ศักยภาพในการควบคุมแมลงวันแตง Zeugodacus cucurbitae Coquillett (Diptera: Tephritidae) โดยไส้เดือนฝอยและเชื้อราก่อโรคแก่แมลง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การใช้สารเคมีป้องกันกำจัดแมลงวันแตง (Zeugodacus cucurbitae Coquillett) เป็นแนวทางปฏิบัติที่เกษตรกรนิยมใช้ แต่เนื่องจากหนอนวัยสุดท้ายและดักแด้อาศัยอยู่ในดิน ทำให้ละอองสารเคมีไม่สามารถสัมผัสทำให้แมลงตายได้ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเป็นไปได้ในการผสมผสานการใช้ศัตรูธรรมชาติ 2 ชนิด คือ ไส้เดือนฝอยก่อโรคแก่แมลง จำนวน 4 ชนิด ได้แก่ Steinernema carpocapsae Weiser, Steinernema siamkayai Stock, Somsook and Reid, Heterorhabditis indica Poinar, Karunakar and David, Heterorhabditis bacteriophora Poinar และเชื้อราเขียวเมตาไรเซียม Metarhizium anisopliae (Metchnikoff) Sorokin ไอโซเลต PSUM02 ที่ระดับความเข้มข้นของไส้เดือนฝอยก่อโรคแก่แมลง 7 ระดับ คือ น้ำกลั่น (ควบคุม), 1,000, 5,000, 10,000, 15,000, 20,000 และ 25,000 ตัว/แมลงอาศัย ขณะที่ความเข้มข้นของสารแขวนลอยสปอร์เชื้อราเขียว คือ น้ำกลั่น (ควบคุม), 1x105, 1x106, 1x107 และ 1x108 สปอร์/มล. ผลการศึกษาพบว่าไส้เดือนฝอย S. carpocapsae ที่อัตราพ่น 25,000 ตัว/แมลงอาศัย ทำให้หนอนวัยสุดท้ายและดักแด้ของแมลงวันแตงตายดีที่สุด เท่ากับ 97.50 และ 95.00% ตามลำดับ การตายของหนอนวัยสุดท้าย (61.25%) และดักแด้ (59.38%) ลดลงหลังพ่นด้วยเชื้อราเขียว M. anisopliae PSUM02 (1×108 สปอร์/มล.) เมื่อทดสอบการผสมร่วมกันระหว่างไส้เดือนฝอยก่อโรคแก่แมลงและเชื้อราเขียว ส่งผลให้หนอนวัยสุดท้ายและดักแด้ตายสูงถึง 100.00 และ 85.00% ตามลำดับ ซึ่งให้ผลดีเทียบเท่ากับการใช้ไส้เดือนฝอยเพียงอย่างเดียวที่ 87.50 และ 80.00% ตามลำดับ ผลจากการศึกษานี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการเลือกชนิดและอัตราพ่นที่เหมาะสมของไส้เดือนฝอยเพื่อควบคุมแมลงวันแตงได้อย่างมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กฤษฎา หมื่นหนู, สนั่น ศุภธีรสกุล, และสุนทร พิพิธแสงจันทร์. 2552. การขับไล่แมลงวันแตง (Bactrocera cucurbitae Coq Diptera: Tephritidae) ของเมล็ดสะเดาช้างและตะไคร้หอม. วารสารมหาวิทยาลัยทักษิณ. 12(1): 27–37.
ประกายจันทร์ นิ่มกิ่งรัตน์ และทิพย์สุคนธ์ อนุภาพ. 2560. ประสิทธิภาพไส้เดือนฝอยก่อโรคแก่แมลงสายพันธุ์ไทย Steinernema siamkayai ร่วมกับสารป้องกันกำจัดแมลงกำจัดแมลง. แก่นเกษตร. 45(ฉบับพิเศษ 1): 475–480.
ปาณิศา ธรรมเสวตร และนริศ ท้าวจันทร์. 2557. ผลของระยะเวลาการติดเชื้อราโรคแมลง Metarhizium anisopliae PSUM02 ต่อการวางไข่ และระยะตัวอ่อนแมลงวันแตง Bactrocera cucurbitae. วารสารพืชศาสตร์สงขลานครินทร์. 1(1): 54–58.
ภานุพงศ์ แสนบุดดา. 2560. ประสิทธิภาพการใช้ไส้เดือนฝอยก่อโรคแก่แมลงในการควบคุมแมลงวันพริก (Bactrocera latifrons Hendel). วิทยานิพนธ์ ปริญญาวิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชากีฏวิทยา. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ภานุพงศ์ แสนบุดดา, ทิพย์สุคนธ์ อนุภาพ, นุชรีย์ ศิริ และประกายจันทร์ นิ่มกิ่งรัตน์. 2559. ผลของอาหารที่มีต่อศักยภาพในการสืบพันธุ์และความรุนแรงในการเข้าทำลายเหยื่อของไส้เดือนฝอยศัตรูแมลง. แก่นเกษตร. 44(4): 669-676.
รัตนพล ศรีสุขสร้อย. 2560. ไส้เดือนฝอย: ไส้เดือนฝอยก่อโรคแก่แมลง. แหล่งข้อมูล: http://www.baansanrakorganic.com/catpic/97_ไส้เดือนฝอยก่อโรคแก่แมลง.pdf. ค้นเมื่อ 7 ธันวาคม 2561.
วัชระ ลุ้งใส้. 2557. ผลของเชื้อรา Metarhizium anisopliae น้ำมันปิโตรเลียม และสารสกัดเมล็ด สะเดาช้างต่อการเข้าทําลายของแมลงวันแตง Bactrocera cucurbitae (Coquillett) (Diptera: Tephritidae) ในบวบเหลี่ยม. วิทยานิพนธ์ ปริญญาวิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชากีฏวิทยา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์. สงขลา.
สัญญาณี ศรีคชา, วิภาดา ปลอดครบุรี, ยุวรินทร์ บุญทบ และเกรียงไกร จำเริญมา. 2555. ชีววิทยา การเข้าทำลาย ฤดูกาลระบาดของแมลงวันทองชนิด Bactrocera cucurbitae (Coquillet). รายงานผลงานวิจัยประจำปี 2555 สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช. 2196–2200.
สำนักงานเกษตรจังหวัดตราด กรมส่งเสริมการเกษตร. 2562. แตงกวา: ข่าวพยากรณ์และเตือนภัยการระบาดศัตรูพืช “ลดต้นทุนและปลอดภัย หากเกษตรกรใช้การจัดการศัตรูพืชแบบผสมผสาน”. แหล่งข้อมูล: http://www.trat.doae.go.th. ค้นเมื่อ 17 กุมภาพันธ์ 2564.
หงส์ฟ้า แซ่เตื้อง และนริศ ท้าวจันทร์. 2557. ผลของเชื้อรา Metarhizium anisopliac PSUM02 ต่อการจับคู่ผสมพันธุ์ขอแมลงวันพริก Bactrocera latifrons (Hendel) (Diptera: Tephritidae) ในห้องปฏิบัติการ. แก่นเกษตร. 42(ฉบับพิเศษ 3): 625–528.
อรัญ งามผ่องใส, นริศ ท้าวจันทร์ และวัชลี โสพิน. 2558. การประยุกต์ใช้เชื้อรา Metarhizium anisopliae (Metsch.) Sorokin ร่วมกับน้ำมันปิโตรเลียมและผลิตภัณฑ์เมล็ดสะเดาช้างควบคุมแมลงวันแตง Bactrocera cucurbitae (Coquillett) (Diptera: Tephritidae) ในบวบเหลี่ยม. รายงายวิจัยภาควิชาการจัดการศัตรูพืช คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ศูนย์บริหารศัตรูพืชสงขลา จังหวัดสงขลา.
Adams, B.J., and K.B. Nguyen. 2002. Taxonomy and systematics. In: Gaugler, R. (Ed.) Entomopathogenic Nematology. CABI, New York, New York.
Anbesse, S., N.H. Sumaya, A.V. Doerfler, O. Strauch, and R.-U. Ehlers. 2012a. Selective breeding for desiccation tolerance in liquid culture provides genetically stable inbred lines of the entomopathogenic nematode Heterorhabditis bacteriophora. Applied Microbiology and Biotechnology. 97: 731–739.
Anbesse, S., N.H. Sumaya, A.V. Doerfler, O. Strauch, and R.-U. Ehlers. 2012b. Stabilisation of heat tolerance traits in Heterorhabditis bacteriophora through selective breeding and creation of inbred lines in liquid culture. BioControl. 58: 85–93.
Barbercheck, M.E., and H.K. Kaya. 1990. Interactions between Beauveria bassiana and the entomopathogenic nematodes, Steinernema feltiae and Heterorhabditis heliothidis. Journal of Invertebrate Pathology. 55: 225–234.
Bedding, R.A., and A. S. Molyneux. 1982. Penetration of insect cuticle by infective juveniles of Heterorhabditis spp. (Heterorhabditidae: Nematoda). Nematologica. 28: 254–259.
Cristhiane, R., M. Alcides, M. Junior, T. Aurelio, S. Da, and C. Fabiano. 2012. Effect of Heterorhabditis sp. and Steinernema carpocapsae applied in different periods of soil infestation with larvae of Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae). Pesquisa Aplicada & Agrotecnologia. 5(3): 79–84.
Dhillon, M. K., R. Singh, J. S. Naresh, and N. K. Sharma. 2005. Influence of physico-chemical traits of bitter gourd, Momordica charantia L. on larval density and resistance to melon fruit fly, Bactrocera cucurbitae (Coquillett). Journal of Applied Entomology. 129(7): 393–399.
Ehlers, R.-U., 2001. Mass production of entomopathogenic nematodes for plant protection. Applied Microbiology and Biotechnology. 56: 623-633.
Ekesi, S., N. K. Maniania, and S. A. Lux. 2003. Mortality in three African tephritid fruit fly puparia and adults caused by the entomopathogenic fungi, Metarhizium anisopliae and Beauveria bassiana. Biocontrol Science and Technology. 12: 7–17.
EPPO. 2018. PM 7/135 (1) Zeugodacus cucurbitae. EPPO Bulletin. 48(3): 432–437.
Foelkell, E., B. L. Monteiroi, and M. Vossi. 2016. Virulence of nematodes against larvae of the south-American fruit fly in laboratory using soil from Porto Amazonas, Paraná, Brazil, as substrate. Ciencia Rural, Santa Maria. Crop Protection. 46(3): 405–410.
Haniotakis, G.E., T. Broumas, and C. Liaropoulos. 1998. Comparative field studies of various traps and attractants
for the olive fruit fly, Bactrocera oleae. Entomologia Hellenica. 12: 71–79.
Jaques, R.P., and O.N. Morris. 1981. Compatibility of phathogenes with other methods of pest control and with different crops. pp. 695-715. In “Microbial Control of Pest and Plant Diseases 1970-1980” (H. D. Burges, Ed.), Academic Press, London.
Khlaywi, S.A., M.W. Khudhair, H.F. Alrubeai, A.K. Shbar, and S.A. Hadi. 2014. Efficacy of Beauveria bassiana and Metarhizium anisopliae to control Mediterranean fruit fly, Ceratitis capitata. International Journal of Entomological Research. 02(03): 169–173.
Moraga, E.Q., A. Ruiz-Garci, and C. Santiago-alvarez. 2006. Laboratory evaluation of entomopathogenic fungi Beauveria bassiana and Metarhizium anisopliae against puparia and adults of Ceratitis capitata (Diptera: Tephritidae). Journal of Economic Entomology. 99(6): 1955–1966.
Morris, O.N., M. Trottier, V. Converse, and P. Kanagaratnam. 1996. Toxicity of Bacillus thuringiensis sub sp. Aizawai for Mamestra configurata (Lepidoptera: Noctuidae). Journal of Economic Entomology. 89: 359-365.
Muhammad, U., S. Gulzar, W. Waqas, S. Wu, C. Jaime Pinero, C.L. Tracy, J.N. Laura, O.H. Camila, D.T. Michael, and D. Shapiro-Ilan. 2020. Virulence of entomopathogenic fungi to Rhagoletis pomonella (Diptera: Tephritidae) and interactions with entomopathogenic nematodes. Journal of Economic Entomology. 113(6): 2627–2633.
Namara, L.M., A. Kapranas, C.D. Williams, P.O. Tuama, K. Kavanagh, and C.T. Griffin. 2018. Efficacy of entomopathogenic fungi against large pine weevil, Hylobius abietis, and their additive effects when combined with entomopathogenic nematodes. Journal of Pest Science. 91: 1407–1419.
Nimkingrat P., O. Strauch, and R.-U. Ehlers. 2013. Hybridisation and genetic selection for improving desiccation tolerance of the entomopathogenic nematode Steinernema feltiae. Biocontrol Science and Technology, 23(3): 348-361.
Poinar, G.J. 1992. Biology and taxonomy of Steinernematidae and Heterorhabditidae. pp. 23-61. In: Gaugler R, Kaya HK (eds). Entomopathogenic nematode in biological control. CRC Press, Boca Raton, Florida.
Saleh, M. M. E., H. M. S. Metwally, and Y. A. Mahmoud. 2018. Potential of the entomopathogenic
nematode, Heterorhabditis marelatus, isolate in controlling the peach fruit fly, Bactrocera zonata (Saunders) (Diptera: Tiphritidae). Egyptian Journal of Biological Pest Control. 22(28): 1-6.
Stock, S.P., V. Somsook, and A.P. Reid. 1998. Steinernema siamkayai n. sp. (Rhabditida: Steinemematidae), an entornopathogenic nematode from Thailand. Systematic Parasitology. 4l: 105–113.
Tanada, Y. 1985. Asynopsis of studies of the synergistic property of an insect baculovirus: A tribute to Edward A. Steinhaus. Journal of Invertebrate Pathology. 45: 125-138.
Toledo, J., P. Liedo, S. Flores, S.E. Campos, A. Villasensor, and P. Montoya. 2006. Use of Beauveria bassiana and Metarhizium anisopliae for fruit fly control: A novel approach. pp. 127–132. Proceedings of the 7th International Symposium on Fruit Flies of Economic Importance.
Thaochan, N., and A. Ngampongsai. 2015. Effects of autodisseminated Metarhizium guizhouense PSUM02 on mating propensity and mating competitiveness of Bactrocera cucurbitae (Diptera: Tephritidae). Biocontrol Science and Technology. 25(6): 629-644.
White, G.F. 1927. A method for obtaining infective nematode larvae from cultures. Science. 66: 302–303.