สมรรถภาพการสืบพันธุ์ของโคนมลูกผสมโฮลสไตน์ฟรีเชี่ยนในแต่ละฤดูกาลภายใต้สภาพภูมิอากาศร้อนชื้น เขตอำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การทดลองครั้งนี้เพื่อศึกษาสมรรถภาพการสืบพันธุ์ของโคนมลูกผสมโฮลสไตน์ฟรีเชี่ยนในแต่ละฤดูกาลภายใต้สภาพภูมิอากาศร้อนชื้น เขตอำเภอกำแพงแสน จังหวัดนครปฐม โดยจัดทรีทเมนต์แบบ 2 x 3 แฟคทอเรียลแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ ซึ่งใช้โคนมจำนวนทั้งสิ้น 120 ตัว มี 2 ปัจจัยได้แก่ ปัจจัยที่ 1 ประเภทของโคนมลูกผสมโฮลสไตน์ฟรีเชี่ยน (โคสาวทดแทน และโคนาง) และปัจจัยที่ 2 ฤดูกาล (ฤดูร้อน; มีนาคม - มิถุนายน, ฤดูฝน; กรกฎาคม - ตุลาคม, และฤดูหนาว; พฤศจิกายน - กุมภาพันธ์) และใช้น้ำเชื้อของโคเนื้อวากิว (Japanese black) สายพันธุ์อเมริกันเป็นสายพ่อพันธุ์ และใช้แม่โคนมลูกผสมโฮลสไตน์ฟรีเชี่ยนเป็นฐานแม่พันธุ์ โดยคัดเลือกแม่พันธุ์ที่มีอายุระหว่าง 2 - 5 ปี น้ำหนักเฉลี่ย 350 ± 15 กิโลกรัม โคนมที่ทำการคัดเลือกไว้เป็นแม่พันธุ์ทุกตัวเป็นโคสาวทดแทนและหรือโคนางที่ท้องว่างหลังคลอด และยังไม่ได้ผสมเทียม ที่มีสุขภาพดี หากเป็นโคนางควรมีประวัติการผสมเทียมไม่เกิน 3 ครั้งต่อการผสมติด และแสดงการเป็นสัดหลังคลอดไม่เกิน 45 วัน ได้รับการถ่ายพยาธิ และฉีดวัคซีนป้องกันโรคปากและเท้าเปื่อยทุกตัว ใช้ระยะเวลาการทดลอง 365 วัน จากผลการทดลองพบว่า ประเภทของโคนมและฤดูกาลที่ทำการผสมเทียมมีอิทธิพลร่วมกันต่อสมรรถภาพการสืบพันธุ์ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.01) โดยพบว่าโคสาวทดแทนและโคนางมีสมรรถภาพการสืบพันธุ์ดีที่สุดในช่วงฤดูฝน ฤดูหนาว และฤดูร้อน ตามลำดับ ซึ่งโคสาวทดแทนมีจำนวนครั้งต่อการผสมติด อัตราการผสมติดครั้งแรก อัตราการผสมติด และอัตราการตั้งท้อง (1.38 ครั้ง, 83.33 %, 81.25 % และ 81.25% ตามลำดับ) สูงกว่าโคนาง (P < 0.01) ส่วนอิทธิพลของประเภทของโคนมลูกผสมโฮลสไตน์ฟรีเชี่ยน พบว่าโคสาวทดแทนมีจำนวนครั้งต่อการผสมติด อัตราการผสมติดครั้งแรก และอัตราการผสมติด (1.43 ครั้ง, 80.05 %, 77.08 %) สูงกว่าโคนาง (P < 0.01) และอิทธิพลของฤดูกาลที่ทำการผสมเทียม พบว่าการผสมเทียมโคในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาวจะทำให้อัตราผสมติดดีกว่าช่วงฤดูร้อน (59.38 %, 54.17 % และ 52.09 % ตามลำดับ) ดังนั้นการเพิ่มสมรรถภาพการสืบพันธุ์ในโคนมควรคัดเลือกโคสาวทดแทน และทำการผสมเทียมในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาวจะได้ผลดีที่สุด
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กรมอุตุนิยมวิทยา. 2564. ความรู้อุตุนิยมวิทยา-ภูมิอากาศของประเทศไทย. แหล่งข้อมูล:https://www.tmd.go.th/info/info.php?FileID=22. ค้นเมื่อ 27 กุมภาพันธ์ 2564.
ขวัญชาย เครือสุคนธ์ และศร ธีปฏิมากร. 2547. ประสิทธิภาพการสืบพันธุ์ของโคสาวลูกผสมโฮลสไตน์ในเขตภาคเหนือของประเทศไทย. เชียงใหม่สัตวแพทยสาร. 2: 9-15.
ปราจีน วีรกุล. 2544. การศึกษาและแก้ไขปัญหาการสูญเสียตัวอ่อนระยะต้นในโคนม. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์โครงการการศึกษาแก้ไขปัญหาการผสมติดยากและการสูญเสียคัพภะระยะต้นในโคนม. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
วิโรจน์ ภัทรจินดา. 2554. ทิศทางโคนมไทย มาไกลเกินฝัน. แก่นเกษตร. 39: 99-104.
วุฒิไกร บุญคุ้ม, มนต์ชัย ดวงจินดา, วิโรจน์ ภัทรจินดา, ศรเทพ ธัมวาสร, จุรีรัตน์ แสนโภชน์ และสายัณห์ บัวบาน. 2553. จุดวิกฤตของดัชนีอุณหภูมิความชื้นสัมพัทธ์และระดับเลือดโคนมโฮลสไตน์ที่มีต่อผลผลิตน้ำนมและค่าพารามิเตอร์ทางพันธุกรรมภายใต้สภาวะเครียดเนื่องจากความร้อน. แก่นเกษตร. 38: 275-284.
ศิริวัฒน์ ทรวดทรง และจันทร์เพ็ญ สุวิมลธีระบุตร. 2556. โครงการการใช้เทคโนโลยีการเลี้ยงโคนมในโรงเรือนระบบปรับอากาศด้วยการระเหยของน้ำสำหรับลดความเครียดจากความร้อนชื้นเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการให้ผลผลิตน้ำนมและสมรรถภาพทางการสืบพันธุ์ของแม่โคนมในฟาร์มขนาดใหญ่ภายใต้สภาพอากาศแบบร้อนชื้น. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
สมเกียรติ ประสานพานิช, ชลลดา รัตนวิเชียร และพีระ ไชยรุตต์. 2542. ผลผลิตและการสืบพันธุ์ของโคนมลูกผสมโฮลสไตน์ฟรีเชี่ยนระดับสายเลือดต่างๆ ภายใต้การเลี้ยงดูขององค์การส่งเสริมกิจการโคนมแห่งประเทศไทย (อ.ส.ค.). น. 174-182. ใน: การประชุมวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 37 (สาขาสัตว์ สาขาสัตวแพทยศาสตร์) 3-5 กุมภาพันธ์ 2542. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
อาทิตย์ ปัญญาศักดิ์, วิรัช สินสมุทร, สมเกียรติ ประสานพานิช, วิริยา ลุ้งใหญ่ และศรเทพ ธัมวาสร. 2557. ผลของการใช้อาหารหยาบเบ็ดเสร็จเป็นแหล่งอาหารหยาบต่อประสิทธิภาพการสืบพันธุ์ในโคนมสาวทดแทน. แก่นเกษตร 42(2): 153-162.
อาทิตย์ ปัญญาศักดิ์, สมเกียรติ ประสานพานิช และศรเทพ ธัมวาสร. 2560. การให้อาหารหมักจากวัสดุเศษเหลือแบบจำกัดต่อประสิทธิภาพการผลิตและต้นทุนทางเศรษฐกิจในโคนมสาวทดแทน. วารสารเกษตร. 33(3): 437-450.
อาทิตย์ ปัญญาศักดิ์, นาม บัวทอง, สิทธิชัย แก้วสุวรรณ์, นครไชย อันชื่น และศิริรัตน์ บัวผัน. 2561. อิทธิพลของระดับเลือดโฮลสไตน์ฟรีเชี่ยนและการเหนี่ยวนำการเป็นสัดต่ออัตราการผสมติดในโคนมลูกผสม. วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร. 35(2): 755-764.
Al-Katanani, Y.M., F.F. Paula-Lopez, and P.J. Hansen. 2002. Effect of season and exposure to heat stress on oocyte competence in Holstein cows. Journal of Dairy Science. 35: 390-396.
Allen, J.D., L.W. Hall, R.J. Collier, and J.F. Smith. 2015. Effect of core body temperature, time of day, and climate conditions on behavioral patterns of lactating dairy cows experiencing mild to moderate heat stress. Journal of Dairy Science. 98: 118-127.
Ahmadi, M.R., and H.R. Ghaisari. 2007. Heat stress and different timed-AI methods influence on pregnancy rates of dairy cows. The Journal Veterinarski Arhiv. 77(4): 327-335.
Amer, H.A. 2008. Effect of body condition score and lactation number on selected reproductive parameters in lactating dairy cows. Global Veterinaria. 2(3): 130-137.
Armstrong, D.V. 1994. Heat stress interaction with shade and cooling. Journal of Dairy Science. 77: 2044-2050.
Bearden, H.J., and J.W. Fuquay. 1992. Nutritional Management: In Applied Animal Reproduction. 3rd ed. Prentice Hall, Englewood Cliffs, NJ.
Berman, A. 2011. Invited review: Are adaptations present to support dairy cattle productivity in warm climates. Journal of Dairy Science. 94: 2147-2158.
Bohmanova, J., I. Misztal, and J.B. Cole. 2007. Temperature-humidity indices as indicators of milk production losses due to heat stress. Journal Dairy Science. 90: 1947-1956.
Bouhroum, N., B. Bensahli, and A. Niar. 2014. Effect of season on artificial insemination in Holstein dairy cows. Journal of Experimental Biology and Agricultural Sciences. 2(2): 178-181.
Brand, A., J.P.T.M. Noordhuizen, and Y.H. Schukken.1996. Herd Health and Production Management in Dairy Practice. Wageningen Pers, Wageningen.
Butler, W.R. 2000. Nutritional interactions with reproductive performance in dairy cattle. Animal Reproduction Science. 60-61: 449-457.
Chebel, R.C., J.E.P. Santos, J.P. Reynolds, R.L.A. Cerri, S.O. Juchem, and M. Overton. 2004. Factor affecting conception rate after artificial insemination and pregnancy loss in lactating dairy cows. Animal Reproduction Science. 84: 239-255.
Chebel, R.C., F.A. Braga, and J.C. Dalton. 2007. Factors affecting reproductive performance of Holstein heifers. Animal Reproduction Science. 101: 208-224.
Chen, J.M., K.E. Schütz, and C.B. Tucker. 2015. Cooling cows efficiently with sprinklers: Physiological responses to water spray. Journal of Dairy Science. 98: 6925-6938.
Chen, J.M., K.E. Schütz, and C.B. Tucker. 2016. Sprinkler flow rate affects dairy cattle preferences, heat load, and insect deterrence behavior. Applied Animal Behaviour Science. 182: 1-8.
Correa-Calderon, A., D. Armstrong, D. Ray, S. DeNise, M. Enns, and C. Howison. 2004. Thermo regulatory responses of Holstein and Brown Swiss heat stressed dairy cows to two different cooling systems. International Journal of Biometeorology. 48: 142-148.
Dash, S., A.K. Chakravarty, A. Singh, A. Upadhyay, M. Singh, and S. Yousuf. 2016. Effect of heat stress on reproductive performances of dairy cattle and buffaloes: A review. Veterinary world. 9: 235-244.
De Rensis, F., and R.J. Scaramuzzi. 2003. Heat stress and seasonal effects on reproduction in the dairy cow a review. Theriogenology. 60: 1139-1151.
De Rensis, F., I. Garcia-Ispierto, and F. López-Gatius. 2015. Seasonal heat stress: Clinical implications and hormone treatments for the fertility of dairy cows. Theriogenology. 84: 659-666.
Dikmen, S., and P.J. Hansen. 2009. Is the temperature-humidity index the best indicator of heat stress in lactating dairy cows in subtropical environmental. Journal of Dairy Science. 92: 109-116.
Doepel, L., H. Lapierre, J.J. Kennelly. 2002. Peripartum performance and metabolism of dairy cows in response to prepartum energy and protein intake. Journal of Dairy Science. 85: 2315-2334.
Edmonson, A.J., I.J. Lean, L.D. Weaver, T. Farver, and G. Webster. 1989. A body condition scoring chart for Holstein dairy cows. Journal of Dairy Science. 72: 68-78.
Ferguson, J.D., D.T. Galligan, and N. Thomsen. 1994. Principal descriptors of body condition score in Holstein cows. Journal of Dairy Science. 77(9): 2695-2703.
Flamenbaum, I., N. Galon. 2010. Management of heat stress to improve fertility in dairy cows in Israel. Journal of Reproduction and Development. 56: 36-41.
Goshu, G., K. Belihu, and A. Berihun. 2007. Effect of parity, season and year on reproductive performance and herd life of Friesian cows at Stella private dairy farm, Ethiopia. Livestock Research for Rural Development. 19: 98.
Grimard, B., S. Freret, A. Chevallier, A. Pinto, C. Ponsart, and P. Humblot. 2006. Genetic and environmental factors influencing first service conception rate and late embryonic/foetal mortality in low fertility dairy herds. Animal Reproduction Science. 91: 31-44.
Hansen, P.J. 2007. Exploitation of genetic and physiological determinants of embryonic resistance to elevated temperature to improve embryonic survival in dairy cattle during heat stress. Theriogenology. 68: 242-249.
Horan, B., P. Dillon, P. Faverdin, L. Delaby, F. Buckley, and M. Rath. 2005. The interaction of strain of Holstein-Friesian cows and pasture-based feed systems on milk yield, bodyweight, and body condition score. Journal of Dairy Science. 88: 1231-1243.
Hossein-Zadeh, N.G., A. Mohit, and N. Azad. 2013. Effect of temperature-humidity index on productive and reproductive performances of Iranian Holstein cows. Iranian Journal of Veterinary Research. 14(2): 106-112.
Kadzere, C.T., M.R. Murphy, N. Silanikove, and E. Maltz. 2002. Heat stress in lactating dairy cows: a review. Livestock Production Science. 77: 59-91.
Kharche, S.D., and S.K. Srivastava. 2007. Dose dependent effect of GnRH analogue on pregnancy rate of repeat breeder crossbred cows. Animal Reproduction Science. 99: 196-201.
Komonjinda, S., M. Watanasak, S. Pattanakiat, and B.M. Buckley. 2003. Temperature, relative humidity, and rainfall studies in northern Thailand for application on paleoclimatology. M.S. Thesis. Mahidol University, Bangkok.
Könyves, T., N. Zlatković, N. Memiši, D. Lukač, N. Puvača, M. Stojšin, A. Halász, and B. Miščević. 2017. Relationship of temperature-humidity index with milk production and feed intake of holstein-frisian cows in different year seasons. The Thai Journal of Veterinary Medicine. 47(1): 15-23.
Loeffler, S.H., M.J. De Vries, Y.H. Schukken, A. de Zeeuw Dijkhuizen, F.H. de Graaf, and A. Brand. 1999. Use of AI technician scores for body condition, uterine tone and uterine discharge in a model with disease and milk production parameters to predict pregnancy risk at first AI in Holstein dairy cows. Theriogenology 51(7): 1267-1284.
Lourens, D.C. 1995. A comparative observational study on the reproductive performance of dairy cows with metritis and normal cows. South African Journal of Animal Science. 25: 21-25.
Mancera, A.V., M.M. Mendoza, R.H. Crispín, F.V. Flores, and A.C. Izquierdo. 2011. Effect of climate factors on conception rate of lactating dairy cows in Mexico. Tropical Animal Health and Production. 43: 597-601.
McCarthy, S., D.P. Berry, P. Dillon, M. Rath, and B. Horan. 2007. Influence of Holstein-Friesian strain and feed system on body weight and body condition score lactation profiles. Journal of Dairy Science. 90: 1859-1869.
Nabenishi, H., H. Ohta, T. Nishimoto, T. Morita, K. Ashizawa, and Y. Tsuzuki. 2011. Effect of the temperature-humidity index on body temperature and conception rate of lactating dairy cows in southwestern Japan. Journal of Reproduction and Development. 57: 450-456.
Nardone, A., B. Ronchi, N. Lacetera, and U. Bernabucci. 2006. Climate effects on productive traits in livestock. Veterinary Research Communications. 30: 75-81.
National Research Council. 1971. A Guide to Environmental Research on Animals. National Academies Press, Washington, D.C.
National Research Council. 2001. Nutrient Requirements of Dairy Cattle. 7th rev. ed. National Academy Press, Washington, D.C.
Nienaber, J.A., and G.L. Hahn. 2007. Livestock production system management responses to thermal challenges. International Journal of Biometeorology. 52: 149-157.
Penev, T., D. Dimov, N. Vasilev, J. Mitev, and C. Miteva. 2020. Effect of heat stress on some reproductive traits in Holstein-Friesian cows under temperate continental climate. Bulgarian Journal of Agricultural Science. 26(Suppl.1): 155-162.
Polsky, L., and M.A.G. Von Keyserlingk. 2017. Invited review: Effects of heat stress on dairy cattle welfare. Journal of Dairy Science. 100: 8645-8657.
Richards, M.W., R.P. Wettemann, L.J. Spicer, and G.L. Morgan. 1991. Nutritional anestrus in beef cows: Effects of body condition and ovariectomy on serum luteinizing hormone and insulin-like growth factor I. Biology of Reproduction. 44: 961-966.
Roche, J.F., P.G. Dillon, C.R. Stockdale, L.H. Baumgard, and M.J. Van Baale. 2004. Relationships among international body condition scoring system. Journal of Dairy Science. 87: 3076-3079.
Roche, J.R., K.A. Macdonald, J.M. Lee, and D.P. Berry. 2007. Associations among body condition score, body weight and reproductive performance in seasonal-calving dairy cattle. Journal of Dairy Science. 90: 376-391.
Roche, J.R., N.C. Friggens, J.K. Kay, M.W. Fisher, K.J. Stafford, and D.P. Berry. 2009. Invited review: Body condition score and its association with dairy cow productivity, health, and welfare. Journal of Dairy Science. 92: 5769-5801.
Rosati, A., A. Tewoldi, and C. Mosconi. 2007. Animal Production and Animal Science Worldwide. 3rd. Waageninin Academic Publishers, Netherlands.
Roth, Z., R. Meidan, R. Braw-Tal, and D. Wolfenson. 2000. Immediate and delayed effects of heat stress on follicular development and its association with plasma FSH and inhibin concentration in cows. Journal of Reproduction and Fertility. 120: 83-90.
Sartori, R., R. Sartor-Bergfelt, S.A. Mertens, J.N. Guenther, J.J. Parrish, and M.C. Wiltbank. 2002. Fertilization and early embryonic development in heifers and lactating cows in summer and lactating and dry cows in winter. Journal of Dairy Science. 85: 2803-2812.
Sattar, A., R.H. Mirza, and I. Ahmad. 2004. Reproductive efficiency of Jersey cows under subtropical conditions of the Punjab, PAKISTAN. Pakistan Veterinary Journal. 24(3): 129-133.
Schüller, L.K., O. Burfeind, and W. Heuwieser. 2014. Impact of heat stress on conception rate of dairy cows in the moderate climate considering different temperature-humidity index thresholds, periods relative to breeding, and heat load indices. Theriogenology. 81: 1050-1057.
Schütz, K.E., A.R. Rogers, N.R. Cox, J.R. Webster, and C.B. Tucker. 2011. Dairy cattle prefer shade over sprinklers: Effects on behavior and physiology. Journal of Dairy Science. 94: 273-283.
Sejrsen, K., and S. Purup. 1997. Influence of prepubertal feeding level on milk yield potential of dairy heifers: a review. Journal of Animal Science. 75: 828-835.
Shehab-El-Deen, M.A., J.L. Leroy, M.S. Fadel, S.Y. Saleh, D. Maes, and A. Van Soom. 2010. Biochemical changes in the follicular fluid of the dominant follicle of high producing dairy cows exposed to heat stress early post-partum. Animal Reproduction Science. 117: 189-200.
Soydan, E., and M. Kuran. 2017. Calving season and reproductive performance of dairy cows. Mljekarstvo. 67(4): 297-304.
Spiers, D.E., J.N. Spain, J.D. Sampson, and R.P. Rhoads. 2004. Use of physiological parameters to predict milk yield and feed intake in heat-stressed dairy cows. Journal of Thermal Biology. 29: 759-64.
Spitzer, J.C., D.G. Morrison, R.P. Wettemann, and L.C. Faulkner. 1995. Reproductive responses and calf birth and weaning weights as affected by body condition at parturition and postpartum weight gain in primiparous beef cows. Journal of Animal Science. 73: 1251-1257.
Srikandakumar, A., and E.H. Johnson. 2004. Effect of heat stress on milk production, rectal temperature, respiratory rate and blood chemistry in Holstein, Jersey and Australian Milking Zebu cows. Tropical Animal Health Production. 36: 685-692.
Statham, J.M.E. 2012. Fertility management of dairy cows. Cattle Practice. 20(1): 48-56.
Steel, R.G.D. and J.H. Torrie. 1980. Principles and Procedures of Statistics: A Biometrical Approach. Aucklan.: 2nd ed. McGraw-Hill.
Tsuruta, S., I. Misztal, and T.J. Lawlor. 2004. Genetic correlations among production, body size, udder, and productive life traits over time in Holsteins. Journal of Dairy Science. 87: 1457-1468.
Waltner S.S., J.P. McNamara, and J.K. Hillers. 1993. Relationships of body condition score to production variables in high producing Holstein dairy cattle. Journal of Dairy Science. 76(11): 3410-3419.
West, J.W. 2003. Effects of heat-stress on production in dairy cattle. Journal of Dairy Science. 86: 2131-2144.
White, F.J., R.P. Wettemann, M.L. Looper, T.M. Prado, and G.L. Morgan. 2002. Seasonal effects on estrous behavior and time of ovulation in non-lactating beef cows. Journal of Animal Science. 80: 3053-3059.
Wiersma, F. 1990. Temperature-Humidity Index Table for Dairy Producers to Estimate Heat Stress for Dairy Cows. Department of Agricultural Engineering, University of Arizona, Tucson.
Wolfenson, D., Z. Roth, and R. Meidan. 2000. Impaired reproduction in heat-stressed cattle: basic and applied aspects. Animal Reproduction Science. 60: 535-547.