การเจริญเติบโต ผลผลิต องค์ประกอบผลผลิต และลักษณะทนแล้ง ต่อการขาดน้้าในช่วงต้นฤดูปลูกของข้าวพื้นเมือง

บทคัดย่อ

งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาการเจริญเติบโต ผลผลิต และองค์ประกอบผลผลิตของข้าวพันธุ์พื้นเมืองในสภาพไม่ขาดน้้าและในสภาพขาดน้้าในช่วงต้นฤดูปลูก 2) เพื่อประเมินลักษณะการทนแล้งของข้าวพันธุ์พื้นเมืองบางสายพันธุ์และ 3) เพื่อหาความสัมพันธ์ของผลผลิตกับลักษณะการทนแล้งของข้าวพันธุ์พื้นเมือง วางแผนทดลองแบบ Split Plot in CRDจ้านวน 4 ซ้้า โดยก้าหนดให้ Main-plot คือ สภาพการให้น้้าปกติ(ไม่ขาดน้้า) และสภาพการขาดน้้าในช่วงต้นฤดูปลูก และSub-plot คือ ข้าวพื้นเมืองและข้าวพันธุ์เปรียบเทียบ จ้านวน 25 สายพันธุ์โดยบันทึกข้อมูลการเจริญเติบโตด้านความสูงการแตกกอ จ้านวนรวงต่อกอ จ้านวนเมล็ดดี และเมล็fลีบ น้้าหนัก 1,000 เมล็ด น้้าหนักเมล็ด น้้าหนักฟางแห้ง ดัชนีเก็บเกี่ยวลักษณะการม้วนของใบ ลักษณะใบตาย ความสามารถในการฟื้นตัวหลังให้น้้า และดัชนีการทนแล้ง จากการศึกษาพบว่า ข้าวพื้นเมืองสายพันธุ์ต่างๆ ที่ปลูกในสภาพไม่ขาดน้้าและในสภาพขาดน้้าช่วงต้นฤดูปลูกมีผลท้าให้การเจริญเติบโต ผลผลิต และองค์ประกอบผลผลิตแตกต่างกัน ทั้งในลักษณะความสูง จ้านวนหน่อต่อกอ จ้านวนรวงต่อกอ จ้านวนเมล็ดต่อรวง น้้าหนัก
1,000 เมล็ด ผลผลิตน้้าหนักเมล็ด น้้าหนักรากแห้ง และดัชนีเก็บเกี่ยว ข้าวพันธุ์พื้นเมืองที่ปลูกในสภาพให้น้้าปกติแล้วให้ผลผลิตน้้าหนักเมล็ดมากที่สุด ได้แก่ พันธุ์หวิดหนี้ หินกอง เหลืองบุญมา อีน้อย และข้าวดอ ตามล้าดับ ซึ่งข้าวพันธุ์พื้นเมืองดังกล่าวให้ผลผลิตไม่แตกต่างไปจากข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 และ กข 6 ในขณะที่ข้าวพันธุ์พื้นเมืองที่ปลูกในสภาพขาดน้้าในช่วงต้นฤดูปลูกพันธุ์ข้าวที่ให้ผลผลิตน้้าหนักเมล็ดมากที่สุด ได้แก่ ข้าวดอ นางหก หวิดหนี้ และ อีน้อย ตามล้าดับ แต่ผลผลิตข้าวพันธุ์ดังกล่าวไม่แตกต่างไปจากพันธุ์ขาวดอกมะลิ105 และ กข 6 ข้าวพันธุ์พื้นเมืองที่ขาดน้้าในช่วงต้นฤดูปลูกไม่มีความแตกต่างกันในลักษณะการทนแล้งทั้งลักษณะกม้วนของใบ ลักษณะใบตาย ความสามารถในการฟื้นตัวหลังให้น้้า และดัชนีการทนแล้ง อย่างไรก็ตามข้าวพันธุ์ที่ให้ผลผลิตสูงในสภาพขาดน้้าช่วงต้นฤดูปลูกจะเป็นพันธุ์ที่มีดัชนีทนแล้งของผลผลิต(น้้าหนักเมล็ด) และดัชนีทนแล้งของน้้าหนักรากแห้งมีค่าสูง