การผลิตและการจำหน่ายมันแกวผ่านแผงลอยริมถนนของเกษตรกรรายย่อยในหมู่บ้านพงโพด ตำบลหนองสิม อำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

ร้านค้าแผงลอยจำหน่ายผลผลิตจากการเกษตรบริเวณริมถนนทางหลวงมีจำนวนมากในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ประเทศไทย มีบางชุมชนแผงลอยที่มีการขายผลผลิตสู่ผู้บริโภคโดยตรงและมีการจัดการเชิงการค้าหนึ่งในนั้นคือแผงลอยริมถนนจำหน่ายมันแกวในอำเภอบรบือ จังหวัดมหาสารคาม ที่ดำเนินการเป็นระยะเวลานานและรู้จักทั่วไปในภูมิภาค จึงเป็นที่น่าสนใจว่าระบบการผลิตมันแกวและการตลาดของเกษตรกรเป็นอย่างไรบทความนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อทำความเข้าใจความเป็นมา กลไกของการตลาดรูปแบบแผงลอยริมถนนและ ความเชื่อมโยงกับการผลิตมันแกวในพื้นที่ การวิจัยนี้ ใช้วิธีการประเมินชนบทอย่างเร่งด่วนร่วมกับการใช้แบบสอบถามโดยการใช้การสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้างกับผู้รู้ จำนวน 19 คน และแบบสอบถามกับเกษตรกรผู้ปลูกมันแกว ทั้งหมด 87 ครัวเรือน ผลการศึกษาพบว่า ระบบการผลิตมันแกวที่ศึกษาเป็นระบบที่มีการผลิตมายาวนานและมีความเฉพาะพื้นที่ รูปแบบการตลาดแผงลอยริมถนนที่ขายมันแกวเกิดขึ ้นจากเกษตรกรผู้ผลิตที่ผันตัวเป็นเกษตรกรผู้ประกอบการ ซึ่งมาจากปัญหาพ่อค้าคนกลางรับซื้อผลผลิตมันแกวมีจำนวนลดลงเพราะราคารับซื้อสูงขึ้น ขณะเดียวกันเกษตรกรได้สวมบทบาทเป็นพ่อค้าคนกลางเช่นกันแต่ถือว่าเป็นพ่อค้าคนกลางภายในชุมชนส่วนในด้านระบบการผลิตมันแกวพบว่า เกษตรกรได้ใช้พื้นที่ขนาดเล็กปลูกพืชที่มีมูลค่าและวางแผนการผลิตเพื่อตอบสนองความต้องการของตลาด สิ่งเหล่านี้สะท้อนได้ว่าเป็นพัฒนาการของเกษตรกรรายย่อยสู่การเป็นผู้ประกอบการและการตลาดด้วยตนเอง อย่างไรก็ตามการขายสินค้าลักษณะนี้ยังถือว่าผิดกฎหมายของกรมทางหลวง ดังนั้นการส่งเสริมช่องทางตลาดหรือการบังคับใช้กฎหมายควรพิจารณาอย่างรอบด้านเพื่อให้ได้ประโยชน์ทั้งในเชิงกฎหมาย เชิงความปลอดภัย เชิงเศรษฐกิจของเกษตรกรรายย่อย