การแยกเชื้อราชอบด่างที่ผลิตเอนไซม์ไซลาเนส และการพัฒนาสูตรอาหารเลี้ยงเชื้อราจาก พืชผลทางการเกษตรบางชนิด

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อแยกเชื้อราชอบด่างที่ผลิตเอนไซม์ไซลาเนสจากดินที่มีเศษวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร และเพื่อพัฒนาสูตรอาหารเลี้ยงเชื้อราจากพืชผลทางการเกษตรบางชนิดเพื่อใช้เพาะเลี้ยงเชื้อราที่แยกได้ ในการศึกษานี้สามารถแยกเชื้อราชอบด่างได้ทั้งหมด 23 ไอโซเลทจากดินที่มีเศษวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตร จากการนำเชื้อราชอบด่างที่ได้มาตรวจสอบความสามารถในการผลิตเอนไซม์ไซลาเนสบนอาหาร xylan agar, pH 9 ด้วยวิธี Gram’s iodine โดยแสดงผลด้วยค่าดัชนีการผลิตเอนไซม์ ซึ่งคำนวณจากอัตราส่วนของเส้นผ่านศูนย์กลางของวงใสรอบโคโลนีต่อเส้นผ่านศูนย์กลางของโคโลนี พบว่ามีเชื้อราจำนวน 2 ไอโซเลท ได้แก่ ไอโซเลท GMCF 16 และ GMSS 14 ที่มีกิจกรรมของเอนไซม์ไซลาเนสสูงสุด โดยมีค่าดัชนีการผลิตเอนไซม์เท่ากับ 2.07±0.25 และ 1.94±0.08 ตามลำดับ จากการระบุชนิดของเชื้อราโดยการศึกษาลักษณะทางสัณฐานวิทยา พบว่าเชื้อราทั้ง 2 ไอโซเลทมีลักษณะสอดคล้องกับเชื้อราในสกุล Aspergillus จากนั้นนำเชื้อราดังกล่าวมาเพาะเลี้ยงบนอาหารวุ้นที่เตรียมจากพืชผลทางการเกษตร 4 ชนิด ได้แก่ มันสำปะหลัง มันม่วง ข้าวโพด และถั่วแดง ส่วนในชุดควบคุมเพาะเลี้ยงเชื้อราดังกล่าวบนอาหาร potato dextrose agar (PDA) สำเร็จรูป อาหารเลี้ยงเชื้อราทุกชนิดมีการปรับค่าความเป็นกรดด่างเริ่มต้นให้มีค่าเท่ากับ 9 พบว่า Aspergillus sp. GMSS 14 เจริญได้ดีที่สุดบนอาหารวุ้นมันม่วง รองลงมาคือ อาหาร PDA สำเร็จรูป และเจริญได้น้อยที่สุดบนอาหารวุ้นมันสำปะหลัง อาหารวุ้นข้าวโพด และอาหารวุ้นถั่วแดง ส่วน Aspergillus sp. GMCF 16 เจริญได้ดีไม่แตกต่างกันบนอาหารเลี้ยงเชื้อทุกชนิด งานวิจัยนี้แสดงให้เห็นถึงความเป็นไปได้ในการพัฒนาสูตรอาหารเพาะเลี้ยงเชื้อราสูตรใหม่ ๆ จากพืชผลทางการเกษตรเพื่อใช้ทดแทนอาหาร PDA สำเร็จรูปที่มีราคาค่อนข้างแพงที่ใช้เป็นประจำในห้องปฏิบัติการ