การประเมินประสิทธิภาพของน้ำยาสกัดในการตรวจวิเคราะห์ฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ในดินและการตอบสนองต่อข้าวปทุมธานี 1
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ปริมาณฟอสฟอรัสที่เป็นประโยชน์ในดินปลูกข้าวผันแปรตามชนิดของน้ำยาสกัด สมบัติดิน และการตอบสนองของพืช งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินประสิทธิภาพของน้ำยาสกัดฟอสฟอรัสชนิดต่าง ๆ ต่อปริมาณฟอสฟอรัสที่สกัดได้และการตอบสนองต่ออัตราปุ๋ยฟอสฟอรัสของข้าวปทุมธานี 1 เพื่อสร้างสมการคาดคะเนอัตราปุ๋ยฟอสฟอรัสตามค่าวิเคราะห์ดิน โดยทำการศึกษา 1) ประสิทธิภาพของน้ำยาสกัดฟอสฟอรัส ได้แก่ Mehlich 1, Mehlich 3, Bray 1, Bray 2, CaCl2 และ BSES เพื่อนำข้อมูลที่ได้ไปสร้างสมการคาดคะเนผลผลิต 2) ผลของปุ๋ยฟอสฟอรัสต่อผลผลิตข้าวปทุมธานี 1 โดยทำการศึกษาใน 3 ชุดดิน ได้แก่ ชุดดินท่าเรือ เสนา และอยุธยา ผลการทดลองพบว่า น้ำยาสกัด Bray 2 ให้ปริมาณฟอสฟอรัสที่สกัดได้เฉลี่ยสูงที่สุด (16.62 มก./กก.) และพบสหสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญระหว่างความเข้มข้นและการดูดใช้ฟอสฟอรัสในเมล็ดข้าวปทุมธานี 1 กับน้ำยาสกัด Bray 1 และ Bray 2 เท่านั้น โดยน้ำยาสกัด Bray 2 ให้ค่าสหสัมพันธ์เชิงเส้นกับฟอสฟอรัสในเมล็ดสูงสุด (r =0.914**) รองลงมาคือน้ำยาสกัด Bray 1 (r =0.727**) การให้ปุ๋ยฟอสฟอรัสอัตราต่าง ๆ ทำให้ผลผลิตข้าวปทุมธานี 1 ไม่มีความแตกต่างทางสถิติ (p>0.05) เมื่อแทนค่าปริมาณฟอสฟอรัสที่สกัดได้จากน้ำยาสกัดทั้ง 2 ชนิด (b) และอัตราปุ๋ยฟอสฟอรัส (x) ในสมการ Mitscherlich Bray เพื่อคาดคะเนผลผลิต (y) ของข้าวปทุมธานี 1 พบว่าน้ำยาสกัด Bray 1 ให้ค่าสหสัมพันธ์ระหว่างผลผลิตจริงกับผลผลิตทำนายสูงสุด (R2 =0.847**) โดยสมการที่ได้คือ log (100-y) = 2-0.116b-0.139x เป็นสมการที่คาดคะเนอัตราปุ๋ยฟอสฟอรัสโดยการวิเคราะห์ดินที่จำเพาะต่อดินปลูกข้าวปทุมธานี 1 ในพื้นที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยามากกว่าน้ำยาสกัดชนิดอื่น ๆ
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กรมวิชาการเกษตร. 2543. คำแนะนำปุ๋ยข้าวและธัญพืชเมืองหนาว. กลุ่มงานวิจัยความอุดมสมบูรณ์ของดินและปุ๋ยข้าวและธัญพืชเมืองหนาว, กองปฐพีวิทยา, กรมวิชาการเกษตร. กรุงเทพ ฯ.
กองสำรวจดินและวิจัยทรัพยากรดิน. 2562. แผนที่ชุดดินจังหวัดพระนครศรีอยุธยา. แหล่งข้อมูล: http://oss101.ldd.go. th/web_thaisoilinf/central/Ayutthaya/ay_map/ay_series/ay_series58.html. ค้นเมื่อ 7 กรกฎาคม 2562.
คณาจารย์ภาควิชาปฐพีวิทยา. 2548. ปฐพีวิทยาเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 10. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพ ฯ.
ปภัชญา สนิทมัจโร ศุภิฌา ธนะจิตต์ สมชัย อนุสนธิ์พรเพิ่ม และเอิบ เขียวรื่นรมณ์. 2560. สถานะของกำมะถันในดินที่ใช้ปลูกข้าวหอมมะลิและผลของปุ๋ยกำมะถันที่มีต่อข้าวขาวดอกมะลิ 105. วารสารแก่นเกษตร. 45(1): 35-46.
ประพิศ แสงทอง. 2544. การวิเคราะห์ฟอสฟอรัสในดิน. หน้า 54-64. ใน: เอกสารวิชาการ คู่มือการวิเคราะห์ดินและพืช, กลุ่มงานวิจัยเคมีดิน กองปฐพีวิทยา กรมวิชาการเกษตร. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย, กรุงเทพ ฯ.
ไพบูลย์ วิวัฒน์วงศ์วนา. 2546. เคมีดิน. พิมพ์ครั้งที่ 1. ห้างหุ้นส่วนจำกัดเชียงใหม่พิมพ์สวย, เชียงใหม่.
สายชล สุขญาณกิจ. 2562. ผลของฟอสฟอรัสต่อจลนพลศาสตร์การปลดปล่อยและดัชนีความเป็นประโยชน์ของสังกะสีต่อข้าวขาวดอกมะลิ 105 ในดินพื้นที่ทุ่งกุลาร้องไห้. วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพ ฯ.
สายชล สุขญาณกิจ ธนภัทร ปลื้มพวก และธนวรรณ พาณิชพัฒน์. 2558. ผลของระดับฟอสฟอรัสต่อการเจริญเติบโต ผลผลิต และการดูดใช้ฟอสฟอรัสในข้าวเจ้าพันธุ์ กข41. หน้า 1751-1758. ใน: รายงานการประชุมวิชาการแห่งชาติ ครั้งที่ 12 สาขาพืชและเทคโนโลยีชีวภาพ, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน, นครปฐม.
สายชล สุขญาณกิจ ศานิต สวัสดิกาญจน์ สิริวรรณ สมิทธิอาภรณ์ และธนวรรณ พาณิชพัฒน์. 2564. ผลของวัสดุปูนและระยะเวลาการขังน้ำต่อความเป็นประโยชน์ของฟอสฟอรัสและผลผลิตข้าวหอมปทุมในดินพื้นที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา. วารสารแก่นเกษตร. 49(4): 842-855.
สายชล สุขญาณกิจ สิริวรรณ สมิทธิอาภรณ์ และ ธนภัทร ปลื้มพวก. 2560. ผลของการจัดการฟางข้าวร่วมกับปุ๋ยพืชสดต่อสมบัติทางเคมีของดินในชุดดินอยุธยา. หน้า 2507-2517. ใน: รายงานการประชุมวิชาการแห่งชาติ ครั้งที่ 14 สาขาพืชและเทคโนโลยีชีวภาพ, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน. นครปฐม.
สุรเชษฎ์ อร่ามรักษ์ จงรักษ์ จันทร์เจริญสุข ชัยฤกษ์ สุวรรณรัตน์ และ เอ็จ สโรบล. 2550. การประเมินฟอสฟอรัสและโพแทสเซียมที่เป็นประโยชน์ในดินโดยวิธีเมลิช 3. หน้า 50-57. ใน: รายงานการประชุมวิชาการระดับชาติ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 45 สาขาพืช, มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน. กรุงเทพ ฯ.
Akinrinde, E.A., and T. Gaizer. 2006. Differences in the performance and phosphorus use efficiency of some tropical rice (Oryza sativa L.) varieties. Pakistan Journal of Nutrition. 5(3): 206-211.
Athokpam, H., G.K. Ghosh, H.S. Athokpam, S.H. Wani, S. Akoijam, and R. Ningthoujam. 2016. Evaluation of some soil test methods in acid soils for available phosphorus for pea of Senapati district of Manipur (India). International Journal of Agriculture, Environment and Biotechnology. 9(1): 63-68.
Barrow, N.J. 2017. The effects of pH on phosphate uptake from the soil. Plant and Soil. 410: 401–410.
Boem, F.H.G., G. Rubio, and A.D. Barbero. 2011. Soil phosphorus extracted by Bray 1 and Mehlich 3 soil tests as affected by the soil/solution ratio in Mollisols. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 42: 220-230.
Bot, A., and J. Benites. 2005. The importance of soil organic matter: Key to drought-resistant soil and sustained food and production. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Rome, Italy.
Brady, N.C., and R.R. Weil, 2002. The nature and properties of soils, 13th (Ed.). Prentice- Hall Inc., New Jersey.
Bray, R.H., and L.T. Kurtz. 1945. Determination of total organic and available forms of phosphorus in soils. Soil Science. 59: 39–45.
Dobermann, A., and T. Fairhurst. 2000. Rice: Nutrient Disorders and Nutrient Management. Oxford Graphic Printers, Singapore.
FAO Project Staff and Land Classification Division. 1973. Soil Interpretation Handbook for Thailand. Land Development Department, Ministry of Agriculture and Cooperative, Bangkok.
Fernandes, M.L., F. Calouro, R. Indiati, and A.M. Barros. 2000. Evaluation of soil test methods for estimation of available phosphorus in some Portuguess soils: A greenhouse study. Communication in Soil Science and Plant Analysis. 31: 2535-2546.
Gee, G.W., and J.W. Bauder. 1986. Particle size analysis, pp. 383-412. In: A. Klute, ed. Methods of Soil Analysis Part 1 – Physical and Mineralogical Methods. Soil Science Society of America Journal, Medison, Wisconsin.
Herlihy, M., J. McCarthy, and D. Brennan. 2006. Divergent relationships of phosphorus soil tests in temperate grassland soils. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 37: 693-705.
Kerr H.W., and C.R. von Stieglitz. 1938. The laboratory determination of soil fertility. Technical Communication No. 9. Bureau of Sugar Experiment Stations, Queensland, Australia.
Kumar, V., R.J. Gilkes, and M.D.A. Bolland. 1992. A comparison of seven soil P test for plant species with different external P requirement grown on soil containing rock phosphate and superphosphate residues. Fertilizer Research. 33: 35-45.
Kuo, S. 1996. Phosphorus. pp. 869-919. In: Sparks D. L. (ed.). Methods of soil analysis, part 3: Chemical methods. Soil Science Society of America Journal. Madison, Wisconsin.
Mbene, K., A.S. Tening, C.E. Suh, N.N. Fomenky, and V.B. Che. 2017. Phosphorus fixation and its relationship with physicochemical properties of soils on the Eastern flank of Mount Cameroon. African Journal of Agricultural Research. 12: 2742-2753.
Mehlich, A. 1953. Determination of P, Ca, Mg, K, Na, and NH4. North Carolina Soil Test Division. Mimeo, Raleigh, NC.
Mehlich, A. 1984. Mehlich 3 for soil test extractant: A modification of Mehlich 2 extractant. Communication in Soil Science and Plant Analysis. 15: 1409 1416.
Murphy, J., and J.P. Riley. 1962. A modified single solution method for determination of phosphate in natural waters. Analytica Chimica Acta. 27: 31-36.
Olsen, S.R., and L.E. Sommer. 1982. Phosphorus. pp. 403-430. In: A.L. Page et al. (eds.). Methods of Soil Analysis Part 2 - Chemical and Microbiological Properties. Agron. Monogr. 9. ASA, Madison, Wisconsin.
Rhoades, J.D. 1996. Salinity: electrical conductivity and total dissolved solids. pp. 417-435. In: D.L. Sparks, eds. Methods of Soil Analysis Part 3-Chemical Methods. SSSA Book Ser. 5. Soil Sci. Am. Amer. Soc. Agron. Inc., Madison, Wisconsin.
Seth, A., D. Sarkar, R.E. Masto, K. Batabyal, S. Saha, S. Murmu, R. Das, D. Padhan, and B. Mandal. 2018. Critical limits of Mehlich 3 extractable phosphorous, potassium, sulfur, boron and zinc in soils for nutrition of rice (Oryza sativa L.). Journal of Soil Science and Plant Nutrition. 18: 512-523.
Thomas, G.W. 1982. Exchangeable Cations. pp. 159-161. In: A.L. Page et al. (eds.). Methods of Soil Analysis Part 2 - Chemical and Microbiological Properties. Agron. Monogr. 9. ASA, Madison, Wisconsin.
Thomas, G.W. 1996. Soil pH and Soil acidity. pp. 475-490. In: D.L. Sparks, (ed.). Methods of Soil Analysis Part 3-Chemical Methods. SSSA Book Ser. 5. Soil Sci. Am. Amer. Soc. Agron. Inc., Madison, Wisconsin.
Tisdale, S.L., and W.L. Nelson, 1975. Soil Fertility and Fertilizer. 3rd ed., Macmillan Publishing Co., Inc., New York.
USDA-NRCS. 2020. Soil phosphorus; Soil Health- Guides for Educator. Available: https://www.nrcs.usda.gov/ wps/portal/nrcs/detailfull/soils/health/assessment/?cid=nrcs142p2_053870. Accessed June 22, 2020.
Walkley, A., and C.A. Black. 1934. An examination of degradation methods for determining soil organic matter: a proposed for modification of the chromic acid titration method. Soil Science. 37: 29 – 35.
Watham, L., H.S. Athokpam, W.H. Meitei, N. Chongtham, K.N. Devi, N.B. Singh, N.G. Singh, and N.J. Singh. 2014. Evaluation of some soil test methods foe available phosphorus and its critical limits for black gram in acid soils of Inphal west district, Manipur (India). International Biannual Journal of Environmental Science. 8: 199-202.
Wuenscher, R., H. Unterfrauner, R. Peticzka, and F. Zehetner. 2015. A comparison of 14 soil phosphorus extraction methods applied to 50 agricultural soils from Central Europe. Plant Soil and Environment. 61: 86-96.
Wünscher, R. 2013. A comparison of different phosphorus extraction methods with the phosphorus uptake of wheat. Master thesis. University of Natural Resources and Life Sciences, Vienna.
Zhang, M.K., Z.Y. Liu, and H. Wang. 2010. Use of single extraction methods to predict bioavailability of heavy metals in polluted soils to rice. Communications in Soil Science and Plant Analysis. 41: 820-831.