ความหลากหลาย และความชุกชุมของหอยทากบกบริเวณภูเขาหินปูน เขตป่าสงวนแห่งชาติป่าดงซำทอง ป่าดงหนองไผ่ และป่าดงผาสามยอด อำเภอศรีบุญเรือง จังหวัดหนองบัวลำภู
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหลากหลาย และความชุกชุมของหอยทากบกบริเวณภูเขาหินปูน ในเขตป่าสงวนแห่งชาติป่าดงซำทอง ป่าดงหนองไผ่ และป่าดงผาสามยอด อำเภอศรีบุญเรือง จังหวัดหนองบัวลำภู ในช่วงปลายฤดูฝนถึงต้นฤดูหนาว ระหว่างเดือนพฤศจิกายน 2564 – กุมภาพันธ์ 2565 ด้วยแปลงสุ่มขนาด 20 x 20 เมตร ทั้งหมด 4 สถานี ได้แก่ A, B, C และ D สถานีละ 6 แปลง รวมทั้งหมด 24 แปลง ผลการสำรวจ พบหอยทากบกรวมทั้งหมด 8,069 ตัวอย่าง จัดจำแนกและระบุชนิดได้ทั้งหมด 22 สกุล 26 ชนิด โดยที่หอยทากสยาม (Cryptozona siamensis) และหอยทากจิ๋วจุกแดง (Georissa sp.) มีจำนวนประชากร และความชุกชุมสัมพัทธ์สูงที่สุดตามลำดับ ค่าดัชนีความหลากหลาย เท่ากับ 1.891 ค่าความหลากหลายสูงสุด เท่ากับ 3.258 ดัชนีการกระจายตัวอย่างสม่ำเสมอ เท่ากับ 0.580 ค่าดัชนีจำนวนของชนิดพันธุ์ที่มีประสิทธิภาพที่บ่งบอกถึงชนิดพันธุ์ของหอยทากบกที่สามารถปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมได้ดี เท่ากับ 6.628 ค่าดัชนีความเด่น เท่ากับ 0.239 และค่าสัมประสิทธิ์ความคล้ายคลึงสูงที่สุด ได้แก่ สถานี C กับ D เท่ากับ 0.838 ในการศึกษาครั้งนี้พบหอยทากจิ๋วสกุล Dicharax sp. และ Hypselostoma sp. โดยพบในแหล่งอาศัยที่เป็นป่าไผ่ ซึ่งเป็นรายงานการค้นพบครั้งแรกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย
Article Details
References
กิตติ ตันเมืองปัก, วรวุฒิ ตาดี, ฤทธิชัย สุคงเจริญ และประยูร ชุ่มมาก. (2560). ความหลากหลายของหอยทากบกในถ้ำหินปูน เขตวนอุทยานผางาม จังหวัดเลย. ใน การประชุมวิชาการระดับชาติ ครั้งที่ 4 (น. 1195-1204). สถาบันวิจัย มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร.
กิตติโรจน์ แสนสุนนท์, นันทพงศ์ บุญสะอาด และกิตติ ตันเมืองปัก. (2565). การศึกษาความชุกชุมของหอยทากบกในเขตตำบลบริบูรณ์ อำเภอสีชมพู จังหวัดขอนแก่น. ใน จารุวัลย์ รักษ์มณี (บ.ก.), วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สร้างสรรค์นวัตกรรมสู่ชุมชน, การประชุมวิชาการระดับชาติ ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม ครั้งที่ 4 (น. 128-140). คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย.
จิรายุทธ บัวฮองแสง และกิตติ ตันเมืองปัก. (2565). ความหลากหลายและความชุกชุมของหอยทากบกในพื้นที่เกษตรแบบผสมผสาน อำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย. วารสารแก่นเกษตร, 50(1), 76-87.
ชนิดาพร ตุ้มปี่สุวรรณ และศักดิ์บวร ตุ้มปี่สุวรรณ. (2553ก). ความหลากหลายและชุกชุมของหอยทากบกบริเวณภูทอกน้อย จังหวัดหนองคาย. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 29(3), 298-307.
ชนิดาพร ตุ้มปี่สุวรรณ และศักดิ์บวร ตุ้มปี่สุวรรณ. (2553ข). ความหลากหลายและความชุกชุมของหอยทากบกบริเวณภูเขาหินปูน และภูเขาหินทรายในจังหวัดหนองบัวลำภู. วารสารวิทยาศาสตร์บูรพา, 15(2), 10-19.
ชุติมา สาสังข์, ชนิดาพร ตุ้มปี่สุวรรณ และศักดิ์บวร ตุ้มปี่สุวรรณ. (2561). ความหลากหลายของหอยทากบกภายในหย่อมป่า ขนาดเล็กบางแห่งในจังหวัดศรีสะเกษ. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 37(1), 85-97.
ปฏิพล จำลอง, ชนิดาพร ตุ้มปี่สุวรรณ และศักดิ์บวร ตุ้มปี่สุวรรณ. (2556). ความหลากหลายและความชุกชุมของหอยทากบกบริเวณภูเขาหินทรายและภูเขาไฟในจังหวัดสุรินทร์. วารสารวิทยาศาสตร์บูรพา, 18(1), 67-81.
ภัทรพงศ์ แข็งแรง, เพ็ญนภา อุบปัญญาคำ, กิตติมา ฝ่ายขันธ์ และกิตติ ตันเมืองปัก. (2566). ความหลากหลาย ความชุกชุม และความคล้ายคลึงของหอยทากบกในบริเวณแปลงเกษตร อำเภอเมืองเลย จังหวัดเลย. ใน จารุวัลย์ รักษ์มณี (บ.ก.), วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สู่การพัฒนาท้องถิ่นอย่างยั่งยืน, การประชุมวิชาการระดับชาติ ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม ครั้งที่ 5 (น. 676-687). คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย.
ภูริพงศ์ เมฆสุวรรณ, สายสนิท พงศ์สุวรรณ และพงษ์รัตน์ ดำรงโรจน์วัฒนา. (2563). ชนิดและการแพร่กระจายของหอยทากบกบนเกาะภูเก็ตและเกาะใกล้เคียง. วารสารวิทยาศาสตร์บูรพา, 25(1), 1-10.
อาทิตย์ แก้วสว่าง, พงษ์พิพัฒน์ สุวรรณะ และกิตติ ตันเมืองปัก. (2565). การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างค่า pH ในดินต่อความหลากชนิดของหอยทากบกในเขตตำบลบริบูรณ์ อำเภอสีชมพู จังหวัดขอนแก่น. ใน จารุวัลย์ รักษ์มณี (บ.ก.), วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สร้างสรรค์นวัตกรรมสู่ชุมชน, การประชุมวิชาการระดับชาติ ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม ครั้งที่ 4 (น. 73-83). คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย.
Altaf, J., Qureshi, N.A. & Siddiqui, M.J.I. (2017). Interaction of snail species in the agroecosystem. Journal of Biodiversity and Environmental Science, 10(1), 169-182.
Blandford, W.T. & Godwin-Austen, H.H. (1908). The fauna of British India, Ceylon and Burma. London, UK: Taylon and Francis.
Foon, J.K., Clements, G.R. & Liew, T-S. (2017). Diversity and biogeography of land snails (Mollusca, Gastropoda) in the limestone hills of Perak, Peninsular Malaysia. ZooKeys. 682, 1-94.
Foon, J.K. & Liew, T-S. (2017). A review of the land snail genus Alycaeus (Gastropoda, Alycaeidae) in Peninsular Malaysia. ZooKeys, 692, 1-81.
Hubalek, Z. (2000). Measures of species diversity in ecology: An evaluation. Folia Zoologica, 49(4), 241–260.
Jirapatrasilp, P., Páll-Gergely, B., Sutcharit, C. & Tongkerd, P. (2021). The operculate micro land snail genus Dicharax Kobelt & Möllendorff, 1900 (Caenogastropoda, Alycaeidae) in Thailand, with description of new species. Zoosystematics and Evolution, 97(1), 1–20.
Jirapatrasilp, P., Sutcharit, C. & Panha, S. (2022). Annotated checklist of the operculated land snails from Thailand (Mollusca, Gastropoda, Caenogastropoda): The Family Pupinidae, with descriptions of several new species and subspecies, and notes on classification of Pupina Vignard, 1829 and Pupinella Gray, 1850 from mainland Southeast Asia. ZooKeys, 1119, 1–115.
Krebs, C.J. (1999). Ecological methodology. (2nd ed.) Califonia : Addison Wesley Longman, Inc.
Odum, E.P. (1971). Fundamental of ecology. (2nd ed.) London : W. B. Sauders Comp.
Ogbeide, J.O., Omogbeme, M.I., Uwaifo, O.P. & Oke, O.C. (2018). Land snail community structure and diversity in unprotected and protected forest areas of Ekiti State, Nigeria. European Scientific Journal, 14(27), 366-377.
Oke, O.C. & Chokor, J.U. (2009). The effect of land use on snail species richness and diversity in the tropical rainforest of south – western Nigeria. African Scientist, 10(2), 95-108.
Oke, O.C. & Alohan, F.I. (2006). The land snail diversity in a square kilometre of tropical rainforest in Okomu National Park, Edo State, Nigeria. African Scientist, 7(3), 135-142.
Oke, O.C. & Chokor, U.J. (2010). Land snail species richness and diversity in Idanre Hills, Ondo State, Nigeria. African Journal of Ecology, 48, 1004-1008.
Páll-Gergely, B. & Grego, J. (2020). Kontschania tetragyra n. gen. & sp. from Laos (Gastropoda: Cyclophoroidea: Diplommatinidae). Journal of Conchology, 43(5), 461-465.
Panha, S. & Burch, J.B. (2005). An introduction to the microsnails of Thailand. Malacological Review, 37/38, 1-155.
Pettingill, O.S. (1950). A laboratory and field manual of Ornithology. Minnesota : Burgress Publishing.
Pielou, E.C. (1975). Ecological diversity. New York, USA: Willey & Sons.
Schilthuizen, M., Chai, H-N., Kimsin, T.E. & Vermeulen, J.J. (2003). Abundance and diversity of land snails (Mollusca: Gastropoda) on limestone hills in Borneo. The Raffles Bulletin of Zoology, 51(1), 35-42.
Schilthuizen, M. & Rutjes, H.A. (2001). Land snail diversity in a square kilometre of tropical rainforest in Sabah, Malaysian Borneo. Journal of Molluscan Studies, 67, 417-423.
Winter, A.J. De. & Gittenberger, E. (1998). The land snail fauna of a square kilometer patch of rainforest in southwestern Cameroon: High species richness, low abundance and seasonal fluctuations. Malacologia. 40(1-2), 231-250.