แนวทางการส่งเสริมการเกษตรภายหลังการพัฒนาที่ดินในพื้นที่ไม่เหมาะสมกับการผลิตข้าว ตำบลจรเข้มาก อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อศึกษาแนวทางการส่งเสริมการเกษตรภายหลังการพัฒนาที่ดินในพื้นที่ไม่เหมาะสมกับการผลิตข้าว ตำบลจรเข้มาก อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์ ประชากรที่ศึกษา คือ เกษตรกรผู้เข้าร่วมโครงการพัฒนาที่ดินเพื่อปรับเปลี่ยนการผลิตในพื้นที่ไม่เหมาะสมกับการปลูกข้าวตำบลจรเข้มาก ปี 2564 จำนวน 20 ราย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ดำเนินการเก็บข้อมูลระหว่างเดือนธันวาคม 2563 – เดือนตุลาคม 2565 โดยใช้แบบสัมภาษณ์และการจัดเวทีระดมสมอง วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์เนื้อหา พบว่า เกษตรกรมีอายุเฉลี่ย 53.20 ปี จบการศึกษาชั้นมัธยมศึกษาร้อยละ 40 มีแรงงานภาคเกษตรเฉลี่ย 2.05 คน มีที่ดินทำการเกษตรเฉลี่ย 28.75 ไร่ต่อครัวเรือน พื้นที่ส่วนใหญ่ มีความลาดชัน 0-2% ทุกรายอาศัยน้ำฝนในการทำการเกษตร  มีพื้นที่ปลูกข้าวเฉลี่ย 20.95 ไร่ต่อครัวเรือน รายได้จากการปลูกข้าวเฉลี่ย 57,870 บาทต่อปี เกษตรกรมีความต้องการรูปแบบงานก่อสร้าง คือ ขุดบ่อดักตะกอนดินและ/หรือขุดร่องข้างคันนาเป็นหลัก เพื่อกักเก็บและกระจายน้ำในพื้นที่ รวมทั้งเพิ่มพื้นที่ปลูกพืชบริเวณคันบ่อหรือคันนาที่สูงและใหญ่ขึ้น ความคาดหวังของเกษตรกรหลังได้รับการปรับรูปที่ดินตามแบบที่เลือกไว้ แบ่งเป็น 3 ประการ คือ (1) เพื่อความมั่นคงทางอาหาร (2) เพื่อความมั่นคงทางอาชีพและรายได้ (3) เพื่อเป็นมรดกของลูกหลาน และแนวทางการส่งเสริมการเกษตรสำหรับเกษตรกร แบ่งเป็น 3 ประการ คือ (1) การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน ได้แก่ ไฟฟ้า และถนนเชื่อมต่อกับพื้นที่ทำการเกษตร (2) การส่งเสริมเงินทุนเพื่อการเกษตร และ (3) การพัฒนาความรู้ด้านการเกษตรและตลาด