การจัดการฝายต้นน้ำของเกษตรกรหมู่บ้านขุนช่างเคี่ยนในอุทยานแห่งชาติดอยสุเทพ – ปุย จังหวัดเชียงใหม่

Main Article Content

วรวิทย์ พิลัยหล้า
วรทัศน์ อินทรัคคัมพร

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาการจัดการ แนวทางที่เหมาะสม และ ปัญหาอุปสรรคในการจัดการฝายต้นน้ำเพื่อประโยชน์ทางการเกษตรของเกษตรกรหมู่บ้านขุนช่างเคี่ยน ประชากรที่ใช้ในการศึกษา คือเกษตรกรหมู่บ้านขุนช่างเคี่ยน จำนวน 246 คน ผลการวิจัยพบว่า เกษตรกรในแต่ละกลุ่มมีการจัดการฝายต้นน้ำที่คล้ายกันคือ ขั้นตอนแรกเป็นการสำรวจพื้นที่ในการสร้างฝายต้นน้ำ ขั้นตอนที่สองเป็นการประชุมชาวบ้านเพื่อแบ่งกลุ่มสำหรับการสร้างฝายต้นน้ำ ขั้นตอนที่สาม เป็นการลงมือสร้างฝายต้นน้ำ และขั้นตอนสุดท้ายเป็นการตรวจสอบฝายต้นน้ำที่สร้างเสร็จว่าเป็นไปตามมาตรฐานที่กำหนดไว้หรือไม่ แต่ฝายต้นน้ำที่สร้างนั้นจะปล่อยให้ผุพังไปตามอายุการใช้งาน แนวทางที่เหมาะสมในการจัดการฝายต้นน้ำ คือ  ควรสร้างฝายต้นน้ำ หรือ อ่างเก็บน้ำขนาดใหญ่ไว้ใกล้กับพื้นที่การเกษตร และ ควรสร้างฝายต้นน้ำให้มีความแข็งแรงทนทานกว่าเดิม ด้านปัญหาและอุปสรรคที่พบคือ  สภาพพื้นที่ในการสร้างฝายต้นน้ำมีความยากลำบากในการสร้าง การเคลื่อนย้ายอุปกรณ์เข้ามาในพื้นที่สร้างฝายต้นน้ำมีความล่าช้า และ ฝายต้นน้ำบางแห่งไม่สามารถใช้งานได้เต็มประสิทธิภาพ

Article Details

บท
บทความวิจัย

References

กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และกรมทรัพยากรน้ำ. “การประชุมเชิงปฏิบัติการวาระน้ำแห่งชาติ”. ตึกสันติไมตรี ทำเนียบรัฐบาล. พฤษภาคม 2550. 79 หน้า.

พงษ์ศักดิ์ วิทวัสชุติกุล และวารินทร์ จิระสุขทวีกุล. 2550 “เมื่อฝายต้นน้ำเต็ม จะช่วยชะลอน้ำท่าได้หรือไม่?” เอกสารเผยแพร่ที่ 1/2550. สถานีวิจัยต้นน้ำชายฝั่งทะเลตะวันออก ส่วนวิจัยต้นน้ำ สำนักอนุรักษ์และจัดการต้นน้ำกรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช, กรุงเทพฯ. 6 หน้า

เยาวลักษณ์ แก้วยอด. 2549. “ความพร้อมขององค์การบริหาร ส่วนตำบลในการจัดการฝายต้นน้ำในพื้นที่ของหน่วยศึกษาการพัฒนาการอนุรักษ์ต้นนำแม่ถาง อำเภอร้องกวาง จังหวัดแพร่” วิทยาศาสตรมหาบัณฑิตสาขาวิชาการบริหารทรัพยากรป่าไม้ บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. 106 หน้า.

สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ เล่ม 12. 2552. “การอนุรักษ์ต้นน้ำลำธาร” (ระบบออนไลน์) แหล่งข้อมูล http://guru.sanook.com/search/ การอนุรักษ์ต้นน้ำลำธาร (5 กรกฎาคม 2552).

สำนักอนุรักษ์และจัดการต้นน้ำ. 2552 “ฝายต้นน้ำลำธารตามแนวพระราชดำริ ". (ระบบออนไลน์) แหล่งข้อมูล http://www.dnp.go.th/checkdam_site/index.htm (5 กรกฎาคม 2552).

SWOT analysis. 2550. “ความหมายของ SWOT analysis”. (ระบบออนไลน์). แหล่งข้อมูล http://bsckru.blog.mthai.com/2007/07/06/public-1 (14 กันยายน 2552).

Yamane, T. 1967. Elementary Sampling Theory, USA: Prentice Hall. 405 p.