เทคโนโลยีการผลิตและการใช้ไส้เดือนฝอยศัตรูแมลงสำหรับควบคุมแมลงศัตรูผัก

บทคัดย่อ

ไส้เดือนฝอยศัตรูแมลงสายพันธุ์ไทยสกุล Steinernema เป็นหนอนตัวกลมที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า จัดอยู่ในวงศ์ Steinernematidae และมีแบคทีเรียสมชีพ Xenorhabdus อาศัยอยู่ในลำไส้ของตัวอ่อนก่อโรค ซึ่งดำรงชีพแบบอิสระในดินโดยมีพฤติกรรมซุ่มรอ เคลื่อนที่ออกหา หรือทั้งซุ่มรอและเคลื่อนที่ออกหาแมลงอาศัย เมื่อพบแมลงอาศัยไส้เดือนฝอยจะกระโดดและเคลื่อนที่เข้าสู่ตัวแมลงผ่านทางช่องเปิดธรรมชาติ ได้แก่ ปาก ทวาร หรือรูหายใจ เข้าสู่ภายในโพรงลำตัวแมลงที่มีเลือดแมลงบรรจุอยู่ พร้อมกับขับถ่ายแบคทีเรียออกจากลำไส้สู่เลือดแมลงทางทวาร แบคทีเรียเพิ่มจำนวนและปลดปล่อยสารพิษทำให้แมลงตายภายใน 24-48 ชั่วโมง เนื่องจากภาวะโลหิตเป็นพิษ ด้วยศักยภาพดังกล่าวกอปรกับคุณสมบัติกำจัดแมลงศัตรูเป้าหมายได้หลายชนิด อีกทั้งยังเพาะเลี้ยงเพิ่มปริมาณได้ง่ายในอาหารเทียม จึงนำมาใช้เป็นชีวภัณฑ์กำจัดแมลงศัตรูผัก การใช้ชีวภัณฑ์ไส้เดือนฝอยเป็นอีกแนวทางหนึ่งในการผลิตผักปลอดสารพิษ ผักอนามัย และผักอินทรีย์ ดังนั้นการเพาะเลี้ยงไส้เดือนฝอยแบบผลิตใช้เอง ซึ่งเกษตรหรือกลุ่มเกษตรกรสามารถผลิตใช้เองได้ ท้ายที่สุดเมื่อมีการใช้ชีวภัณฑ์ไส้เดือนฝอยอย่างแพร่หลาย จะเป็นการขยายเทคโนโลยีไปยังเกษตรกรหรือกลุ่มเกษตรผู้ปลูกผักรายอื่น ทำให้การผลิตผักเกิดความยั่งยืนมากขึ้น