การประเมินสายพันธุ์ก้าวหน้าข้าวก่ำไม่ไวต่อช่วงแสงรุ่นที่ 7 และ 8 ระหว่างข้าวพันธุ์ก่ำดอยสะเก็ดและพันธุ์ปทุมธานี 1

บทคัดย่อ

ข้าวเหนียวพันธุ์ก่ำดอยสะเก็ดเป็นข้าวก่ำที่คัดเลือกจากพันธุ์พื้นเมืองในภาคเหนือ มีแอนโทไซยานินสูง มีคุณสมบัติในการต้านอนุมูลอิสระ แต่มีข้อเสียคือผลผลิตต่ำ และปลูกได้เพียงปีละครั้ง เพื่อแก้ไขข้อเสียดังกล่าวและเพิ่มทางเลือกให้แก่ผู้บริโภค กลุ่มวิจัยปรับปรุงพันธุ์ สาขาวิชาพืชไร่ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ได้ผสมพันธุ์และคัดเลือกลูกผสมระหว่างข้าวเหนียวพันธุ์ก่ำดอยสะเก็ดและพันธุ์ปทุมธานี 1 ไว้และในส่วนของงานวิจัยนี้เป็นการวิจัยต่อเนื่องโดยเป็นการประเมินและเปรียบเทียบสายพันธุ์ก้าวหน้าในลูกผสมรุ่นที่ 7 และ 8 เพื่อคัดเลือกสายพันธุ์ที่ไม่ไวต่อช่วงแสง มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีดำ และให้ผลผลิตสูง ได้ทั้งหมด 5 สายพันธุ์ คือ NGP 1-5 ซึ่งมีลักษณะแผ่นใบและกาบใบสีเขียว หูใบและปล้องสีขาว เปลือกเมล็ดสีฟาง เป็นข้าวเจ้าเหมือนพันธุ์พ่อคือปทุมธานี 1 แต่มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีดำเหมือนพันธุ์แม่คือก่ำดอยสะเก็ด นำมาปลูกประเมินในแปลงทดลองในรุ่นที่ 7 ในฤดูนาปี ปี 2559 และรุ่นที่ 8 ในฤดูนาปรัง ปี 2560 พบว่าในแต่ละฤดูมีอายุออกดอกระหว่าง 114-120 วัน และ 122-126 วัน มีความสูงต้นอยู่ระหว่าง 54-80 และ 76-122 ซม. ให้ผลผลิตอยู่ระหว่าง 591-751 และ 586-851 กก./ไร่ มีปริมาณแอนโทไซยานินระหว่าง 3.7-36.3 และ 10.2-36.3 มก./100 ก. ตามลำดับ สามารถคัดเลือกสายพันธุ์ก้าวหน้าที่ตรงตามความต้องการที่มีผลผลิตและปริมาณแอนโทไซยานินในเมล็ดสูงได้ 2 สายพันธุ์คือ NGP3 และ NGP1 ให้ผลผลิต 663 กก./ไร่ และ 751 กก./ไร่ ในฤดูนาปี ปี 2559 และ 580 กก./ไร่ และ 850 กก./ไร่ ในฤดูนาปรัง ปี 2560 ตามลำดับ มีแอนโทไซยานิน 35.8 มก./100 ก. และ 36.3 มก./100 ก. ตามลำดับในทั้งสองฤดู ซึ่งสูงกว่าพันธุ์ก่ำดอยสะเก็ดในฤดูนาปี ที่มีค่า 31.1 มก./100 ก. มีปริมาณ อมิโลสระดับใกล้เคียงกับพันธุ์พ่อปทุมธานี 1 โดยทั้งสองสายพันธุ์จะได้ขยายพันธุ์และปลูกทดสอบในแปลงเกษตรกรในรุ่นหลังๆ ต่อไป