road transportation. Horticulturae, 8(3), 258.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารเกษตรศาสตร์และเทคโนโลยี มทร.อีสาน
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงตีพิมพ์ในวารสารทดสอบระบบ ThaiJo2 ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสาร ไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื่อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการดีพิมพ์ในวารสารทดสอบระบบ ThaiJo2 ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารทดสอบระบบ ThaiJo2 หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่หรือเพื่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรณ์จากวารสารทดสอบระบบ ThaiJo2 ก่อนเท่านั้น
