การตรวจพบไวรัสสาเหตุโรคใบจุดและใบย่นในสตรอว์เบอร์รี พันธุ์พระราชทาน 80 ที่ปลูกในพื้นที่อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่

Main Article Content

นพดล ปนธะรังษี
ศิรินภา ไชยพล
ประไพพิศ สุวิทย์ชยานนท์
เกวลิน คุณาศักดากุล
นิวัฒน์ ขันโท

บทคัดย่อ

การปลูกสตรอว์เบอร์รีด้วยการใช้ต้นพันธุ์ที่ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการต่อไหลอย่างต่อเนื่องเป็นเวลานาน ทำให้เกิดการสะสมของเชื้อไวรัสสาเหตุโรคพืช ส่งผลต่อการเจริญเติบโต การติดดอก ปริมาณและคุณภาพของผลสตรอว์เบอร์รี งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจและตรวจหาการเข้าทำลายของเชื้อไวรัสในสตรอว์เบอร์รีพันธุ์พระราชทาน 80 ที่เพาะปลูกใน 3 พื้นที่ได้แก่ บ้านหนองเต่า บ้านขอบด้ง ตำบลม่อนปิ่น และบ้านแม่งอนขี้เหล็ก ตำบลแม่งอน อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ โดยเก็บตัวอย่างใบสตรอว์เบอร์รี จำนวน 175 ตัวอย่าง จากต้นที่แสดงอาการของโรค จำนวน 43 ตัวอย่าง และไม่แสดงอาการของโรคจำนวน 132 ตัวอย่าง นำมาศึกษาและตรวจหาเชื้อไวรัสด้วยเทคนิค Reverse transcription - polymerase chain reaction (RT-PCR) ผลการวินิจฉัยพบไวรัสรวม จำนวน 134 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 76.57 ของตัวอย่างทั้งหมด แบ่งเป็น การเข้าทำลายแบบเดี่ยว ร้อยละ 52.57 จากไวรัส strawberry latent ringspot virus (SLRSV) จำนวน 80 ตัวอย่าง และไวรัส strawberry crinkle virus (SCV) จำนวน 12 ตัวอย่าง และพบการเข้าทำลายร่วมกันของเชื้อไวรัสทั้ง 2 ชนิด ข้างต้น จำนวน 42 ตัวอย่างคิดเป็นร้อยละ 24 โดยแบ่งการตรวจพบในแต่ละพื้นที่ ได้แก่ บ้านหนองเต่า จำนวน 58 ตัวอย่าง (77.33 %) บ้านขอบด้ง จำนวน 59 ตัวอย่าง (78.67 %) และบ้านแม่งอนขี้เหล็ก จำนวน 17 ตัวอย่าง (68 %) ผลการสังเคราะห์ดีเอ็นเอตำแหน่ง CP gene – RNA 2 (SLRSV) และ L protein gene (SCV) จากผลผลิตดีเอ็นเอของปฏิกิริยา PCR ได้ลำดับนิวคลีโอไทด์ 497 คู่เบส และ 345 คู่เบส ตามลำดับ เมื่อวิเคราะห์เปรียบเทียบกับฐานข้อมูล GenBank พบว่า ลำดับนิวคลีโอไทด์ 497 คู่เบส มีความคล้ายกับลำดับนิวคลีโอไทด์ของเชื้อไวรัส SLRSV จำนวน 5 ไอโซเลท (Mint 454, NCGR MEN, Eg, Mint-CP2 และ W16) ที่ระดับความเหมือน 89.21 - 99.8 % และลำดับนิวคลีโอไทด์ 345 คู่เบส มีความคล้ายกับเชื้อไวรัส SCV จำนวน 4 ไอโซเลท (1554, KG, H2399 และ H2395) ที่ระดับความเหมือน 94.4 - 100 % งานวิจัยนี้จึงนับเป็นการตรวจพบเชื้อไวรัส SLRSV และ SCV ในสตรอว์เบอร์รี พันธุ์พระราชทาน 80 เป็นครั้งแรกของประเทศไทย

Article Details

บท
บทความวิจัย

References

Allen, W.R., T.R. Davidson and M.R., Briscoe. 1970. Properties of a strain of Strawberry latent ringspot virus isolated from Sweet Cherry growing in Ontario. Phytopathology 60(8): 1262-1265

Barman, P., A.K. Choudhary and R. Geeta. 2017. A modified protocol yields high-quality RNA from highly mucilaginous Dioscorea tubers. 3 Biotech 7(2): 150, doi: 10.1007/s13205-017-0775-9.

Borodynko, N., B. Hasiów, M. Figlerowicz and H. Pospieszny. 2007. Identification of the new strain of Strawberry latent ringspot virus isolated from black Locust (Robinia pseudoacacia L.). Journal of Phytopathology 155(11-12): 738-742.

Dullemans, A.M., M. Botermans, M.J.D. de Kock, C.E. de Krom, T.A.J. van der Lee, J.W. Roenhorst, I.J.E. Stulemeijer, M. Verbeek, M. Westenberg and R.A.A. van der Vlugt. 2020. Creation of a new genus in the family Secoviridae substantiated by sequence variation of newly identified Strawberry latent ringspot virus isolates. Archives of Virology 165(1): 21-31.

EL- Morsy, Sh.I., M.A. EL-Sheikh, R.A. Abd El-Razik, S.A. Youssef and A.A. Shalaby. 2017. Molecular identification of Strawberry latent ring spot virus (SLRSV) in Egypt. Journal of Basic and Environmental Sciences 4: 24-33.

Fránová, J., J. Pribylová and I. Koloniuk. 2019. Molecular and biological characterization of a new strawberry Cytorhabdovirus. Viruses 11(11): 982, doi: 10.3390/v11110982.

Frazier, N.W., E.S. Sylvester and J. Richardson. 1987. Strawberry crinkle. pp. 20-25. In: R.H. Converse (ed.). Virus Disease of Small Fruits. Agricultural Handbook No.631. USDA, Washington, DC.

Kheder, A.A. 2021. Developed one-step reverse transcription loop-mediated isothermal amplification (Rt-Lamp) assay for detection of Strawberry latent ring spot virus. Journal of Virological Sciences 9(1): 1-13.

Klerks, M.M., J.L. Lindner, D. Vaskova, J. Spak, J.R. Thompson, W. Jelkmann and C.D. Schoen. 2004. Detection and tentative grouping of Strawberry crinkle virus isolates. European Journal of Plant Pathology 110: 45-52.

Koloniuk, I., J. Fránová, T. Sarkisova and J. Pribylová. 2018. Complete genome sequences of two divergent isolates of strawberry crinkle virus coinfecting a single strawberry plant. Archives of Virology 163(9): 2539-2542.

Martin, R.R. and I.E. Tzanetakis. 2006. Characterization and recent advances in detection of strawberry viruses. Plant Disease 90(4): 384-396.

Moyer, C., V.M. Whitaker and N.A. Peres. 2021. Viral diseases of strawberry. EDIS 2021(6), doi: 10.32473/edis-pp273-2021.

Postman, J.D., I.E. Tzanetakis and R.R. Martin. 2004. First report of Strawberry latent ringspot virus in a Mentha sp. from North America. Plant Disease 88(8): 907, doi: 10.1094/PDIS.2004.88.8.907B.

Posthuma, K. I., A.N. Adams, Y. Hong and M.J. Kirb. 2002. Detection of Strawberry crinkle virus in plants and aphids by RT-PCR using conserved L gene sequences. Plant Pathology 51(3): 266-274.

Rao, G.P. and M.G. Reddy. 2020. Overview of yield losses due to plant viruses. pp. 531 - 562. In: L.P. Awasthi (ed.). Applied Plant Virology. Advances, Detection, and Antiviral Strategies. Academic Press, London.

Rodrigues, G.B., G.G. Rocha Sobrinho, T. Mituti, A. Bergamin Filho, L. Amorim, J.A. M. Rezende and Q.S. de Novaes, 2019. Etiology, occurrence and epidemiology of a begomovirus disease in passionflower in the southwest of Bahia. Scientia Agricola 76(4): 337–343.

Tamura K., G. Stecher and S. Kumar. 2021. MEGA 11: Molecular Evolutionary Genetics Analysis Version 11. Molecular Biology and Evolution 38(7): 3022-3027.

Tamura K. and M. Nei. 1993. Estimation of the number of nucleotide substitutions in the control region of mitochondrial DNA in humans and chimpanzees. Molecular Biology and Evolution 10(3): 512-526.

Tang, J., L.I. Ward and G.R.G. Clover. 2013. The diversity of Strawberry latent ringspot virus in New Zealand. Plant Disease 97(5): 662-667.

Thompson, J.R., S. Wetzel, M.M. Klerks, D. Vašková, C.D. Schoen, J. Špak and W. Jelkmann. 2003. Multiplex RT- PCR detection of four aphid-borne strawberry viruses in Fragaria spp. in combination with a plant mRNA specific internal control. Journal of Virological Methods 111(2): 85-93.

Tzanetakis, I.E., J.D. Postman, R.C. Gergerich and R.R. Martin. 2006. A virus between families: Nucleotide sequence and evolution of Strawberry latent ringspot virus. Virus Research 121(2): 199-204.