ปรสิตกลุ่มโมโนจีเนียในปลาบริเวณบึงขุนทะเล จังหวัดสุราษฎร์ธานี

บทคัดย่อ

การติดปรสิตกลุ่มโมโนจีเนียในปลา ซึ่งเป็นปรสิตภายนอกที่สามารถก่อโรคบริเวณผิวลำตัวและเหงือกของปลา ปรสิตกลุ่มนี้มีการแพร่กระจายทั่วไปทั้งในปลาน้ำจืด ปลาน้ำกร่อยและปลาน้ำเค็ม ทำการศึกษาบริเวณบึงขุนทะเล จังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยบึงขุนทะเลเป็นส่วนหนึ่งของลุ่มน้ำตาปี เป็นพื้นที่เชื่อมต่อระหว่างบึงน้ำจืดกับน้ำทะเลบริเวณปากแม่น้ำ ซึ่งเป็นแหล่งอาศัยที่มีอัตลักษณ์และมีความหลากหลายของชนิดพันธุ์ปลา งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทราบความชุกการติดปรสิตกลุ่มโมโนจีเนียในปลาบริเวณบึงขุนทะเล จังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยการสุ่มเก็บตัวอย่างปลาจากชาวประมงพื้นบ้าน ตรวจสอบการติดปรสิต 2 ฤดูกาลในรอบปี 2563 คือฤดูร้อน (กุมภาพันธ์-เมษายน) และฤดูฝน (กันยายน-พฤศจิกายน) การตรวจสอบปรสิตในปลาทั้งหมด 1,074 ตัว จัดจำแนกได้ 16 วงศ์ 27 สกุล 33 ชนิด มีค่าความชุกการติดเชื้อในฤดูร้อนเป็น 29.01% (150/517) ฤดูฝนเป็น 28.36% (158/557) โดยพบปลาที่ติดปรสิตกลุ่มโมโนจีเนีย 16 ชนิด โมโนจีเนียจัดจำแนกอยู่ใน Order Monopisthocotylea จำนวน 9 ชนิด ได้แก่ Ciclidogyrus halli, Dactylogyrus sp.I, Dactylogyrus sp.II, Dactylogyrus sp.III, Dactylogyrus sp.IV, Laticola paralatesi, Metahaliotrema ypsilocleithrum, Thaparocleidus siamensis และ Trianchoratus ophicephali โดยปรสิตกลุ่มโมโนจีเนียกินเมือก เลือดของปลา ส่งผลให้ปลาเกิดการตกเลือด เหงือกถูกทำลาย มีการเพิ่มจำนวนเซลล์ผิดปกติ แผ่นหงือกเชื่อมรวมกัน หากมีการติดเชื้อโมโนจีเนียรุนแรงอาจส่งผลให้ปลาตายได้