สัณฐานวิทยาโครโมโซมของข้าวเหนียวดำ

บทคัดย่อ

จากการวิเคราะห์สัณฐานวิทยาของโครโมโซมข้าว 5 พันธุ์โดยแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่ม”ข้าวขาว” (เหนียวสันป่าตองและหอมมะลิ 105) กับกลุ่ม “ข้าวเหนียวดำ” (ก่ำดอยสะเก็ด, CMU col.2 และ CMU col.3) พบว่าทั้ง 5 พันธุ์มีจำนวนโครโมโซมเท่ากันคือ 2n=24 แต่มีขนาดและชนิดของโครโมโซมเป็นลักษณะเฉพาะแตกต่างกันไปในแต่ละพันธุ์ โดยกลุ่ม “ข้าวเหนียวดำ” มีขนาดของโครโมโซมใหญ่กว่ากลุ่ม  “ข้าวขาว” สัณฐานวิทยาของโครโมโซมที่พบโดยทั่วไปมีรูปร่างเป็น metacentric และ submetacentric ส่วนโครโมโซมที่มีสัณฐานวิทยาเป็นแบบ subtelocentric พบในข้าวหอมมะลิ 105 เท่านั้น แสดงว่าข้าวหอมมะลิ 105 มีความเป็น “ข้าวพันธุ์ปลูก” มากกว่าพันธุ์อื่น ๆที่ยังคงมีสัณฐานวิทยาของโครโมโซมเป็น”พันธุ์ป่า” อยู่นอกจากนี้ไม่พบโครโมโซมที่มีลักษณะเป็น telocentric ในพันธุ์ข้าวที่วิเคราะห์ เมื่อพิจารณาคาริโอไทป์ของแต่ละคู่โครโมโซมพบว่าข้าวกลุ่ม “ข้าวเหนียวดำ” ไม่มีความสม่ำเสมอในลักษณะสัณฐานวิทยาของคู่โครโมโซมเช่นที่แสดงในกลุ่ม“ ข้าวขาว” SAT-chromosome สามารถพบได้ในข้าวหอมมะลิ 105 และ CMU col.2