ความรู้และทัศนคติของเกษตรกรชาวเขาเกี่ยวกับการใช้สารเคมีอย่างถูกต้องและปลอดภัยใน อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับความรู้ และทัศนคติเกี่ยวกับการใช้สารเคมีอย่างถูกต้อง และปลอดภัยของเกษตรกรเผ่าม้ง  และกะเหรี่ยงในอำเภอแม่แจ่ม  จังหวัดเชียงใหม่ เพื่อจะได้นำข้อมูลต่างๆเหล่านี้ ไปใช้ในการวางแผนการฝึกอบรมเกี่ยวกับการใช้สารเคมีอย่างถูกต้องและปลอดภัยของเกษตรกรสำหรับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง  กลุ่มตัวอย่างในการวิจัยคราวนี้ คือ เกษตรกรชาวม้ง 22 คน ในบ้านปุยเหนือ และปุยไต้ และเกษตรกรชาวกะเหรี่ยง 17 คนในบ้านสันปูเลย  และบ้านปุยกะเหรี่ยง รวมทั้งเจ้าหน้าที่เกษตร และเจ้าของร้านขายสารเคมี อีกด้วย

จากผลการวิจัย พบว่า เกษตรกรใช้สารเคมีทั้ง 3 ประเภท คือ ยาฆ่าแมลง ยาฆ่าหญ้าและยาป้องกันโรค เกษตรกรส่วนใหญ่ พ่นสารเคมีครั้งสุดท้ายก่อนเก็บผักจำหน่ายเป็นระยะเวลา 7 วัน ซึ่งเป็นระยะเวลาที่เหมาะสม เกษตรกรผสมสารเคมีด้วยตัวเอง แต่ส่วนใหญ่ซื้อสารเคมีโดยที่ไม่ได้รับคำแนะนำวิธีการใช้จากผู้ขายสารเคมีเลย เกษตรกรจะเก็บสารเคมีไว้ในบ้าน เกษตรกรบางคนเก็บไว้ในป่าหรือในไร่นาของตนเอง  เกษตรกรบางคนใช้หน้ากากป้องกันละอองเข้าจมูก และสวมรองเท้าบูท บางคนสวมชุดเฉพาะในขณะพ่นยา บางคนเพียงแต่ใช้เสื้อหนาแขนยาว และใช้ผ้าขาวม้าปิดจมูกเท่านั้น เกษตรกรที่ป่วยจากสารเคมีจะมีอาการปวดศีรษะหน้ามืด เวียนศีรษะ ผิวหนังเป็นผื่น ถ้าเป็นมากจะอาเจียร เกษตรกรที่มีอาการ จะดื่มน้ำเกลือหรือน้ำตาลผสมน้ำ หรือกินยาแก้แพ้ หรือยาสมุนไพรแต่ผลจากการตรวจเลือดเกษตรกร 200 รายของโรงพยาบาลแม่แจ่ม พบผู้มีอาการร้ายแรงเพียง 1 รายและอีก 17 รายมีสารพิษตกค้างในร่างกายเท่านั้น

ข้อเสนอแนะในการวิจัยครั้งนี้ คือ ควรเผยแพร่ความรู้การใช้สารเคมีผ่านวิทยุกระจายเสียงโดยใช้ภาษาชาวเขา ทำแปลงสาธิตการใช้สารเคมีโดยเกษตรกรเอง รณรงค์ให้มีการใช้สารเคมีให้น้อยลง โดยเน้นไปที่เด็กนักเรียน เช่น ปลูกผักปลอดสารพิษหรือผักกางมุ้ง ส่งเสริมให้มีการกำจัดศัตรูพืชโดยวิธีผสมผสาน เช่น ใช้สารสะเดา ใช้ตัวห้ำ ตัวเบียน ใช้กาวเหนียว ใช้กับดัก หรือใช้ยาเชื้อจุลินทรีย์ให้มากขึ้น