การจัดการใบอ้อยเพื่อลดฝุ่นละอองขนาดเล็กและส่งเสริมการผลิตอ้อยอย่างยั่งยืน

บทคัดย่อ

ประเทศไทยประสบปัญหามลพิษทางอากาศอย่างรุนแรงในบางเวลา เนื่องจากปริมาณฝุ่นละอองขนาดเล็ก (Particulate matter; PM) ได้แก่ฝุ่นละอองขนาดเล็กกว่า 10 (PM₁₀) และ 2.5 ไมครอน (PM_2.5) เพิ่มสูงขึ้น และหนึ่งในสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดฝุ่นละอองขนาดเล็กคือการเผาอ้อยซึ่งเป็นการเผาไหม้ชีวมวลในที่โล่งแจ้ง อ้อยเป็นพืชเศรษฐกิจหลักชนิดหนึ่งของประเทศไทยมีพื้นที่การปลูกทั่วประเทศสูงกว่า 10 ล้านไร่ ในฤดูเก็บเกี่ยวที่ผ่านมาพบว่ากว่า 50% ของปริมาณอ้อยส่งเข้าโรงงานน้ำตาลเป็นอ้อยไฟไหม้ซึ่งถูกเผาที่ระยะเก็บเกี่ยว การเผาอ้อยนั้นพบว่าทำให้เกิดฝุ่นละอองขนาดเล็กมีซิลิเกตเป็นองค์ประกอบหลัก ผลึกของซิลิเกตที่มีขนาดเล็กกว่า 4 ไมครอนถูกระบุว่าคือสาเหตุของมะเร็งปอด การรณรงค์เพื่อลดการเผาอ้อยจึงมีความสำคัญต่อสุขภาพของประชาชนส่วนใหญ่ ประเทศบราซิลซึ่งผลิตอ้อยได้มากเป็นอันดับหนึ่งของโลกประสบความสำเร็จในการลดพื้นที่เผาอ้อยที่ระยะเก็บเกี่ยวจากการใช้มาตรการสีเขียว ผ่านการส่งเสริมการเก็บเกี่ยวอ้อยโดยใช้รถตัดอ้อย อย่างไรก็ตามกลับพบว่าผลผลิตอ้อยต่อพื้นที่เริ่มลดลงหลังการใช้มาตรการดังกล่าว 4 ปี สาเหตุหนึ่งอาจเพราะดินแน่นทึบหลังการใช้เครื่องจักรกลทางการเกษตรขนาดใหญ่อย่างต่อเนื่อง ดังนั้นหากประเทศไทยต้องการรณรงค์ลดการเผาอ้อยโดยใช้มาตรการสีเขียวจึงควรดำเนินการควบคู่กับการปรับปรุงบำรุงดิน อาจเป็นแนวทางที่มีศักยภาพสามารถบรรเทามลพิษทางอากาศ ส่งเสริมความอุดมสมบูรณ์ของระบบการปลูกอ้อยเพื่อให้การผลิตอ้อยของประเทศไทยเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน