ความหลากหลายทางชีวชนิดของเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลในภาคเหนือตอนล่างของประเทศไทย
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
ส.ค. 13, 2020
คำสำคัญ:
เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล ชีวชนิด
Main Article Content
บทคัดย่อ
เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล Nilaparvata lugens (Stål) เป็นแมลงศัตรูข้าวที่มีความสำคัญชนิดหนึ่งในทวีปเอเชีย ปรับตัวพัฒนาเป็นชีวชนิดได้หลายชีวชนิด ดำรงชีพร่วมกันในพื้นที่ปลูกข้าว จากการศึกษาความหลากหลายชีวชนิดของเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลในเขตภาคเหนือตอนล่างของประเทศไทย โดยเก็บรวบรวมประชากรเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลในเขตพื้นที่นาจังหวัดภาคเหนือตอนล่าง 4 จังหวัด คือ พิษณุโลก (PHS) ตาก (TK) อุตรดิตถ์ (UT) และเพชรบูรณ์ 2 แหล่งคือ หล่มสัก (LK) และ ศรีเทพ (ST) และทำการคัดแยกชีวชนิดเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลในเขตภาคเหนือตอนล่างของประเทศไทย โดยอาศัยลักษณะความต้านทาน ของพันธุ์ข้าวต่าง ๆ และเปรียบเทียบความแตกต่างโดยใช้มาตรฐานตาม standard evaluation system for rice ของ IRRI พบว่าเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลที่พบในพื้นที่ศึกษาทั้งหมด สามารถจำแนกได้ 2 กลุ่ม กลุ่มชีวชนิดมีรายงานการจำแนก คือ ชีวชนิดที่ 2, 3 และ 4 กลุ่มที่ไม่สามารถจำแนกชีวชนิด คือ UKPHS1, UKTK1, UKTK2, UKUT1, UKLS1 และ UKST1 โดยทุกชีวชนิดที่ไม่สามารถจำแนกได้นี้มีความใกล้ชิดกับชีวชนิดที่ 4 มากที่สุด
Article Details
บท
บทความวิจัย
References
จินตนา ทายาธรรม นิภา จันทร์ศรีสมหมาย วีรวุฒิ กตัญญูกุล สว่าง ขัดขาว วันทนา เทวภูชม และสมศรี สุขสมวัฒน์. 2529. การศึกษาความต้านทานของพันธุ์ข้าวต่อแมลงศัตรูข้าวที่สำคัญแมลงและสัตว์ศัตรูพืช 2529. หน้า 154-169. ใน: เอกสารประกอบการประชุมทางวิชาการ กองกีฏวิทยาครั้งที่ 5. กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
จิระพงศ์ ใจรินทร์ กิจติพงษ์ เพ็งรัตน์ สงวน เทียงดีฤทธิ์ กฤษณา สุดทสาร จรัญจิต เพ็งรัตน์ และ อุไรวรรณ คชสถิตย์. 2548. การสืบหาโมเลกุลเครื่องหมายเพื่อการพัฒนาสายพันธุ์ข้าวต้านทานเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล. รายงานการประชุมวิชาการ ข้าวและธัญพืชเมืองหนาว ประจำปี 2548. วันที่ 7-8 มีนาคม 2548 ณ โรงแรม รอแยลฮิลส์ รีสอร์ท จ. นครนายก.
เพรชหทัย ปฏิรูปานุสร นิลินี เจียงวรรธนะ พจนา จรูญชัย และ บุญโฮม ชำนาญกุล. 2535. ชีวชนิดเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลในเขตศูนย์วิจัยข้าวพิษณุโลก. สัมมนาวิชาการการพัฒนางานวิจัยข้าวและธัญพืชเมืองหนาว. วันที่ 25-27 มีนาคม 2535 ณ โรงแรมแม่ยมพาเลส จ. แพร่.
วัชระ ภูรีวิโรจน์กุล สุนิยม ตาปราบ เบญจพล ลวดเงิน ละมุน วุธรา และชีวสุทธิ์ ช่อทิพย์. 2540. การปรับปรุงพันธุ์ข้าวไม่ไวต่อช่วงแสงให้ต้านทานโรคแมลงที่สำคัญในเขตชลประทาน. รายงานผลวิจัยศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี สถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
วัชระ ภูรีวิโรจน์กุล. 2542. ปัจจัยสิ่งแวดล้อมและการปรับปรุงพันธุ์ข้าวต้านทานโรคแมลง. ใน: รายงานศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี สถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
สำนวน ฉิมพกา และวีรเทพ พงษ์ประเสริฐ. 2548. ปัจจัยที่มีผลต่อการใช้สารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูข้าวของเกษตรกร อำเภอตะพานหิน จังหวัดพิจิตร. วารสารเกษตรนเรศวร 8(1): 77-94.
Athwal, D. S., M. D. Pathak, E. H. Bacalangco and C.D. Pura. 1971. Genetics of resistance to brown planthoppers and green leafhoppers in Oryza sativa L.. Crop Sci. 11: 747-750.
Barton, N. H., D. E. G. Briggs, J. A. Eisen, D. B. Goldstein and N. H. Patel. 2007. Evolution. Cold Spring Harbor Laboratory Press, New York. 833 pp.
Coyne, J. A. and H. A. Orr. 2004. Speciation. Sinauer Associates, Sunderland. 545 pp.
Futuyma, D. J. 2005. Evolution. Sinauer Associates, Sunderland. 603 pp.
Gould, S. J. 2002. The Structure of Evolutionary Theory. Belknap Press, Cambridge. 1433 pp.
Heinrichs, E. A. and O. Mochida. 1984. From secondary to major pest status: the case of insecticide-induced rice brown planthopper, Nilaparvata lugens, resistance gene. Prot. Ecol. 7:201-218.
IRRI. 1988. Standard Evaluation System for Rice. International Rice Research Institute, Los Banos, Philippines. 54 pp.
Kabir, M. A. and G. S. Khush. 1988. Genetic analysis of resistance to brown planthopper in rice (O sativa L.). Plant Breed. 100: 54-58.
Khush, G. S. and D. S. Brar. 1991. Genetics of resistance to insects in crop plants. Adv. Agron. 45: 224-228.
Khush, G. S., A. N. M. Rezaul Karim and E. R. Angeles. 1985. Genetics of resistance of rice cultivar ARC 10550 to Bangladesh brown planthopper biotype. J. Genet. 64(2-3): 121-125.
Lakshminarayana, A. and G. S. Khush, 1977. New genes for resistance to the brown planthoppers in rice. Crop Sci. 17: 96-100.
Maynard Smith, J. and E. Szathmáry. 1997. The Major Transitions in Evolution. Oxford University Press, New York. 346 pp.
Nemoto, H., R. Ikeda and C. Kaneda. 1989. New genes for resistance to brown planthopper, Nilaparvata lugens Stal., in rice. Jpn. J. Breed. 39: 23-28.
Pathak, P. K., R. C. Saxena and E. A. Heinrichs. 1982. Para film sachet for measuring honeydew excretion by Nilaparvata lugens on rice. J. Econ. Entomol. 75: 194-195.
Renganayaki, K., A. K. Fritz, S. Sadasivam, S. Pammi, S. E. Harrington, S. R. McCouch, S. M. Kumar and A. S. Reddy. 2002. Mapping and progress toward map-based cloning of brown planthopper biotype-4 resistance gene introgressed from Oryza officinalis into cultivated rice, O. sativa. Crop Sci. 42: 2112-2117.
Verma, S. K., P. K. Pathak, B. N. Singh and M. N. Lai. 1979. Indian biotypes of the brown planthopper. International Rice Research Newsletter 4: 7.
จิระพงศ์ ใจรินทร์ กิจติพงษ์ เพ็งรัตน์ สงวน เทียงดีฤทธิ์ กฤษณา สุดทสาร จรัญจิต เพ็งรัตน์ และ อุไรวรรณ คชสถิตย์. 2548. การสืบหาโมเลกุลเครื่องหมายเพื่อการพัฒนาสายพันธุ์ข้าวต้านทานเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล. รายงานการประชุมวิชาการ ข้าวและธัญพืชเมืองหนาว ประจำปี 2548. วันที่ 7-8 มีนาคม 2548 ณ โรงแรม รอแยลฮิลส์ รีสอร์ท จ. นครนายก.
เพรชหทัย ปฏิรูปานุสร นิลินี เจียงวรรธนะ พจนา จรูญชัย และ บุญโฮม ชำนาญกุล. 2535. ชีวชนิดเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาลในเขตศูนย์วิจัยข้าวพิษณุโลก. สัมมนาวิชาการการพัฒนางานวิจัยข้าวและธัญพืชเมืองหนาว. วันที่ 25-27 มีนาคม 2535 ณ โรงแรมแม่ยมพาเลส จ. แพร่.
วัชระ ภูรีวิโรจน์กุล สุนิยม ตาปราบ เบญจพล ลวดเงิน ละมุน วุธรา และชีวสุทธิ์ ช่อทิพย์. 2540. การปรับปรุงพันธุ์ข้าวไม่ไวต่อช่วงแสงให้ต้านทานโรคแมลงที่สำคัญในเขตชลประทาน. รายงานผลวิจัยศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี สถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
วัชระ ภูรีวิโรจน์กุล. 2542. ปัจจัยสิ่งแวดล้อมและการปรับปรุงพันธุ์ข้าวต้านทานโรคแมลง. ใน: รายงานศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี สถาบันวิจัยข้าว กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
สำนวน ฉิมพกา และวีรเทพ พงษ์ประเสริฐ. 2548. ปัจจัยที่มีผลต่อการใช้สารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูข้าวของเกษตรกร อำเภอตะพานหิน จังหวัดพิจิตร. วารสารเกษตรนเรศวร 8(1): 77-94.
Athwal, D. S., M. D. Pathak, E. H. Bacalangco and C.D. Pura. 1971. Genetics of resistance to brown planthoppers and green leafhoppers in Oryza sativa L.. Crop Sci. 11: 747-750.
Barton, N. H., D. E. G. Briggs, J. A. Eisen, D. B. Goldstein and N. H. Patel. 2007. Evolution. Cold Spring Harbor Laboratory Press, New York. 833 pp.
Coyne, J. A. and H. A. Orr. 2004. Speciation. Sinauer Associates, Sunderland. 545 pp.
Futuyma, D. J. 2005. Evolution. Sinauer Associates, Sunderland. 603 pp.
Gould, S. J. 2002. The Structure of Evolutionary Theory. Belknap Press, Cambridge. 1433 pp.
Heinrichs, E. A. and O. Mochida. 1984. From secondary to major pest status: the case of insecticide-induced rice brown planthopper, Nilaparvata lugens, resistance gene. Prot. Ecol. 7:201-218.
IRRI. 1988. Standard Evaluation System for Rice. International Rice Research Institute, Los Banos, Philippines. 54 pp.
Kabir, M. A. and G. S. Khush. 1988. Genetic analysis of resistance to brown planthopper in rice (O sativa L.). Plant Breed. 100: 54-58.
Khush, G. S. and D. S. Brar. 1991. Genetics of resistance to insects in crop plants. Adv. Agron. 45: 224-228.
Khush, G. S., A. N. M. Rezaul Karim and E. R. Angeles. 1985. Genetics of resistance of rice cultivar ARC 10550 to Bangladesh brown planthopper biotype. J. Genet. 64(2-3): 121-125.
Lakshminarayana, A. and G. S. Khush, 1977. New genes for resistance to the brown planthoppers in rice. Crop Sci. 17: 96-100.
Maynard Smith, J. and E. Szathmáry. 1997. The Major Transitions in Evolution. Oxford University Press, New York. 346 pp.
Nemoto, H., R. Ikeda and C. Kaneda. 1989. New genes for resistance to brown planthopper, Nilaparvata lugens Stal., in rice. Jpn. J. Breed. 39: 23-28.
Pathak, P. K., R. C. Saxena and E. A. Heinrichs. 1982. Para film sachet for measuring honeydew excretion by Nilaparvata lugens on rice. J. Econ. Entomol. 75: 194-195.
Renganayaki, K., A. K. Fritz, S. Sadasivam, S. Pammi, S. E. Harrington, S. R. McCouch, S. M. Kumar and A. S. Reddy. 2002. Mapping and progress toward map-based cloning of brown planthopper biotype-4 resistance gene introgressed from Oryza officinalis into cultivated rice, O. sativa. Crop Sci. 42: 2112-2117.
Verma, S. K., P. K. Pathak, B. N. Singh and M. N. Lai. 1979. Indian biotypes of the brown planthopper. International Rice Research Newsletter 4: 7.