การประเมินผลผลิตและเสถียรภาพของข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ลูกผสมในสภาพหลังนาและสภาพไร่
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การคัดเลือกพันธุ์ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ที่ปรับตัวได้ดีในสภาพหลังนา เป็นสิ่งจำเป็นในการเพิ่มปริมาณการผลิตของข้าวโพดในประเทศไทย ดังนั้น วัตถุประสงค์ของการศึกษาในครั้งนี้ คือ เพื่อประเมินศักยภาพผลผลิตและเสถียรภาพของพันธุ์ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ลูกผสมที่เหมาะสมต่อสภาพหลังนาและสภาพไร่ ทำการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ลูกผสม 12 พันธุ์ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง และภาคเหนือตอนบน ในฤดูหนาวและฤดูฝน ปี พ.ศ. 2564–2565 จำนวน 4 สถานที่ วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ภายในบล็อค จำนวน 4 ซ้ำ บันทึกข้อมูลผลผลิต องค์ประกอบผลผลิต และลักษณะทางการเกษตร จากการวิเคราะห์ความแปรปรวนรวมในลักษณะผลผลิตจาก 4 สภาพแวดล้อม พบว่า ผลผลิตมีความแตกต่างกันทางสถิติ ระหว่างพันธุ์ สภาพแวดล้อม และปฏิกิริยาสัมพันธ์ระหว่างพันธุกรรมกับสภาพแวดล้อม พันธุ์ที่ให้ผลผลิตเฉลี่ยสูงที่สุด คือ พันธุ์ DK9979C, Pac789 และ D189 ให้ผลผลิต 1,732 1,819 และ 1,712 กิโลกรัม/ไร่ ตามลำดับ และจากการวิเคราะห์เสถียรภาพของผลผลิตตามวิธีการ Eberhart และ Russell ของพันธุ์ใน 4 สถานที่ พบว่า พันธุ์ DK9979C, Pac789 และ D189 ให้ผลผลิตสูงที่สุด มีค่าเฉลี่ยผลผลิตสูงกว่าผลผลิตเฉลี่ย มีค่าสัมประสิทธิ์รีเกรสชันไม่แตกต่างจาก 1.00 มีค่าเบี่ยงเบนจากเส้นรีเกรสชันเข้าใกล้ 0 แสดงให้เห็นว่า เป็นพันธุ์ที่สามารถปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมทั่วไปได้ดี และเป็นพันธุ์ที่มีเสถียรภาพดีที่สุด จากผลการทดลองสรุปได้ว่า พันธุ์ GT822, DK9979C, D189, CP303, P4163, Pac789, S7328, DK6818, CP639, และนครสวรรค์ 5 เป็นพันธุ์ข้าวโพดที่เหมาะสมสำหรับปลูกในพื้นที่หลังนา และพันธุ์ DK9979C, Pac789 P4546 และ S7328 เป็นพันธุ์ข้าวโพดที่เหมาะสมสำหรับปลูกในพื้นที่ไร่ เนื่องจากพันธุ์ดังกล่าวนี้ให้ผลผลิตดีในพื้นที่ที่ปลูกทดสอบ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กฤษฎา สัมพันธารักษ์. 2531. พืชไร่. กรุงเทพฯ: ไทยวัฒนาพานิชย์.
เกรียงศักดิ สุวรรณธราดล, พาโชค พงษ์พานิช และสรรเสริญ จําปาทอง. 2555. สามทศวรรษของธุรกิจเมล็ดพันธุ์ข้าวโพดไร่ลูกผสมในประเทศไทย. วารสารแก่นเกษตร. 40: 16-30.
กรมพัฒนาที่ดิน. 2550. การจัดการดินด้วยปุ๋ยอินทรีย์เพื่อเพิ่มผลผลิตข้าวโพด. สำนักนิเทศและถ่ายทอดเทคโนโลยีการพัฒนาที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.
กรมวิชาการเกษตร. 2562. เอกสารการจัดการความรู้: เทคโนโลยีการผลิตข้าวโพดเลี้ยงสัตว์หลังนาในเขตพื้นที่ภาคกลาง. สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 5 กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.
กรมวิชาการเกษตร. 2563. เอกสารคำแนะนำ: เทคโนโลยีการผลิตข้าวโพดเลี้ยงสัตว์. สถาบันวิจัยพืชไร่และพลังงานทดแทน. กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.
ทัศนีย์ บุตรทอง, สุริพัฒน์ ไทยเทศ, พิเชษฐ์ กรุดลอยมา, สุทัศนีย์ วงศ์ศุปไทย, จำนงค์ ชัญถาวร, เพ็ญรัตน์ เทียมเพ็ง, อานนท์ มลิพันธุ์, สายชล แสงแก้ว, อารีรัตน์ พระเพ็ชร, พินิจ กัลยาศิลปิน และปรีชา แสงโสดา. 2557. การเปรียบเทียบในท้องถิ่นพันธุ์ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ลูกผสมอายุสั้นพันธุ์ดีเด่นทนทานแล้ง. กรมวิชาการเกษตร กรุงเทพฯ.
นิพนธ์ เอี่ยมสุภาษิต, เกษมศรี อารีย์, กัญญารัตน์ อาจวิชัย, สุดเขต อาจคงหาญ และเฉลิมพล ไหลรุ่งเรือง. 2538. ศักยภาพในการให้ผลผลิตของข้าวโพดลูกผสมพันธุ์ต่าง ๆ เมื่อปลูกในสภาพดินนา. วารสารเกษตรพระจอมเกล้า. 13: 22–28.
พลัง สุริหาร และกมล เลิศรัตน์. 2550. การทดสอบพันธุ์ข้าวโพดข้าวเหนียวหลายสภาพแวดล้อมในประเทศไทย. วารสารแก่นเกษตร. 35: 469–476.
พิเชษฐ์ กรุดลอยมา, สมรัก นรเดชานนท์, ยศพร จันทร์ชุม และจรัส กิจบำรุง. 2532. เปรียบเทียบมาตรฐานพันธุ์ข้าวโพดลูกผสม. รายงานผลงานวิจัยประจำปี 2532 ศูนย์วิจัยพืชไร่นครสวรรค์ สถาบันวิจัยพืชไร่ กรมวิชาการเกษตร กรุงเทพฯ.
พิเชษฐ์ กรุดลอยมา, สุริพัฒน์ ไทยเทศ, ทัศนีย์ บุตรทอง, เพ็ญรัตน์ เทียมเพ็ง, อานนท์ มลิพันธุ์, สายชล แสงแก้ว, ปรีชา แสงโสดา และกิตติมา อินทะเคหะ. 2556. การเปรียบเทียบ มาตรฐานพันธุ์ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ลูกผสมอายุยาวพันธุ์ ดีเด่นทนทานแล้ง. น. 1-11. ใน: รายงานผลการวิจัยประจำปี 2556 ศูนย์วิจัยพืชไร่นครสวรรค์, กรมวิชาการเกษตร, กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
สถาบันวิจัยและพัฒนาแห่งมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 2560. ข้าวโพดและการปลูกข้าวโพด. แหล่งข้อมูล: https://www3.rdi.ku.ac.th/?p=8646. ค้นเมื่อ 22 ธันวาคม 2563.
สุขพงษ์ วายุภาพ, ชํานาญ ฉัตรแก้ว, พร รุ่งแจ้ง, วิจิตร เบญจศีล และอัศจรรย์ สุขธํารง. 2539. การประเมินผลผลิตข้าวโพดพันธุ์ลูกผสมที่ปลูกในนาข้าว. น. 275-287. ใน: การประชุมวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ กรุงเทพฯ.
สุมิตร วิลัยพร, ทวีพงษ์ ณ น่าน, ฉัตรสุดา เชิงอักษร และชัยกฤต พรมมา. 2561. ทดสอบการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์พันธุ์นครสวรรค์ 3 ในจังหวัดน่านและจังหวัดเชียงใหม่. วารสารวิชาการเกษตร. 36: 163–172.
สดใส ช่างสลัก, ชฎามาศ จิตต์เลขา, สราวุธ รุ่งเมฆารัตน์, ปวีณา ทองเหลือง, สุนันทา สังข์ศิริ, สมชัย ลิ่มอรุณ, ภานุเดช อึ้งเจริญ และดำรง มะลิวัลย์. 2557. การทดสอบพันธุ์ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ลูกผสมก่อนการค้าในไร่เกษตรกรจังหวัดสระแก้ว. น. 589–597. ใน: การประชุมทางวิชาการของ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 53.
สดใส ช่างสลัก, ชฎามาศ จิตต์เลขา, สราวุธ รุ่งเมฆารัตน์, ปวีณา ทองเหลือง, วราภรณ์ บุญเกิด, สุริพัฒน์ ไทยเทศ, สําราญ ศรีชมพร, กิตติศักดิ์ ศรีชมพร และสมชัย ลิ่มอรุณ. 2558. การทดสอบพันธุ์ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ลูกผสมก่อนการค้าในไร่เกษตรกรจังหวัดตากและนครสวรรค์. น. 312–319. ใน: การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 54.
สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. 2564. สถานการณ์สินค้าเกษตรที่สำคัญและแนวโน้ม ปี 2563. แหล่งข้อมูล: https://www.oae.go.th/assets/portals/1/fileups/forecastdata/files/forecast/situation/3S_MZ.pdf. ค้นเมื่อ 20 กรกฎาคม 2564.
สมชาย บุญประดับ. 2541. ข้าวโพดไว้ในนาทางเลือกใหม่ของเกษตรกรไทย. วารสารกสิกร. 70: 574-578.
สมชาย บุญประดับ. 2554. การปลูกพืชไร่หลังนา. น. 79-87. ใน รายงานการประชุมวิชาการข้าวและธัญพืชเมืองหนาว ครั้งที่ 2. วันที่ 3-4 มิถุนายน 2554. โรงแรมอมารี แอร์พอร์ต ดอนเมือง กรุงเทพฯ.
หริ่ง มีสวัสดิ์. 2540. การจัดการดินและการจัดการปุ๋ยในข้าวโพด. โรงพิมพ์กองปฐพีวิทยา กรมวิชาการเกษตร กรุงเทพฯ.
Weather Spark. 2567. ภูมิอากาศและสภาพอากาศเฉลี่ยตลอดปีในแคนดง. แหล่งข้อมูล: https://th.weatherspark.com.ไทย อ.แคนดง จ.บุรีรัมย์. ค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2567.
Weather Spark. 2567. ภูมิอากาศและสภาพอากาศเฉลี่ยตลอดปีในเวียงสา. แหล่งข้อมูล: https://th.weatherspark.com.ไทย อ.เวียงสา จ.น่าน. ค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2567.
Allard, R. W., and A. D. Bradshaw. 1964. Implications of genotype environmental interaction in applied plant breeding. Crop Science. 4: 503–507.
Chutkaew, C. 1990. Research on field corn production in paddy field. pp. 17. In: International seminar on “Integrated technology of field corn production in paddy field.”. 26-31 March 1990. College of Agriculture, Univ. of the Philippines at Los Banos (UPLB).
Chutkaew, C., P. Wannapee, and C. Chainuwati. 1992. Integrated technology and cooperative in field corn production in paddy field.” pp. 13. In: College of Agriculture, University of the Philippines at Los Banos UPLB). 24-29 February 1992. University of the Philippines at Los Banos UPLB).
Eberhart, S. A., and W. A. Russell. 1966. Stability parameters analysis in maize. Crop Science. 6: 36-40.
Fehr, W. R. 1987. Principles of Cultivar Development, Volume 1, Theory and technique. Macmillan Publishing Company, New York.
Gomez, A. A., and K. A. Gomez. 1983. Multiple Cropping in the Humid Tropical of Asia. IDRC. Ottawa, Ont.
Jugenheimer, R. W. 1980. Corn Improvement, Seed Production, and Use. John Wiley & Sons, Inc. New York.
Lantican, R. M. 1982. Desirable characteristics of upland crops for planting before and after wetland rice. Report of Workshop on Cropping System Research.
Shuo, L., Y. Xiaoguang, L. Xiaomao, L. Zhijuan, Z. Jin, L. Kenan, M. Chenging, C. Xaiocho, C. Fangun, and M. Guohua. 2015. Yield gap simulation using ten maize cultivars commonly planted in Northeast China during the past five decades. Agricultural and Forest Meteorology. 205: 1-10.
Singh, R., and B. P. Grildyal. 1980. Soil submergence effect on nutrient uptake and yield of five coms cultivars. Agronomy Journal. 72: 737–741.
