กลยุทธ์การส่งเสริมการผลิตสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ กรณีศึกษา “ลิ้นจี่แม่ใจพะเยา”

บทคัดย่อ

     การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์สำคัญเพื่อศึกษากลยุทธ์การส่งเสริมการผลิตสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ กรณีศึกษา “ลิ้นจี่แม่ใจพะเยา” เก็บรวบรวมข้อมูล พ.ศ. 2564-2565 โดยใช้วิธีการวิจัยแบบผสมผสาน กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้ปลูกลิ้นจี่กลุ่มแปลงใหญ่ อำเภอแม่ใจ จังหวัดพะเยา จำนวน 155 ราย ซึ่งได้จากการคำนวณด้วยใช้สูตร Taro Yamane ที่ความคลาดเคลื่อน 0.05 สุ่มตัวอย่างแบบง่ายด้วยวิธีจับฉลากตามสัดส่วน และการสนทนากลุ่มย่อย (Focus group) โดยคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง จำนวน 15 ราย การวิเคราะห์ข้อมูลใช้สถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ การแจกแจงความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และใช้สถิติเชิงอนุมาน คือ T-test ตลอดจนการวิเคราะห์ SWOT และใช้วิธี TOW Matrix เพื่อสร้างกลยุทธ์การส่งเสริมการผลิตสินค้าสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ กรณีศึกษา “ลิ้นจี่แม่ใจพะเยา” ผลการวิจัย พบว่า 1) ผู้ปลูกลิ้นจี่ ร้อยละ 50.3 ไม่เคยได้ยินหรือรับทราบข้อมูลเกี่ยวกับสินค้า GI “ลิ้นจี่แม่ใจพะเยา” ร้อยละ 44.5 มีการได้ยินหรือรับทราบข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับสินค้า GI “ลิ้นจี่แม่ใจพะเยา” จากการอบรม/หน่วยงานราชการ และร้อยละ 66.5 ไม่เคยผ่านการอบรมเกี่ยวกับการจัดการผลิตผลสินค้า GI “ลิ้นจี่แม่ใจพะเยา” 2) ผู้ปลูกลิ้นจี่ มีระดับความรู้ หลังการเข้าร่วมฝึกอบรมเกี่ยวกับระบบการควบคุมคุณภาพมาตรฐานสินค้า GI “ลิ้นจี่แม่ใจพะเยา” (=13.69) สูงกว่าก่อนการเข้าร่วม (=9.97) อย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ (p<0.05) 3) ผู้ปลูกลิ้นจี่ที่ผ่านการฝึกอบรมฯ จำนวน 16 ราย ผ่านการประเมินคุณภาพผลผลิตลิ้นจี่ตามข้อกำหนดสินค้า GI “ลิ้นจี่แม่ใจพะเยา” สำหรับการวิจัยเชิงคุณภาพเพื่อหากลยุทธ์ในการส่งเสริมการผลิตสินค้า GI “ลิ้นจี่แม่ใจพะเยา” โดยการวิเคราะห์ SWOT Analysis และใช้ TOWS Matrix สรุปได้ 4 กลยุทธ์ ได้แก่ กลยุทธ์เชิงรุก คือ พัฒนาและสร้างจุดเด่นให้สินค้า GI “ลิ้นจี่แม่ใจพะเยา” กลยุทธ์เชิงป้องกัน คือ ส่งเสริมผู้ปลูกลิ้นจี่รวมกลุ่มผลิตปัจจัยการผลิตใช้เอง กลยุทธ์เชิงแก้ไข คือ พัฒนาองค์ความรู้ให้แก่ผู้ปลูกลิ้นจี่มีความรู้ในกระบวนการผลิตลิ้นจี่ใหมี้คุณภาพตามมาตรฐานสินค้า GI “ลิ้นจี่แม่ใจพะเยา” และกลยุทธ์เชิงรับ คือ การศึกษาความต้องการผู้บริโภคเพื่อให้ทราบทิศทางของตลาดและแนวโน้มความต้องการสินค้า GI