ประสิทธิภาพการใช้และการส่งถ่ายไนโตรเจนที่สัมพันธ์กับการเจริญเติบโตและผลผลิตของข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 และพันธุ์หอมนิล
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การศึกษาประสิทธิภาพการใช้และการส่งถ่ายไนโตรเจน ที่สัมพันธ์กับการเจริญเติบโตและการให้ผลผลิตของข้าว ได้ทำโดยวางแผนการทดลองแบบ spit plot จำนวน 3 ซ้ำ กำหนดให้ main plot เป็นพันธุ์ข้าว 2 พันธุ์ ได้แก่ พันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 และพันธุ์หอมนิล และ sub plot เป็นอัตราของไนโตรเจน 3 ระดับ ได้แก่ 0, 15 และ 30 กก.ไนโตรเจน/ไร่ ผลการศึกษา พบว่า เมื่อใส่ปุ๋ย 15 กก.ไนโตรเจน/ไร่ ประสิทธิภาพการใช้ไนโตรเจนเพื่อสร้างเป็นน้ำหนักแห้งต้น (dry matter return) ของข้าวขาวดอกมะลิ 105 สูงกว่า ข้าวหอมนิลเกือบสองเท่า (30.62 และ 16.11 กก.น้ำหนักแห้ง/กก.ไนโตรเจน ตามลำดับ) อย่างไรก็ตาม ที่อัตราปุ๋ยไนโตรเจน 30 กก.ไนโตรเจน/ไร่ dry matter return ของข้าวสองพันธุ์ไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ ส่วนประสิทธิภาพการใช้ไนโตรเจนเพื่อสร้างเป็นผลผลิต (agronomic efficiency) พบว่า ข้าวหอมนิลมีแนวโน้มสูงกว่า ข้าวขาวดอกมะลิ 105 เล็กน้อย โดยมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 5.85 และ 7.11 กก. ผลผลิต/กก.ไนโตรเจน ตามลำดับ ผลการศึกษาการส่งถ่ายของไนโตรเจน (พลวัตไนโตรเจน) พบว่าความเข้มข้นของไนโตรเจนในราก ต้น และใบของข้าวทั้งพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 และหอมนิลมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นจากระยะแตกกอถึงระยะแป้งอ่อน โดยที่รวงมีความเข้มข้นของไนโตรเจนสูงกว่าใบ ต้น และราก โดยมีค่าสูงสุดเฉลี่ยเท่ากับ 10.4, 7.3, 5.4 และ 4.8 มก. ไนโตรเจน/ก. น้ำหนักแห้ง ตามลำดับ อย่างไรก็ตามการใส่อัตราปุ๋ยไนโตรเจนที่สูงขึ้นไม่ทำให้ความเข้มข้นของไนโตรเจนในเนื้อเยื่อข้าวส่วนต่าง ๆ เพิ่มขึ้น แต่ส่งผลให้ข้าวมีน้ำหนักแห้งของราก ต้น ใบ และรวงที่มากขึ้น แสดงให้เห็นว่าความเข้มข้นของไนโตรเจนในเนื้อเยื่อของข้าวไม่มีความสัมพันธ์กับผลผลิตของข้าว ในส่วนของผลผลิตพบว่าข้าวทั้งสองพันธุ์ให้ผลผลิตไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และตอบสนองต่อปุ๋ยไนโตรเจนในทิศทางเดียวกัน โดยการให้ปุ๋ยไนโตรเจนที่อัตรา 30 กก.ไนโตรเจน/ไร่ ข้าวให้ผลผลิตมากที่สุดเฉลี่ยเท่ากับ 420.5 กก./ไร่
Article Details
References
Chinda, M., S. Luangsirorat and S. Rurkviree. 1999. Influence of chemical and organic fertilizers on soil properties and yield of rice grown on Nakhon Prathom soil. Soil Science Division, Department of Agriculture, Bangkok. (in Thai)
Guindo, D., B.R. Wells and R.J. Norman. 1994. Cultivar and nitrogen rate influence on nitrogen uptake and partitioning in rice. Soil Science Society of America Journal 58(3): 840-845.
Guindo, D., B.R. Wells, C.E. Wilson and R.J. Norman. 1992. Seasonal accumulation and partitioning of nitrogen-15 in rice. Soil Science Society of America Journal 56(5): 1521-1527.
Khemthong, P., T. Mekhora and S. Kuhaswonvetch. 2014. Feasibility study of black jasmine rice (Hom Nil) production in Nongchok district, Bangkok. King Mongkut’s Agricultural Journal 32(3): 27-35. (in Thai)
Mae, T. 1986. Partition and utilization of nitrogen in rice plants. Japan Agricultural Research Quarterly 20(2): 115-120.
Mae, T. and K. Ohira. 1981. The remobilization of nitrogen related to leaf growth and senescence in rice plants (Oryza sativa L.). Plant and Cell Physiology 22(6): 1067-1074.
Mae, T. and S. Shoji. 1984. Studies on the fate of fertilizer nitrogen in rice plants and paddy soils by using 15N as a tracer in northeastern Japan. pp. 77-94. In: Soil Science and Plant Nutrition in Northeastern Japan (Special issue). Japan Society of Soil Science and Plant Nutrition, Sendai.
McKenzie, H.A. and H.S. Wallace. 1954. The Kjedahl determination of nitrogen: a critica study of digestion conditions-temperature, catalyst, and oxidizing agent. Australian Journal of Chemistry 7(1): 55-70.
Muhammad, S., U.J. Kim and K. Kumazawa. 1974. The uptake, distribution, and accumulation of 15N-labelled ammonium and nitrate nitrogen top-dressed at different growth stages of rice. Soil Science and Plant Nutrition 20(3): 279-286.
Nongsin, A. 1999. Accumulation and partitioning of nitrogen in rice as influenced by nitrogen application rates. M.S. Thesis. Chiang Mai University, Chiang Mai. 105 p. (in Thai)
Osotsapar, Y., A. Wongmaneeroj and C. Hongprayoon. 2008. Fertilizer for Sustainable Agriculture. Kasetsart University Press, Bangkok. 519 p. (in Thai)
Pundonfai, N. 2013. Nitrogen partitioning and its relationship to chlorophyll level in leaves of rice cv. Khao Dawk Mali 105. M.S. Thesis. Chiang Mai University, Chiang Mai. 94 p. (in Thai)
Punyakaew, T. 1999. Response of rice cv. KDML 105 to nitrogen fertilizer under minimum tillage. M.S. Thesis. Chiang Mai University, Chiang Mai. 43 p. (in Thai)
Rice Department. 2017. Homnil rice. (Online). Available: https://www.thairicedb.com/rice-detail.php?id=16 (December 12, 2018). (in Thai)
Sampet, C. 1999. Crop Physiology. Chiang Mai University, Chiang Mai. 284 p. (in Thai)
Slocum, R.D. 1991. Polyamine biosynthesis in plants. pp. 23-40. In: R.D. Slocum and H.E. Flores (eds.). Biochemistry and Physiology of Polyamines in Plants. CRC Press, London.
Thanananta, N, V. Prasit and T. Thanananta. 2012. Identification of rice cultivars KDML 105 and its improved cultivars by using HAT-RAPD technique. Thai Journal of Science and Technology 1(3): 169-179. (in Thai)
Tirol-Padre, A., J.K. Ladha, U. Singh, E. Laureles, G. Punzalan and S. Akita. 1996. Grain yield performance of rice genotypes at suboptimal levels of soil N as affected by N uptake and utilization efficiency. Field Crops Research 46(1-3): 127-143.
Wang, D., C. Xu, C. Ye, S. Chen, G. Chu and X. Zhang. 2018. Low recovery efficiency of basal fertilizer-N in plants does not indicate high basal fertilizer-N loss from split-applied N in transplanted rice. Field Crops Research 229: 8-16.
Yoshida, S. 1981. Fundamentals of Rice Crop Science. International Rice Research Institute, Los Baños. 260 p.