ระดับของสารส้มที่เหมาะสมต่อการฟอกหนังแกะ

บทคัดย่อ

การฟอกหนังแกะขน ทำโดยใช้หนังจากแกะขุนเพศผู้จำนวน 6 ตัว ซึ่งมีอายุเฉลี่ย 14.6 ± 1.9 เดือน น้ำหนักตัว 37.1 ± 4.0 กิโลกรัม และหนังแต่ละผืนมีขนาด 13.04 ตารางฟุต แบ่งหนังแต่ละผืนออกเป็น 4 ส่วนเท่าๆ กัน ทำความสะอาด ลอกเนื้อ ไขมัน และเยื่อออกให้มากที่สุด เลือกผืนที่สมบูรณ์และขนาดใกล้เคียงกันจำนวน 18 ผืน สุ่มแบ่งเป็น 9 ชุดๆ ละ 2 ผืน จากนั้นสุ่มไปแช่น้ำยาฟอก 3 สูตรที่เตรียมจากกรดเกลือ (35% HCl) ฟอร์มาลิน (37% formaldehyde, CH2O) เกลือเม็ด (NaCl) ปริมาณเท่ากันทั้ง 3 สูตร แต่มีสารส้ม (alum, Al2(SO4)3.xH2O) ต่างกัน 3 ระดับ คือ 0.75, 1.0 และ 1.25% (w/v, น้ำหนัก/ปริมาตรโดยประมาณ) แต่ละระดับความเข้มข้นของสารส้มจึงมีการทดลอง 3 ซ้ำ หลังการแช่ในน้ำยาฟอกนาน 4 วัน ผลปรากฏว่า pH ของน้ำยาฟอกหนังแกะมีค่าต่ำลงตามระดับการเพิ่มขึ้นของสารส้ม คือ 4.00 ± 0.10, 3.83 ± 0.06 และ 3.77 ± 0.15 ตามลำดับ โดยสูตรที่ใช้สารส้ม 1.25% มี pH ต่ำกว่าสูตร 0.75% อย่างมีนัยสำคัญ (P < 0.05) แต่ไม่แตกต่างจากสูตรที่ใช้ 1.0% สำหรับน้ำล้างหนังแกะที่ผ่านการแช่ในน้ำยาฟอกเป็นเวลา 4 วันจากทั้ง 3 สูตรมีค่า pH ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ ทำให้ต้องล้างหนังแกะถึง 3 ครั้งๆ ละ 10 นาที ค่า pH จึงใกล้จะเป็นกลาง (pH = 6.9) เมื่อนำหนังแกะที่ฟอกและล้างจนมีสภาพเป็นกลางแล้วไปขึงกับโครงไม้ตากในร่มที่มีอากาศถ่ายเทสะดวก เป็นเวลา 5 วัน จากนั้นประเมินทางประสาทสัมผัสด้วยวิธี 9-point Hedonic scale โดยมีผู้ประเมิน 31 ราย ซึ่งประกอบด้วยเจ้าหน้าที่/นักวิชาการด้านปศุสัตว์ 16 ราย ผู้จะซื้อ 5 ราย และผู้สนใจ 10 ราย ผลปรากฏว่า ผู้ประเมินให้คะแนนความชอบโดยรวมต่อน้ำยาฟอกที่มีสารส้มระดับ 1.0 และ 1.25 สูงกว่า 0.75% อย่างมีนัยสำคัญ (P < 0.05) โดยมีคะแนนความชอบเท่ากับ 7.87 ± 0.13 (1.0%) และ 7.84 ± 0.16 (1.25%) เทียบกับ 7.42 ± 0.26 (0.75%) ซึ่งคะแนนของทุกสูตรอยู่ในระดับ “ชอบมาก” สำหรับสีขน สีหนัง กลิ่น และเนื้อสัมผัสของหนังที่ฟอกโดยน้ำยาทั้ง 3 สูตร ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญ (P > 0.05) ดังนั้น เพื่อเป็นการประหยัดต้นทุน จึงแนะนำให้ใช้สารส้มที่ระดับ 1.0% เป็นส่วนผสมในน้ำยาฟอกหนังแกะ