ผลของอุณหภูมิสูงในระยะเจริญพันธุ์ที่มีต่อการติดเมล็ดและคุณภาพเมล็ดพันธุ์ข้าว

บทคัดย่อ

สภาวะที่อุณหภูมิของโลกเพิ่มขึ้นส่งผลกระทบโดยตรงต่อการผลิตข้าว ทำให้ความมีชีวิตของละอองเกสร และการติดเมล็ดลดลง ดังนั้นจึงได้ศึกษาผลของอุณหภูมิสูงในระยะเจริญพันธุ์ที่มีต่อการติดเมล็ดและคุณภาพเมล็ดพันธุ์ วางแผนการทดลองแบบ split-plot in CRD จำนวน 2 ซ้ำ ประกอบด้วย ปัจจัยหลัก คือ สภาพแปลงธรรมชาติ และโรงเรือนที่ควบคุมอุณหภูมิสูง (40±5°C) และปัจจัยรอง คือ ข้าวจำนวน 14 พันธุ์ ปลูกข้าว ทุกพันธุ์ในกระถางแล้วตั้งไว้ในสภาพแปลงภายนอกโรงเรือน เมื่อข้าวเริ่มเข้าระยะตั้งท้อง (R2) ย้ายข้าวจำนวน 10 กระถางในแต่ละพันธุ์เข้าสู่โรงเรือนที่ควบคุมอุณหภูมิสูง จนถึงระยะเก็บเกี่ยว (R9) เปรียบเทียบกับสภาพแปลงธรรมชาติ ผลการทดลองพบว่า อุณหภูมิสูงในระยะเจริญพันธุ์มีผลทำให้จำนวนรวง/กอ นำ้หนักรวง/กอความยาวเมล็ด น้ำหนักเมล็ดดี/รวง การติดเมล็ด น้ำหนัก 100 เมล็ด ผลผลิต/กอลดลง ในสภาพอุณหภูมิสูง พันธุ์ข้าวที่มีการติดเมล็ดสูง (>75 %) ได้แก่ N22 ชัยนาท 1 และ กข49 พันธุ์ข้าวที่มีระดับความทนร้อนปานกลาง (ติดเมล็ด 50-74%) ได้แก่ กข29 กข31 กข41 กข47 กข55 กข61 กข63 สุพรรณบุรี 60 และ พิษณุโลก 2 ในขณะที่พันธุ์ที่ไม่ทนร้อน (ติดเมล็ด <50%) ได้แก่ ปทุมธานี 1 สินเหล็ก และ กข15 นอกจากนี้อุณหภูมิสูงมีผลทำให้ความแข็งแรงโดยวิธีการเร่งอายุลดลง แต่ไม่มีผลต่อความงอกของเมล็ดพันธุ์ข้าวทุกพันธุ์ ยกเว้น กข15 และสินเหล็ก ในขณะที่ สุพรรณบุรี 60 กข41 และกข29 ยังคงมีความแข็งแรงโดยวิธีการเร่งอายุสูงกว่า 80%