ผลของผักตบชวาและฟางข้าวเป็นแหล่งอาหารหยาบหลักในอาหารสูตรรวมหมัก ที่มีผลต่อคุณค่าทางโภชนะ และการย่อยได้โภชนะโดยใช้เทคนิคหลอดทดลอง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ผักตบชวาและฟางข้าวสามารถนำมาใช้เป็นแหล่งอาหารหยาบหลักของอาหารผสมสูตรรวม (TMR) ใช้เลี้ยงสัตว์ได้ในช่วงฤดูกาลที่ขาดแคลนอาหารหยาบ ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคุณค่าทางโภชนะของอาหารสูตรรวมหมัก (fermented total mixed ratio, FMR) ที่มีผักตบชวาและฟางข้าวเป็นแหล่งอาหารหยาบหลัก วางแผนการทดลองแบบ 3x3 แฟคทอเรียลในแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ (3x3 factorial in complete randomized design, CRD) ประกอบด้วยปัจจัยของอัตราส่วนผักตบชวา:ฟางข้าว 3 ระดับ คือ 0:100, 50:50 และ 100:0 และปัจจัยของสัดส่วนอาหารหยาบต่ออาหารข้นในสูตรอาหาร TMR 3 ระดับ คือ 40:60, 50:50 และ 60:40 นำส่วนผสมของTMR มาหมักและเก็บตัวอย่างที่ 0, 7, 14, 21 และ 28 วัน ของการหมักเพื่อนำไปวิเคราะห์หาองค์ประกอบทางเคมี และศึกษาการย่อยได้ของโภชนะในระบบหลอดทดลอง ผลการศึกษาพบว่าฟางข้าวเป็นแหล่งอาหารหลักเพียงอย่างเดียวที่สัดส่วน R:C 60:40 ใน FTMR ที่ระยะเวลาการหมัก 14 วัน (T3D14) และ 28 วัน (T3D28) หรือผักตบชวาและฟางข้าวที่สัดส่วน 50:50 เป็นแหล่งอาหารหยาบหลักในสูตรอาหาร FTMR ที่มีสัดส่วน R:C ratio 40:60 ที่ 14 วันของการหมัก (T4D14), ผักตบชวาหมักอย่างเดียวที่สัดส่วน R:C ratio 50:50 ในวันที่ 14 ของการหมัก (T8D14) และ ผักตบชวาหมักอย่างเดียวที่สัดส่วน R:C ratio 50:50 ในวันที่ 21 วันของการหมัก (T8D21) ทำให้โภชนะของ FTMR เพิ่มขึ้นโดยเฉพาะองค์ประกอบของโปรตีน จึงเลือกทรีทเมนต์เหล่านี้ไปศึกษาการย่อยได้โภชนะโดยใช้เทคนิคหลอดทดลอง พบว่า T4D14 และT8D14 ทำให้การย่อยได้ IVDMD มีค่าสูงสุดอย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติ (p<0.01) และ T8D14 ยังส่งผลให้การย่อยได้ IVNDFD เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ดังนั้นจากการศึกษาครั้งนี้ชี้ให้เห็นว่าผักตบชวาและฟางข้าวสามารถใช้เป็นแหล่งอาหารหยาบหลักอย่างเดียวหรืออาหารหยาบร่วมกันในอาหาร TMR หมัก ที่ช่วยปรับปรุงคุณค่าทางโภชนะและการย่อยได้ของ FTMR ได้
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
ประทุม ดีนาน, สุภาพร พิลาศรี, จรัส สว่างทัพ และนฤมล สมคุณา. 2555. ผลการเสริมผักตบชวาหมัก (Eichhornia crassipes Mart) ต่อสมรรถภาพการผลิตโคเนื้อ. แก่นเกษตร. 40: 283-287.
พาณิช ทินนิมิตร. 2535. โภชนศาสตร์สัตว์ประยุกต์ (ฉบับปรับปรุงใหม่) คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ จังหวัดสงขลา. 251 น.
วิโรจน์ ภัทรจินดา. 2546. โคนม. ภาควิชาสัตวศาสตร์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.435 น.
วิโรจน์ ภัทรจินดา และมนต์ชัย ดวงจินดา. 2549. KCF 2006 โปรแกรมจัดการอาหารโคนมและคำนวณสูตรอาหารต่ำสุด. ภาควิชาสัตวศาสตร์ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
อมรรัตน์ สีสุกอง, กัลยาภรณ์ จันตรี, ศรีสุดา หาญภาคภูมิ, นาฏลดา อ้อนวิมล และทิฐิมา นวลบุญ. 2550. การสกัดสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพจากวัชพืชท้องถิ่นในจังหวัดนนทบุรี. โปรแกรมวิชาชีววิทยาประยุกต์คณะวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยราชภัฏสวนดุสิต. หน้า 11-12.
Aboudi, A. I., A. M., and S. J. Hamodi. 2023. Improving the nutritional value of water hyacinth leaves (whl) and adding it to broiler diets and its effect on the productive performance. Iraqi Journal of Agricultural Sciences. 54: 1497-1508.
AOAC. 2006. Official Methods of Analysis (15th Ed.) Association of Official Analytical Chemists Inc., Virginia, USA, 1094p.
Chakraborty, B., P. Biswas, L. Mandal, and G. C. Banerjee. 1991. Effect of feeding fresh water hyacinth (Eichhorinia crassipes) or its silage on the milk production in crossbred cows. Indian Journal of Animal Science. 8: 115-118.
Fanta, Y., Y. Kechero, and N. Yemane. 2024. Nutritional response to water hyacinth (Eichhornia crassipes) challenges via blood biochemical profiles in goats and sheep. Heliyon. 10: article ID e28424.
Heuzé V., G. Tran, P. Hassoun, C. Régnier, D. Bastianelli, and F. Lebas. 2015. Water hyacinth (Eichhornia crassipes). Feedipedia, a programme by INRA, CIRAD, AFZ and FAO. http://www.feedipedia.org/node/160 Last updated on October 13, 2015, 16:25.
Indulekha, V. P., C. G. Thomas, and K. S. Anil. 2019. Utilization of water hyacinth as livestock feed by ensiling with additives. Indian Journal of Weed Science. 51: 67–71.
Kellems, R. O., and D. C. Church. 2003. Livestock Feeds and Feeding, 5th ed., Prentice Hall, Upper Saddle River, New Jersey, USA.
Lowilai, P., K. Kabata, C. Okamoto, and M. Kikuchi. 1993. Effects of rice bran and wheat bran on fermentation quality and chemical composition of water hyacinth silage. Japanese Society of Grassland Science. 40: 271-277.
Malik, M. A., P. Sardar, S. Munilkumar, T. Varghese, S. Kumar, G. Gupta, G. M. Chandan, and N. M. Bha. 2024. Comparative evaluation of raw and fermented Eichhornia crassipes leaf meal in the diet of Cyprinus carpio fingerlings: Effects on growth performance, body composition and haemato-biochemical responses. Animal Feed Science and Technology. 310: article ID 115947.
Nandiyanto, A. B. D., R. Ragadhita, S. N. Hoffah, D. F. Al Husaeni, D. N. Al Husaeni, M. Fiandini, S. Luckiardi, E. S. Soegoto, A. Darmawan, and M. Aziz. 2023. Progress in the utilization of water hyacinth as effective biomass material. Environment, Development and Sustainability. 26: 24521-24568.
SAS. 1996. The SAS system, Version 6.2, SAS Institute, Inc., Cary, NC.
Tham, H. T., and P. Uden. 2013. Effect of water hyacinth (Eichhornia crassipes) silage on intake and nutrient digestibility in cattle fed rice straw and cottonseed cake. Asian-Australasian Journal of Animal Sciences. 5: 646-653.
Tham, H. T., N. Van Man, and T. Pauly. 2013. Fermentation quality of ensiled water hyacinth (Eichhornia crassipes) as affected by additives. Asian-Australasian Journal of Animal Sciences. 26: 195-201.
Wanapat, M., S. Wanapat, and S. Chanchai. 1992. Variation in the chemical composition and in vitro digestibility of water hyacinth (Eichhornia Crassipes Mart.): 180-187 p. in Annual report.
Wanapat, M., S. Sriwattanasombat, and S. Chantai. 1985. The utilization of diets containing untreated rice straw, ureaammonia treated rice straw and water hyacinth (Eichhornia crassipes, Mart). Tropical Animal Production. 10: 50-57.