ศักยภาพการเป็นปฏิปักษ์ของ Streptomyces spp. และ Bacillus subtilis ต่อเชื้อราสาเหตุโรคแอนแทรคโนสของพริก

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินศักยภาพการเป็นปฏิปักษ์ของเชื้อแอคติโนมัยซีสเอนโดไฟต์ Streptomyces sp. จำนวน 3 ไอโซเลท (PE06, CT18 และ CT20) และเชื้อแบคทีเรีย Bacillus subtilis ต่อการยับยั้งการเจริญของเส้นใยเชื้อรา Colletotrichum gloeosporiodes Coll-1 สาเหตุโรคแอนแทรคโนสของพริก จากการทดสอบด้วยวิธี dual culture พบว่าเชื้อแบคทีเรียปฏิปักษ์ทั้ง
4 ไอโซเลท สามารถยับยั้งการเจริญของเส้นใยเชื้อรา C. gloeosporiodes Coll-1 ได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.05) เท่ากับ 45.14, 39.58, 26.39 และ 53.82% ตามลำดับ เมื่อทดสอบด้วยวิธี sealed plate ที่เวลา 120 ชม. พบไอโซเลท CT20 ยับยั้งการเจริญของเส้นใยได้สูงสุดอย่างมีนัยสำคัญ (P < 0.05) สูงถึง 64.17% รองลงมาคือ ไอโซเลท CT18, PE04 และเชื้อ B. subtilis เท่ากับ 31.67, 30 และ 28.75% ตามลำดับ โดยไม่มีการสัมผัสกันโดยตรงระหว่างเส้นใยของเชื้อราสาเหตุและเชื้อ Streptomyces sp. ทั้ง 3 ไอโซเลท ในคู่จานอาหารทดสอบ จากนั้นตรวจสอบปริมาณการสร้างสปอร์ของเชื้อราสาเหตุ พบไอโซเลท CT20 ยับยั้งการสร้างสปอร์ได้สูงสุด (94.93%) รองลงมาคือ ไอโซเลท CT18 และ PE06 การศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่าสารประกอบอินทรีย์ระเหยของเชื้อ Streptomyces sp. CT20 มีผลต่อการเจริญของเชื้อรา C. gloeosporiodes Coll-1 โดยอาศัยฤทธิ์ต้านจุลชีพการเจริญของเส้นใยและการลดปริมาณสปอร์ในสภาพห้องปฏิบัติการ ผลการวิจัยแสดงให้เห็นว่าเชื้อแอคติโนมัยซีสเอนโดไฟต์ Streptomyces sp. CT20 สามารถใช้เป็นสารควบคุมทางชีวภาพ (biocontrol agent) สำหรับโรคแอนแทรคโนสของพริกภายใต้สภาพห้องปฏิบัติการ อย่างไรก็ตาม ควรมีการศึกษาเพิ่มเติมในการผลิตพริกเชิงพาณิชย์ภายใต้สภาพโรงเรือนและแปลงปลูกเพื่อยืนยันประสิทธิผลในการควบคุมโรคพืชโดยชีววิธี