กระบวนทัศน์ในการวิจัยทางสังคมศาสตร์

Abstract

การวิจัยทางสังคมศาสตร์นับตั้งแต่หลังสงครามโลกครั้งที่สองเป็นต้นมาจนถึงปัจจุบัน ใช้กระบวนทัศน์ปฏิฐานนิยมเป็นกระบวนทัศน์หลัก และใช้การวิจัยเชิงปริมาณโดยเฉพาะการสำรวจเป็นวิธีการหลัก ต่อมานักสังคมศาสตร์กลุ่มหนึ่งได้เสนอแนวคิดที่คัดค้านปฏิฐานนิยม และใช้วิธีการศึกษาเชิงคุณภาพเป็นหลัก บทความนี้ กล่าวถึงกระบวนทัศน์ในการวิจัยทางสังคมศาสตร์ ซึ่งประกอบด้วย 3 กระบวนทัศน์ คือ 1) ปฏิฐานนิยม 2) ตีความนิม และ 3) ทฤษฎีวิพากษ์ แนวคิดตีความนิยม และแนวคิดทฤษฎีวิพากษ์ เป็นแนวคิดที่คัดค้านปฏิฐานนิยม กระบวนทัศน์ปฏิฐานนิยม เน้นการศึกษาโดยใช้หลักคิดและวิธีเดียวกันกับวิทยาศาสตร์ธรรมชาติ กระบวนทัศน์ตีความนิยม เน้นการอธิบายความรู้ความจริงจากการให้ความหมายของผู้กระทำ และแนวคิดทฤษฎีวิพากษ์ เน้นการวิพากษ์การครอบงำของระบบทุนนิยม สนับสนุนการวิจัยที่มีจุดยืนเพื่อต่อต้านระบบทุนนิยม