สมบัติดินและการกักเก็บคาร์บอนในดินในแปลงปลูกกระถินเทพา และกระถินณรงค์ ณ ศูนย์วิจัยและพัฒนาการป่าไม้ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดนครราชสีมา
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบสมบัติดินและการกักเก็บคาร์บอนในดิน และศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างสมบัติดินกับคาร์บอนในดินของไม้กระถินเทพา และกระถินณรงค์ โดยการทำการศึกษาในแปลงปลูกปี พ.ศ. 2528, 2529 และ 2530 อายุ 33, 32 และ 31 ปี ตามลำดับ ระยะปลูก 2 x 4 ม. โดยใช้แผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ (completely randomized design : CRD) เก็บข้อมูลรวมทั้งหมด 18 แปลงตัวอย่าง โดยแต่ละแปลงใหญ่แต่ละแปลงจะวางแปลงตัวอย่างย่อย ขนาด 20 x 20 ม. จำนวน 3 ซ้ำ เก็บตัวอย่างดินที่ระดับความลึก 0–15 ซม. และ 15–30 ซม. แล้วนำดินมาวิเคราะห์สมบัติทางกายภาพของดิน สมบัติทางเคมีของดิน และการกักเก็บคาร์บอนในดิน ผลการศึกษา แสดงว่า ลักษณะเนื้อดินทั้งหมดเป็นดินร่วนเหนียวปนทราย (sandy clay loam) ความหนาแน่นรวม ความหนาแน่นอนุภาค และร้อยละความพรุนของดินมีค่าใกล้เคียงกัน ค่าพีเอชอยู่ระหว่าง 3.68–4.21 อยู่ในชุดดิน 48, 56 และ 62 ซึ่งจัดอยู่ในระดับที่เป็นกรดจัดมาก ปริมาณอินทรียวัตถุอยู่ในระดับต่ำถึงสูง ในแปลงกระถินเทพา ที่ปลูกในปี 2528 มีค่าอินทรียวัตถุมากที่สุด เท่ากับร้อยละ 3.65 ปริมาณไนโตรเจนทั้งหมดแปรผันตามปริมาณอินทรียวัตถุ ปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์อยู่ในระดับที่ต่ำมากถึงต่ำ ปริมาณโพแทสเซียม แคลเซียม และแมกนีเซียมที่แลกเปลี่ยนได้ ส่วนใหญ่แตกต่างกันอย่างไม่มีนัยสำคัญ (p > 0.05) กระถินเทพามีการกักเก็บคาร์บอนในดินมากที่สุด เท่ากับ 49.62 ตันต่อเฮกตาร์ ความสัมพันธ์ระหว่างความเข้มข้นคาร์บอนกับสมบัติของดิน ผลการศึกษาพบว่า มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับความพรุน อินทรียวัตถุ ไนโตเจนรวม และฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์
มีความสัมพันธ์เชิงลบกับอนุภาคดินเหนียว ความหนาแน่นรวม ความหนาแน่นอนุภาค พีเอช และแคลเซียมที่แลกเปลี่ยนได้
Article Details

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กรมป่าไม้. 2567. สถิติการป่าไม้ของประเทศไทย ปี 2567. ส่วนข้อมูลส่วนกลาง สำนักสารนิเทศ กรมป่าไม้, กรุงเทพฯ.
กรมป่าไม้. 2567. รายงานประจำปี 2567 ของ ศูนย์วิจัยและพัฒนาการป่าไม้ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดนครราชสีมา. ส่วนส่งเสริมและถ่ายทอดเทคโนโลยี สำนักวิจัยและพัฒนาการป่าไม้ กรมป่าไม้, กรุงเทพฯ.
กฤษณากรณ์ ปานขำ. 2545. ผลของการตัดขยายระยะต่อการเติบโต การใช้น้ำ และคุณสมบัติของดินบางประการของสวนป่าไม้ต่างถิ่นในที่สูง. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
คณาจารย์ภาควิชาปฐพีวิทยา. 2544. ปฐพีวิทยาเบื้องต้น. ภาควิชาปฐพีวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
_________. 2548. ปฐพีวิทยาเบื้องต้น. ภาควิชาปฐพีวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
_________. 2557. คู่มือปฏิบัติการวิทยาศาสตร์ทางดิน. ภาควิชาปฐพีวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
จักรกฤษณ์ หอมจันทร์, ชรัตน์ มงคลสวัสดิ์ และเทพฤทธิ์ ตุลาพิทักษ์. 2532. รายงานการวิจัย เรื่อง ผลกระทบของการปลูกยูคาลิปตัสต่อคุณสมบัติดินและการปลูกพืชในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ขอนแก่น.
ทวี แก้วละเอียด. 2551. การศึกษาคุณสมบัติทางฟิสิกส์บางประการของดินในสวนสักอายุต่างๆ กัน ที่สวนสักแม่หวด จังหวัดลำปาง. วิทยานิพนธ์ปริญญาตรี, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ทิพย์ลดา ทองตะเภา. 2551. สมบัติบางประการของดิน และการกระจากของราก ในสวนป่าอเคเซียเอาลาโคคาร์ปา (Acacia aulacocarpa) และยูคาลิปตัส ยูโรฟิลลา (Eucalyptus urophylla) อายุ 16 ปี ณ สถานีทดลองปลูกพรรณไม้ทรายทอง อำเภอบางสะพานน้อย จังหวัดประจวบคีรีขันธ์. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
ธนวิช สุวรรณเรืองฉาย และรุ่งเรือง พูลศิริ. 2555. ผลของการปรับปรุงดินและการใส่ปุ๋ยต่อการเติบโตของยูคาลิปตัสสายต้นต่างๆ ในดินทราย จังหวัดระยอง, น. 166–167. ใน รายงานการสัมมนาทางวนวัฒนวิทยา ครั้งที่ 9 “วนวัฒนวิทยา” การฟื้นฟูป่า ตามแนวพระราชดำริฝ่าวิกฤตสิ่งแวดล้อม. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
ธวัชชัย จำรัสแสง. 2539. ผลกระทบของการปลูกสวนป่าต่อลักษณะดินในพื้นที่ลาดชัน บริเวณดอยอ่างขาง จังหวัดเชียงใหม่. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
นงคราญ กาญจนประเสริฐ. 2549. ทรัพยากรดิน. สำนักพิมพ์แม๊ค, กรุงเทพฯ.
ประทักษ์ พาโคกทม. 2556. ผลของการตัดขยายระยะต่อสมบัติของดิน มวลชีวภาพเหนือพื้นดิน และองค์ประกอบของไม้พื้นล่างในสวนป่าไม้ต่างถิ่น บริเวณดอยอ่างขาง จังหวัดเชียงใหม่. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
มานะ หนูแก้ว. 2557. สมบัติดิน ผลผลิต และปริมาณสารอาหารของยูคาลิปตัสสายต้นต่างๆ อายุ 5 ปี ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
มุกดา สุขสวัสดิ์. 2544. ความอุดมสมบูรณ์ของดิน. พิมพ์ครั้งที่ 1. โอเดียนสโตร์, โอ.เอส. พริ้นติ้ง เฮ้าส์, กรุงเทพฯ.
เรืองเดช วรศรี. 2539. ความแตกต่างของสมบัติดินภายใต้การใช้ประโยชน์ที่ดินในรูปแบบวนเกษตรบริเวณโครงการพัฒนาที่ราชเชิงเขา บ้านคลองหมากนัด จังหวัดสระแก้ว. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
สมชาย นองเนือง, สุนทร คำยอง, นิวัติ อนงค์รักษ์ และเกรียงศักดิ์ ศรีเงินยวง. 2555. การสะสมคาร์บอน และธาตุอาหารในดินสวนป่าสนสามใบ หน่วยจัดการต้นน้ำบ่อแก้ว จังหวัดเชียงใหม่. วารสารเกษตร. 28: 31–40.
สมานใจ มั่นศิลป์. 2547. การเปลี่ยนแปลงสมบัติบางประการของดินภายหลังการปลูกสร้างสวนป่าของรัฐบาล ในท้องที่อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
สุรเดช ธีรสุวรรณ์. 2560. สมบัติดิน และการกักเก็บคาร์บอนในดินของสวนป่าไม้โตเร็วต่างถิ่น ณ สถานีเกษตรหลวงอ่างขาง จังหวัดเชียงใหม่. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
Buol, S. W., R. J. Southard, R. C. Graham, and P. A. McDaniel. 2003. Soil Genesis and Classification. 5th en. lowa State Press, A Blackwell Pub Co., Ames.
Meunpong, P., C. Wachrinrat, B. Thaiutsa, M. Kanzaki, and K. Meekaew. 2010. Carbon pools of indigenous and exotic trees species in a forest plantation, Prachuap Khiri Khan, Thailand. Kasetsart Journal-Natural Science. 44: 1044–1057.
USDA. 1972. Soil Survey Laboratory Method and Procedures for Collecting Soil Sample. Washington, D. C.