แร่ธาตุกับสัตว์เคี้ยวเอื้องในประเทศไทย

Main Article Content

บุญเสริม ชีวะอิสระกุล
กษิดิส อื้อเชี่ยวชาญกิจ

บทคัดย่อ

รายงานนี้ได้รวบรวมผลการศึกษาเกี่ยวกับปริมาณแร่ธาตุในพืชอาหารสัตว์ และซีรัมของสัตว์จากพื้นที่ต่างๆ ในประเทศไทย นอกจากนี้ก็ยังได้วิเคราะห์ส่วนประกอบของแร่ธาตุที่มีขายทางการค้า และกล่าวถึงผลการเสริมแร่ธาตุซึ่งมีผู้ศึกษาไว้  แม้ว่าคำที่ศึกษาจะมีความแปรปรวนอยู่มาก แต่พอที่จะเห็นได้ว่า แร่ธาตุที่สัตว์เคี้ยวเอื้องมักได้รับไม่พอกับความต้องการ ได้แก่ Na, Ca, P, Cu, Zn และ Se ปริมาณแร่ธาตุหลักในชีรัมของโค, กระบือ, และแกะ  ตามที่นักวิจัยรายงานมักจะอยู่ในช่วงดังนี้ Ca: 9-13 มก, p: 4-6 มก. K: 9 12 มก. Na: 250-320 มก. Mg: 1.8-25 มก. ในซีรัม 100 มล. นักวิจัยบางท่านสรุปว่า  แม้ธาตุ Ca และ P ในตัวอย่างหญ้าจะต่ำ แต่ความเข้มข้นของแร่ธาตุหลัก  และแร่ธาตุปลีกย่อยในซีรัมก็อยู่ในช่วงปกติ  สภาพดินพรุทางภาคใต้จะมีธาตุ Mg, Cu และ Zn ต่ำ  ส่วนทางภาคอีสานในดินมักขาด P, S, K, Cu และ Mo. ปริมาณแร่ธาตุในดิน  และในซีรัมของโค  และกระบือ  ไม่มีความสัมพันธ์ต่อกัน  แร่ธาตุที่ขายในเชิงพาณิชย์ในรูปก้อนและผงมีความแตกต่างกันมาก ผลิตภัณฑ์บางชนิดมีธาตุหลักและธาตุรองในปริมาณพอสมควร แต่ก็มีหลายผลิตภัณฑ์ที่มีเกลือเป็นหลัก


การเสริมแร่ธาตุแก่สัตว์เคี้ยวเอื้อง  โดยเฉพาะในช่วงฤดูแล้งมีผลดีต่อการเพิ่มน้ำหนักตัวและการสืบพันธุ์  อย่างไรก็ตาม การเสริมแร่ธาตุไม่มีผลต่อระดับของแร่ธาตุในซีรัม เมื่อเปรียบเทียบแหล่งของ Ca และ P มีรายงานว่าแหล่งจากกระดูกในดีกว่า Dicalcium phosphate ทั้งในการเพิ่มน้ำหนักตัว  การแลกเนื้อ และการสะสมแร่ธาตุของแกะทดลอง


ผู้วิจัยได้ให้ข้อเสนอแนะ ให้สำรวจการขาดหรือการเกิดพิษเนื่องจากแร่ธาตุ ตลอดจนการแก้ไขปัญหานี้ในพื้นที่ที่มีศักยภาพการเกิดประเด็นดังกล่าว

Article Details

บท
บทความวิจัย

References

Falvey, L. (1980), Sodium and phosphorus supplementation studies in the Thai highlands. Proc. First seminar on mineral nutrition in Thailand, Kasetsart U. , Bangkok, Thailand, P. 8-14.
Falvey, L. (1982). Determination of nutritional deficiencies of highland cattle. Thai J. Agric. Sci. 15: 275-294.
Fick, K., McDowell, L.R., Miles, P., Wilkinson, N.S., Funk, J.D. and Conrad. J.H. (1979). Methods of mineral analysis for plant and animal tissues. Anim. Sci. Dept., U. of Florida, Gainesville, U.S.A. (Cited after Vijchulata et al., 1983).
Fiske, C. H. and Subbarow, Y. (1925). The colorimetric determination of phosphorus. J. Biol. Chem. 66: 375 (Cited after Senakas et al., 1984c).
Gomeri, G. (1942). J. Lab. Clin. Med. 27: 955. (Cited after. Hanai, J., O. Nishiwaki and Yano, H. (1989). Study on mineral concentration of forages in Malaysia and Thailand. In: Recent progress mineral nutrition and mineral requirements in ruminants. Proceedings of International Meeting on Mineral Nutrition and Mineral Requirements in Ruminants, Kyoto, Japan. p. 139-142.
Holm, J. (1971). Feeding Table: Composition and nutritive value of feedstuffs in northern Thailand. Thai-German Dairy Project, Livestock breeding station, Huey Kaeo, Chiang Mai, Thailand. 23 p.
Holm, J. (1973). The mineral content of some tropical fodder plants at different stages of growth periods in northern Thailand. Thai J. Agric. Sci. 6: 257-266.
Kwaschik, R., Cheva-Isarakul, Bs. Ter Meulen. U. and Guenther, K.D. (1991). Calcium and phosphorus source as mineral supplements for ruminant in Thailand. Thai J. Agric. Sci. 24 (2): 149-162.
Limpoka, M., Tassanawat, T. and Sukpuaram, T. (1982). Studies on the relationships of mineral elements in blood of cattle and buffalo, soil and native forages from limited provinces of Thailand. Kasetsart Veterinarian. 3(1): 9-24.
Limpoka, M., Sirivejpundu, S. Kanchanomai, R. (1986). Studies on the relationships of mineral elements animals. III. Study on zinc and manganese levels in dairy cows. Kasetsart Veterinarians. 7(1): 25-29.
N.R.C. (1984). Nutrient requirements of dairy cattle, 6th Ed. National Academy Press, Wash, P., S. Chipadpanice and L. R. McDowell. 1983 Mineral status of cattle raised in villages in central Thailand. Trop. Anim. Prod. 8: 131-137.
Olson, O.E., Palmer, I.S., Cary, E.E. (1975). Modification of the official fluorometric method for selenium. in plants J. Assoc. Off. Anal. Chem. 58(1): 117-121. (cited after Pichaicharnarong et al. (1988)
Pichaicharnarong, A., Loypetjra, P. Chaiyabutr, N. Chirawongaram, S. Wongsombul T., Usanakornkul, S. and Sirisena, K. (1983). Study on level of Cu, Co and Se in swamp buffalo serum in different region of Thailand. Thai. J. Vet. Med. 13(4): 260-273.
Pichaicharnarong, A. (1974). Animal production problems in Thailand. In: Tracer Techniques in Tropical Animal Production. IAEA, Vienna. P. 195-200.
Pichaicharnarong, A., Loypetjra, P., Chaiyabutr, N., Jaritpakorn, P., Tipayaraksa, T., Suanprasert, N., Chareonkwan, S., Poldeenana, S., Komolvanich, S. and Chareonnetisastra, P. (1988). Study on levels of Cu, Zn and Se in the sera of dairy cattle, forages, concentrates and soil at Muag Lek, Thailand. Thai J. Vet. Med. 18(4): 275-289.
Promma, S., Tuikampee, S., Vidhyakorn, N. and Indratula, T. (1988). The DLD method for producing mineral licks for dairy cattle. In: Abstracts of the 26th Annual Agricultural Conf., Anim. Sci. Div. pp. 148-150, Kasetsart. U., Bangkok, Thailand.
Pulss, G. (1961). Landwitsch. Forsch. 14:38. (Cited after Holm, 1973).
Sakpuaram T., Limpoka, M., Tassanawat, T., Wajjwalku, W., Tongyai, S. and Chuthesa, A. (1986). Studies on the relationships of mineral elements in blood of cattle and buffalo, soil and native forages from limited provinces of Thailand ll. Kasetsart Veterinarian. 7(1): 9-24.
Senakas, U., Phusittikun, A. Vakama, V., Satjaphan, B., Rodjanastid, S. and Polperch, P. (1984a). Minerals supplementation for beef cattle grazing on unimproved grazing land in peat swamp area. Rep. on res. proj. No. 13-2905-27. 12 p.
Senakas, U., Phusittikun, A., Pothichan, S., Kiatsunthon, A. and Wakama, W. (1984b). The concentration of minerals in blood serum of sheep grazing on pasture on Ban Thon soils and Pakchong soils. Report of research project No 13-2924-27. DLD. Min. of Agric. and Co-op. 12 p.
Senakas, U., Phusittikun, A., Polperch, P. Wakama, W. and Kiatsunthon, A. (1984c). Mineral status of cattle raising at the peatland and sandy soil of Pikurn Thong development study area. Report of research project No 13-2924-27. DLD. Min. of Agric. and Co-op. 15 p.
Senakas, U., Phusittikun, A., Wakama, W., Rodjanastid, S., Kiatsunthon, A. and Kanchanapibul, N. (1989a). Concentration of blood constituents of cattle in Golok river basin study area. Report on the 8th Livestock Seminar, DLD., Ministry of Agricultural and Co-op. P. 174–188.
Senakas, U., Polperch, P., Pholpark, S., Pholpark, M. and Wapakpetch, S. (19896). Effect of mineral supplement on the level of blood constituents of cattle grazing native pasture. Report of research project No 13-0356-32 DLD., Min. of Agric. and Co-op. 15 p.
Shelton, H.M., Gutteridge, R.C., Wilaipon, N., Wickham, B., Kratzing, D.C. and Waring, S.A., (1979). Nutrient studies on pasture soils of northeastern Thailand. Thai J. Agric. Sci. 123: 235-247.
Tumwasorn, S., Najasingha, C., Kaeowphrommarn, C. and Wanitchart, A. (1980). Mineral supplementation for one-forth American Brahman crossbred calves in the villages. In: Proc. First seminar on mineral nutrition in Thailand. pp. 18-33, Kasetsart U., Bangkok, Thailand.
Tumwasorn, S. (1981). Responses of beef calves to mineral supplement in the central Thailand villages. In: Proc. second seminar on mineral nutrition in Thailand. pp. 40-59. Kasetsart U., Bangkok, Thailand.
Vadhanakul, N., Mitpaibul, K., Seksit, P., Tonglua, W., Wattchai, K., Karnchanapaibul, N., Putivoranat, C. and Songsasen, P. (1984). Study on the normal concentration of mineral elements affecting fertility in serum of fertile dairy cows in Ayudhaya province. Kasetsart Veterinarians. 5(3): 158-166.
Vijchulata, P., Chipadpanice, S. and McDowell, L.R. (1983). Mineral status of cattle raised in villages in central Thailand. Trop. Anim. Prod. 8: 131-137.
Vijchulata, P., Srisak, P. and Pruksasri, P. (1984). Effects of mineral supplements on growth and mineral status of cattle grazed on paragrass (Brachiaria mutica) pasture. In: The Utilization of Fibrous Agricultural Residues as Animal Feeds. pp. 247-251 (Doyle, P.T., ed.). School of Agric. and Forestry, U. of Melbourne, Parkville, Victoria, Australia.
Whetter, P.A. and Ullrey, D.E. (1978). Improved fluorometric method for determinating selenium. J. Assoc. Off. Anal. Chem. 61(4): 927-930. (Cited after Pichaicharnarong et al., 1988).