ความสัมพันธ์ระหว่างสีและสารออกฤทธิ์สำคัญทางชีวภาพของไม้ดอกประดับแปลง

บทคัดย่อ

ดอกไม้เป็นส่วนหนึ่งที่มีความสำคัญในระบบนิเวศทางการเกษตร โดยหลายชนิดให้คุณค่าทั้งทางเศรษฐกิจ นิเวศวิทยาตลอดจนสุขภาพของมนุษย์ เนื่องจากดอกไม้ประกอบด้วยสารทุติยภูมิที่มีความสามารถในการต้านอนุมูล-อิสระซึ่งเป็นประโยชน์ต่อสุขภาพของมนุษย์ ทั้งนี้ องค์ความรู้ที่เกี่ยวกับสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ จะช่วยให้ผู้คนให้ความสำคัญแก่ดอกไม้ในระบบนิเวศทางการเกษตรมากยิ่งขึ้น ดังนั้น วัตถุประสงค์ของการวิจัยนี้ เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างสีของรงควัตถุและสารต้านอนุมูลอิสระของไม้ดอกประดับ รวมทั้งปริมาณฟีนอลิก ปริมาณฟลาโว-นอยด์รวม และความสามารถในการต้านอนุมูลอิสระ โดยเลือกใช้ไม้ดอกในการศึกษาทั้งสิ้น 8 ชนิด ได้แก่ ดอกดาวเรือง ดอกทานตะวัน ดอกดาวกระจายสีเหลือง ดอกดาวกระจายสีม่วง ดอกปอเทือง ดอกทองกวาว คีนวาสีแดงและคีนวาสีเขียว(Chenopodium quinoa W.) ซึ่งทำการเก็บรวบรวมจากแปลงสาธิตในช่วงปลายฤดูหนาว (มกราคม 2563) ตัวอย่างถูกนำมาทำแห้งด้วยการแช่เยือกแข็ง แล้วสกัดโดยแช่ในสารละลายเมทานอล จากนั้น นำสารสกัดที่ได้มาวิเคราะห์ค่าสี (CIEL*a*b*) ปริมาณสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ รวมทั้ง ความสัมพันธ์ของค่าดังกล่าวกับดอกไม้แต่ละชนิดโดยใช้วิธีทางเคโมเมทริกซ์ ผลการศึกษาพบว่า ดอกทองกวาวมีค่าความเป็นสีแดง (26.14) ค่าความเป็นสีเหลือง (131.87) และปริมาณสารประกอบฟลาโวนอยด์สูงสุด (0.09 กรัมสมมูลของแคทีชินต่อกรัมสารสกัด) ส่วนดอกดาวเรืองมีปริมาณฟีนอลิกรวม (4.01 กรัมสมมูลของแคทีชินต่อกรัมสารสกัด) และความสามารถในการต้านอนุมูลอิสระสูงสุด (ร้อยละ 75.45) จากผลการศึกษาสามารถสรุปได้ว่า ค่าความเป็นสีแดง และค่าความเป็นสีเหลืองของดอกไม้มีความสัมพันธ์แปรผันตรงกับปริมาณสารประกอบฟลาโวนอยด์ทั้งหมด ในขณะที่ปริมาณสารประกอบฟีนอลิกรวมมีความสัมพันธ์แปรผันตรงกับค่าความสามารถในการต้านอนุมูลอิสระ อย่างไรก็ตาม ค่าความสว่าง (L*) ของดอกไม้ไม่มีความสัมพันธ์กับสารออกฤทธิ์ทางชีวภาพ งานวิจัยนี้ได้แสดงให้เห็นถึงความเป็นไปได้ทางเศรษฐกิจของดอกไม้ที่ใช้ตกแต่งในภูมิทัศน์เกษตรกรรม รวมทั้งพิสูจน์ให้เห็นถึงความสมบูรณ์และความหลากหลายทางชีวภาพของระบบนิเวศทางการเกษตรอีกทางหนึ่งด้วย