ผลของสภาพการเก็บรักษาภายใต้สภาวะปิดความดันต่ำที่มีต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าวและแมลงในโรงเก็บ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ศึกษาประสิทธิภาพการเก็บรักษาภายใต้สภาวะปิดความดันต่ำ การรมด้วยสารเคมี และการเก็บในสภาวะควบคุมอุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธ์ที่มีต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าวและแมลงในโรงเก็บ วางแผนการทดลองแบบ split plot design in Completely Randomized Design (CRD) จำนวน 4 ซ้ำ main plot คือ สภาพการเก็บรักษา 5 สภาพได้แก่ 1) กระสอบป่านที่ 15°C-45 %RH 2) สภาวะปิดความดันต่ำที่อุณหภูมิห้อง (25-35°C, 76-91%RH) 3) กระสอบป่านที่อุณหภูมิห้อง และรมด้วยสารฟอสฟีน 4) ภาชนะปิดที่อุณหภูมิห้อง และ 5) กระสอบป่านที่อุณหภูมิห้อง sub plot คือระยะเวลาการเก็บรักษา 7 ระยะ ได้แก่ 0, 2, 4, 6, 8, 10 และ 12 เดือน พบว่า เมล็ดพันธุ์ข้าวที่เก็บรักษาในกระสอบป่านที่ 15°C-45 %RH และสภาวะปิดความดันต่ำที่อุณหภูมิห้อง มีความงอกในกระดาษเพาะ ความงอกในทราย ความแข็งแรงโดยวิธีการเร่งอายุ และดัชนีการงอกสูงกว่าเมล็ดพันธุ์ข้าวที่เก็บรักษาในกระสอบป่านที่อุณหภูมิห้องรมด้วยสารฟอสฟีนภาชนะปิดสนิทที่อุณหภูมิห้อง และกระสอบป่านที่อุณหภูมิห้อง เมล็ดพันธุ์ข้าวที่เก็บรักษาในกระสอบป่านที่อุณหภูมิห้องมีจำนวนแมลงสูงที่สุด เมล็ดพันธุ์ข้าวที่เก็บรักษาในกระสอบป่านที่ 15°C-45%RH และสภาวะปิดความดันต่ำที่อุณหภูมิห้อง สามารถเก็บรักษาได้นาน 12 เดือน ส่วนเมล็ดพันธุ์ข้าวที่เก็บรักษาในภาชนะปิดสนิทที่อุณหภูมิห้อง กระสอบป่านที่อุณหภูมิห้องรมด้วยสารฟอสฟีน และกระสอบป่านที่อุณหภูมิห้อง สามารถเก็บรักษาได้นาน 6, 4 และ 4 เดือน ตามลำดับ โดยยังคงมีความงอกในกระดาษเพาะ ความงอกในทราย และความแข็งแรงโดยวิธีการเร่งอายุไม่ต่ำกว่า 80% เมื่อระยะเวลาการเก็บรักษาเพิ่มขึ้น ความงอก ความงอกในทราย ความแข็งแรงโดยวิธีการเร่งอายุ และดัชนีการงอกลดลง ในขณะที่จำนวนแมลงเพิ่มขึ้น
Article Details
References
กัลยา บุญสง่า, นวรัตน์ วังคำ, สุดใจ มะติยาภักดิ์, ปิยะพันธ์ ศรีคุ้ม, ทองมา มานะกุล และพรทิพย์ ถาวงค์. 2560. ผลของบรรจุภัณฑ์แบบ Hermetic ในการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ข้าว. น. 157-173. ใน: รายงานการประชุมทางวิชาการเมล็ดพันธุ์พืชแห่งชาติ ครั้งที่ 14. วันที่ 30 พฤษภาคม-2 มิถุนายน 2560. สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง วิทยาเขตชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ จังหวัดชุมพร, ชุมพร.
จวงจันทร์ ดวงพัตรา. 2529ก. การตรวจสอบและวิเคราะห์คุณภาพเมล็ดพันธุ์. กลุ่มหนังสือเกษตร, กรุงเทพฯ.
จวงจันทร์ ดวงพัตรา. 2529ข. เทคโนโลยีเมล็ดพันธุ์. กลุ่มหนังสือเกษตร, กรุงเทพฯ.
ไพฑูรย์ อุไรพงค์, ประสูติ สิทธสรวง, กิติยา กิจควรดี และนิพนธ์ มาฆทาน. 2531. การใช้สารรมฟอสฟีนลดความสูญเสียของเมล็ดพันธุ์ข้าวจากแมลงศัตรูในโรงเก็บ. น. 211-219. ใน: รายงานการสัมมนาความก้าวหน้าของงานวิจัยและพัฒนาวิทยาการเมล็ดพันธุ์ ครั้งที่ 3. กรมวิชาการเกษตรและสมาคมวิทยาศาสตร์การเกษตรแห่งประเทศไทย, กรุงเทพฯ.
พรทิพย์ ถาวงศ์, สุรพล ยศเทียม และชาลี ฐิตะฐาน. 2554. ผลของการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์แบบปิดสนิทใน Super Bag ต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าว. น. 199-208. ใน: รายงานการประชุมวิชาการข้าว โรงแรมอมารี แอร์พอร์ตดอนเมือง, กรุงเทพฯ.
ใยไหม ช่วยหนู. 2558. ผลของสภาพการเก็บรักษาและการคลุกสารเคมีที่มีต่อคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าวและแมลงศัตรูในโรงเก็บ. วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิตมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
วรรณา คงสมทอง. 2559. การประเมินคุณภาพเมล็ดพันธุ์และคุณภาพการสีของข้าวภายใต้สภาพการเก็บรักษาที่แตกต่างกัน. วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
วันชัย จันทร์ประเสริฐ. 2553. สรีรวิทยาเมล็ดพันธุ์. ภาควิชาพืชไร่นา คณะเกษตรมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
วัลลภ สันติประชา. 2540. เทคโนโลยีเมล็ดพันธุ์. ภาควิชาพืชศาสตร์ คณะทรัพยากรธรรมชาติ, มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ หาดใหญ่, สงขลา.
วิไลลักษณ์ ดิเรกโภค. 2557. คุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าวที่เก็บรักษาภายใต้สภาวะปิดความดันต่ำการรมด้วยสารเคมี และสภาวะควบคุมอุณหภูมิและความชื้นสัมพัทธ์. วิทยานิพนธ์ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
Bass, L.N. 1980. Flower seed storage and testing. Seed men’ Digest. 31: 38-41.
Ben, D.C., P.V. Liem, N.T. Dao, M. Gummert and J.K. Rickman. 2006. Effect of hermetic storage in the super bag on seed quality and on milled rice quality of different varieties in Bac Lieu, Vietnam. p. 567. In: 2th International Rice congress 2006. New Delhi, India.
Dickie, J.B., R.H. Ellis, H.L. Kraak, K. Ryder, and P.B. Tompsett. 1990. Temperature and seed storagelongevity. Ann. Bot. 65: 197-204.
Elias, S.G., and L.O. Copeland. 1994. The effect of storage conditions on canola (Brassica napus L.) seed quality. J. Seed Technol. 18: 21-22.
Elizabeth, R.M., E.F. Araujo, R.F. Araujo, S.M. Filho, and P.C. Soares. 2014. Seed quality of rice cultivars stored in different environments. J. Seed Sci. 36: 32-39
Fabrizius, E., D. TeKrony, D.B. Egli, and M. Rucker. 1999. Evaluation of a viability model for predicting soybean seed germination during warehouse storage. Crop Sci. 39: 194-201.
Hill, M. 1999. The storage environment and its control. pp. 69-91. In: The Drying and Storage of Grain and Herbage Seeds. The Raven Press, Christchurch, New Zealand.
ISTA. 2011. International Rules for Seed Testing. International Seed Testing Association, Bassersdorf, Switzerland.
McDonald, M.B. 1999. Seed deterioration: Physiology, repair and assessment. Seed Sci. & Technol. 27:177-237.
Oxley, T.A., and G. Wickenden. 1963. The effect of restricted air supply on some insects which insect grain. Ann. Appl. Biol. 51: 313-324.
R Core Team. 2017. R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria.
Rickman, F. J., and E. Aquino. 2004. Appropriate technology for maintaining grain quality in small-scale storage. pp. 149-157. In: Proc. Int. Conf. Controlled Atmosphere and Fumigation in Stored Products, Gold-Coast Australia 8-13th August 2004. FTIC Ltd. Publishing, Israel.
Sabio, G.C., J.V. Dator, R.F. Orge, D.D.T. Julian, D.G. Alvindia, G.C. Miranda, and M.C. Austria. 2006.
Preservation of Mestizo 1 (PSB Rc72H) seeds using hermetic and low temperature storage technologies. pp. 946-955. In: Proceeding of the 9th International Working Conference on Stored Product Protection. Sao Paulo, Brazil.
Sittisuang, P., and H. Nakakita. 1985. The effect of phosphine and methyl bromide on germination of rice and corn. J. Pestic. Sci. 10: 461-468.
Thavong, P., S. Yodtiem, and C. Tetratran. 2011. Effect of hermetic seed storage in super bag on rice seed quality. pp. 199-208. In: 2nd Rice Annual Conference 2011. Rice and National Farmers’ Day, Bangkok.