ความหลากหลายชนิดของปลาและความชุกชุมของปลาที่จับได้ด้วยวิธีประมงพื้นบ้านในลุ่มน้ำสงครามตอนล่าง จังหวัดนครพนม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ลุ่มน้ำสงครามตอนล่างเป็นแหล่งรวบรวมปลาหลากหลายชนิดและสภาพพื้นที่เป็นระบบนิเวศป่าบุ่งทามถือเป็นแหล่งอนุบาลสัตว์น้ำที่สำคัญจากแม่น้ำโขงและแม่น้ำสาขา งานวิจัยนี้ได้สำรวจความหลากหลายชนิดปลาและความชุกชุมของปลาในลุ่มน้ำสงครามตอนล่างจังหวัดนครพนมในรอบปี พ.ศ.2561 ครอบคลุมทุกฤดูกาล โดยใช้เครื่องมือประมงพื้นบ้านได้แก่ ลอบ ขา ยอ ไซ แห สวิง และมอง พบปลาทั้งหมด 6,258 ตัวอย่าง จัดจำแนกปลาได้เป็น 6 อันดับ 11 วงศ์ 24 สกุล 27 ชนิด อันดับปลาที่สำรวจพบมากที่สุดคือ อันดับปลาตะเพียน (Cypriniformes) และอันดับปลาเนื้ออ่อน (Siluriformes) ผลการวิเคราะห์ค่าความชุกชุมสัมพัทธ์พบว่า ปลาแป้นแก้ว (Parambassis siamensis) และปลาแดง (Phalacronotus bleekeri) มีค่าสูงสุดในทุกฤดูกาล สถานีสำรวจบ้านตาลปากน้ำมีค่าดัชนีความหลากหลายชนิด และมีค่าดัชนีความมากชนิดมากที่สุดคือ เท่ากับ 3.100 และ 3.561 ตามลำดับ ปลาที่มีค่าองค์ประกอบชนิดมากที่สุด ได้แก่ ปลาแป้นแก้ว (P. siamensis) ปลาแดง (P. bleeker) และปลาตะเพียนขาว (Barbonymus gonionotus) การศึกษานี้พบปลาชนิดที่จัดในบัญชีรายชื่อปลาที่ใกล้ สูญพันธุ์ของสหภาพระหว่างประเทศเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (IUCN) คือ ปลาเทพา (Pangasius sanitwongsei) มีสถานภาพใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง ปลาเค้าขาว (Wallago attu) มีสถานภาพมีแนวโน้มใกล้สูญพันธุ์ (Vulnerable) และ ปลาแกง (Cirrhinus molitorella) มีสถานภาพใกล้ถูกคุกคาม (Near Threaten) ข้อมูลสถานภาพปลาจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการจัดทำแนวทางและมาตรการที่เหมาะสมสำหรับการฟื้นฟู คุ้มครอง อนุรักษ์ และใช้ประโยชน์จากทรัพยากรปลาลุ่มน้ำสงครามตอนล่างอย่างยั่งยืน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
Barlow, C. (2008). Dams, fish and fisheries in the Mekong river basin. Accessed December 1, 2024. Retrieved from https://archive.iwlearn.net/mrcmekong.org/Catch-Culture/vol14_2Sep08/dams-fish-fisheries.htm
Boonyaratphalin, M., Kohanantakul, K., Sricharoendham, B., Chittapalpong, T., Termvitchagorn, A., Thongpun, W., & Kakkaew, M. (2002). Ecology, fish biology and fisheries in the Lower Songkhram River Basin. Thai fisheries gazette, 55(6), 491-515. (in Thai)
Chantabut, L., Borisutdhi, Y., & Mikhama, K. (2015). Fish in lower Songkhram river: catching, disappear and compensate. Khon Kaen Agriculture Journal, 43(Suppl 1), 1032-1038.
Clarke, K. R., & Warwick, R. M. (1994). Change in marine community: an approach to statistical analysis and interpretation (1st ed.). Plymouth, England: Primer-E Ltd.
Hortle, K., Lieng, S., & Valbo-Jorgensen, J. (2004). An introduction to Cambodia's inland fisheries. Mekong development Series no 4. Phnom Penh, Cambodia: Mekong River Commission.
Inland Fisheries Research and Development Division. (2012). Freshwater fish taxonomy and a manual for identification of fishes. Retrieved from https://www4.fisheries.go.th/local/file_document/20180205154233_1_file.pdf (in Thai)
Khrueakham, A., Pongtong, R., Doydee, P., Upha, B., & Ananpreechakorn, W. (2023). Sustainable utilization and creation of added value from the ecological diversity of the Songkham river basin with the wisdom and knowledge of agricultural communities in Akat Amnuai District Sakon Nakhon Province. Journal of Agricultural Production, 5(1), 1-12. (in Thai)
Kolding, J. (1989). The fish resources of lake Turkana and their environment. (Master’thesis). Bergen,Norway: Department of Fisheries Biology, University of Bergen.
Kovitvadhi, U., & Kovitvadh, S. (2007). Preserving plant and animal specimens (2nd ed.). Bangkok, Thailand: Kasetsart University Press. (in Thai)
Mekong River Commission. (2010). State of the basin report 2010. Vientiane, Lao PDR.: Mekong River Commission.
Nonn, P. (2022). Freshwater fishes of Thailand (2nd ed.). Bangkok, Thailand: Siamensis press. (in Thai)
Offem, B. O., Ayotunde, E. O., Ikpi, G. U., Ochang, S. N., & Ada, F. B. (2011). Influence of seasons on water quality, abundance of fish and plankton species of lkwori lake, south-eastern Nigeria. Fisheries and Aquaculture Journal, 2(1), 1-18.
Rainboth, W. J. (1996). Fishes of the Cambodian Mekong. FAO species Identification field guide for fishery purposes. Rome, Italy: Food and Agriculture Organization (FAO).
Rattanamalee, C., Thippool, K., Sathorn, P., & Duangsong, T. (2014). Species diversity of fishes in Mekong river on Nai Mueang Sub-District, Mueang District and Chaiburee Sub-District, Tha-UThen District, Nakhon Phanom Province area. Proceedings of the 6th National/International academic and research conference (pp. 595-605). Nakhon Phanom, Thailand: Nakhon Phanom University. (in Thai)
Rattanamalee, C., Wongsriya, N., & Thamnanong, O. (2013). Species diversity of fishes in Mekong river on Mueang District, Nakhon Phanom Province area. Proceedings of the 5th National research conference (pp. 481-491). Nakhon Phanom, Thailand: Nakhon Phanom University. (in Thai)
Saini, D., & Dube, K. K. (2017). Fish diversity studies of river Narmada, Jabalpur region (M.P). International Journal of Fisheries and Aquatic Studies, 5(5), 13-16.
Sogkham, P. (2013). An introduction to the fisheries of Lao PDR: Mekong development series no. 6.Phnom Penh, Cambodia: Mekong River Commission (MRC).
Sontirat, S. (1984). Biology of fishes. Bangkok, Thailand: Faculty of Fisheries, Kasetsart University. (in Thai)
Suvarnaraksha, A., Promya, J., & Chareonsiriwongthana, A. (2010). Fish diversity in Salween watershed in Thai water. Chiangmai, Thailand: Maejo University. (in Thai)
Tai Baan Research. (2005). Fish species in the “Paa Bung Paa Thaam”- local knowledge of fishers in the lower Songkhram river basin. Chiangmai, Thailand: Wanida Karnpim. (in Thai)
Tuncharoen, S., Uppapong, S., & Soontornprasit, K. (2020). Diversity of fishes in Nong Leng Sai Wetland, Phayao Province. Khon Kaen Agriculture Journal, 48(2), 283-292. (in Thai). doi:10.14456/kaj.2020.25
Uawonggul, N., Rattanamalee, C., & Daduang, S. (2019). Diversity of fish in Mekong river,Nakhon Phanom Province. KKU Science Journal, 47(3), 402-412. (in Thai)
Vidthayanon, C. (2001). Thai freshwater fish. Bangkok, Thailand: Nanmeebooks. (in Thai)
Vidthayanon, C. (2005). Thailand red data: fishes. Bangkok, Thailand: Office of Natural Resources and Environmental Policy and Planning. (in Thai)
Vidthayanon, C. (2008). Field guide to fishes of the Mekong Delta. Vientiane, Laos: Mekong River Commission.
