สมบัติและองค์ประกอบเชิงแร่ของดินที่ได้รับอิทธิพลจากเกลือ ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย

Main Article Content

รมิดา ขันตรีกรม
สมชัย อนุสนธิ์พรเพิ่ม
ศุภิฌา ธนะจิตต์
วันเพ็ญ วิริยะกิจนทีกุล

บทคัดย่อ

ทำการศึกษาสมบัติและองค์ประกอบเชิงแร่ของดินที่ได้รับอิทธิพลจากเกลือซึ่งใช้สำหรับปลูกข้าวหอมมะลิจำนวน 10 บริเวณในจังหวัดนครราชสีมา และร้อยเอ็ด จำแนกได้เป็นดินเค็มโซดิกจำนวน 6 พีดอน และดินโซดิกจำนวน 4 พีดอน ดินทุกบริเวณเป็นดินลึก การระบายน้ำเลว มีการสะสมโซเดียมเพิ่มขึ้นตามความลึกสอดคล้องกับการพบโครงสร้างขนาดเล็กแบบเม็ดดินเชื่อมต่อกันด้วยอนุภาคขนาดละเอียด และผลึกเฮไลต์ในดิน อย่างไรก็ตาม สมบัติของดินแปรปรวนโดยมีเนื้อดินเป็นทรายจนถึงดินเหนียว ดินเป็นกรดจัดถึงด่างจัดมาก ความเค็มอยู่ในระดับไม่เค็มจนถึงเค็มมาก แร่ดินเหนียวส่วนใหญ่เป็นแร่เคโอลิไนต์ ยกเว้นในพีดอน 3 ที่พบแร่สเมกไทต์เป็นแร่เด่น และเป็นดินที่มีพัฒนาการต่ำกว่าดินอื่น ๆ เนื่องจากพบแร่เฟลด์สปาร์ในดิน ทั้งแร่เคโอลิไนต์ และสเมกไทต์จะมีปริมาณเพิ่มขึ้นตามความลึกภายในหน้าตัดดินซึ่งสอดคล้องกับการที่ดินส่วนใหญ่มีปริมาณดินเหนียวเพิ่มขึ้นตามความลึก สามารถจำแนกดินทั้งหมดในระดับกลุ่มดินย่อย ได้แก่ Typic Natraqualfs แต่แตกต่างกันที่ระดับวงศ์ดิน เนื่องจากมีชั้นเนื้อดินที่แตกต่างกัน สำหรับพีดอนที่ 3 จำแนกได้เป็น Typic Natraquert

Article Details

บท
บทความวิจัย (research article)

References

คณาจารย์ภาควิชาปฐพีวิทยา. 2548. ปฐพีวิทยาเบื้องต้น. ครั้งที่พิมพ์ 10. ภาควิชาปฐพีวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

ขนิษฐศรี ส่งสวัสดิ์. 2537. สมบัติและระดับความรุนแรงของสิทธิพลเกลือของดินคล้ายชุดดินร้อยเอ็ดที่เป็นดินเค็มในจังหวัดนครราชสีมา. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

จงรักษ์ จันทร์เจริญสุข. 2530. เคมีของดิน. ภาควิชาปฐพีวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัย เกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

จุฑามาศ แก้วมโน. 2546. ความสัมพันธ์ระหว่างดินที่ได้รับอิทธิพลจากเกลือกับสัณฐานภูมิประเทศบริเวณตะวันตกเฉียงเหนือของจังหวัดนครราชสีมา. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

จุมพล วิเชียรศิลป์. 2535. การวิเคราะห์สมบัติและศักยภาพของดินเค็มในแอ่งโคราช. วิทยานิพนธ์ปริญญาเอก. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

จำเป็น อ่อนทอง. 2551. ดินมีปัญหาและการจัดการ. ภาควิชาธรณีศาสตร์ คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, สงขลา.

ดิเรก ฮุ่นตระกูล. 2531. การประเมินปัญหาและศักยภาพของดินเค็มในบริเวณลุ่มน้ำแม่กลอง. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

พรพรหม พรหมเดชะ. 2544. แร่วิทยาและเคมีของดินที่ได้รับอิทธิพลจากเกลือบริเวณแอ่งสกลนครในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

ไพบูลย์ ประพฤติธรรม. 2528. เคมีของดิน. ภาควิชาปฐพีวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

ศรัญญา หน่อแก้ว. 2549. ความแปรปรวนของระบบดินตามธรรมชาติที่เกิดจากอิทธิพลของระดับการสะสมเกลือของชุดดินกุลาร้องไห้ในจังหวัดร้อยเอ็ด. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

สมศรี อรุณินท์. 2539. ดินเค็มในประเทศไทย. กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.

สมศรี อรุณินท์. 2540. การปรับปรุงดินเค็มและดินโซดิก, น. 19-29. ใน เอกสารคู่มือเจ้าหน้าที่ของรัฐ: เรื่องดินเค็ม. กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.

สำนักวิจัยและพัฒนาการจัดการที่ดิน. 2554. คู่มือการฟื้นฟูดินเค็มภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.

อัญชลี สุทธิประการ. 2534. แร่ในดินเล่มที่ 1. ภาควิชาปฐพีวิทยา คณะเกษตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

เอิบ เขียวรื่นรมย์. 2548. การสำรวจดิน: มโนทัศน์ หลักการและเทคนิค. พิมพ์ครั้งที่ 2. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

เอิบ เขียวรื่นรมย์. 2552. คู่มือปฏิบัติการการสำรวจดิน. พิมพ์ครั้งที่ 6. ภาควิชาปฐพีวิทยา คณะเกษตร.มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

Alexander, G.B., W.M. Heston, and R.K. Iler. 1954. The solubility of amorphous silica in water. J. Phys. Chem. 58: 453-455.

Arunin, S. 1992. Strategies for utilizing salt affected lands in Thailand, pp. 26-37. In Proceedings of the International Symposium on Strategies for Utilizing Salt Affected Lands. Department of Land Development, Ministry of Agriculture and Cooperatives, Bangkok.

Brindley, G.W., and G. Brown. 1980. X-ray diffraction procedures for clay mineral identification, pp. 305-359. In G.W. Brindley and G. Brown, eds. Crystal Structure of Clay Minerals and their X-Ray Identification. Mineralogical Society Monograph. No. 5. Spottiswoode Ballantyne Ltd., London, UK.

Bloom, P.R. 2000. Soil pH and pH Buffering, pp. B333-B352. In M.E. Summer, ed. Handbook of Soil Science. CRC Press LLC., Boca Raton, FL, USA.

Bloom, P.R., and D.F. Grigal. 1985. Modeling soil response to acidic deposition in non-sulfate absorbing soils. J. Environ. Qual 14: 481-495.

Buol, S.W., R.J. Southard, R.C. Graham, and P.A. McDaniel. 2011. Soil Genesis and Classification. 5th ed. Iowa State Press, Blackwell Pub. Co., Ames., Iowa, USA.

Cha-um, S., A. Charoenpanich, S. Roytrakul, and C. Kirdmanee. 2009. Sugar accumulation, photosynthesis and growth of two Indica rice varieties in response to salt stress. Acta Physiologia Plantarum 31: 477–486.

Clermont-Dauphin, C., N. Suwannang., O. Grunberger., C. Hammecker., C. Hammecker, and J.L. Maeght. 2010. Yield of rice under water and soil salinity risk in farmers’ fields in Thailand. Field Crops Res. 118: 289-296.

Drees, R.L., L.P. Wilding, N.E. Smeck, and A.L. Senkayi. 1989. Silica in soils: quartz and disordered silica polymorphs. Soil Sci. Soc. 913-974.

Fu, Y., Z.W. Liang., Z.C. Wang, and C. Yang. 2008. Relationship between diurnal changes of net photosynthetic rate and influencing factors in rice under saline sodic stress. Rice Sci. 15(2): 119-124.

Ghassemi, F., A.J. Jakeman, and H.A. Nix. 1995. Salinisation of Land and Water Resources: Human Cases, Extent, Management and Case Studies. Centre for Resource and Environmental Studies, Australian National Univ., Canberra, Australia.

Jackson, M.L. 1965. Soil Chemical Analysis-Advanced Course. Department of Soils, University of Wisconsin, Wisconsin, USA.

Jackson, M.L., S.A. Tyler, A.L. Willis, G.A. Bourbeau, and R.P. Pennington. 1948. Weathering sequence of clay-size minerals in soils and sediments: I. Fundamental generalizations. J. Phys. Colloid Chem. 52: 1237-1260.

Kaewmano, C., I. Kheoruenromne, and A. Suddhiprakarn. 2006. Effects of salt on lowland soils in Northeast Thailand, pp. 178-185. In the Proceedings of 44th Kasetsart University Annual Conference, 31 January to 2 February 2006. Bangkok, Thailand.

Kaewmano, C., I. Kheoruenromne, A. Suddhiprakarn, and R.J. Gilkes. 2010. Chemistry and clay mineralogy of Thai Natraqualfs. Paper presented in the 19th World Congress of Soil Science, Soil Solutions for a Changing World, 1-6 August 2010, Brisbane, Australia. (Published on DVD)

McNeal, B.L., and N.T. Coleman. 1966. Effect of solution composition on soil hydraulic conductivity. Soil Sci. Soc. Am. Proc. 30: 308-312.

National Soil Survey Center. 1996. Soil Survey Laboratory Method Manual. Soil Survey Investigation. Report No. 42, Version 3.0. National Resources Conservation Service, USDA, Washington D.C., USA.

Pal, D.K., P. Srivastava, and T. Bhattacharyya. 2003. Clay illuviation in calcareous soils of the semiarid part of the Indo-Gangetic Plains, India. Geoderma. 115: 177-192.

Peech, M., L.T. Alexander, L.A. Dean, and J.F. Reed. 1974. Methods of Soil Analysis for Fertility Investigation. U.S. Dept. Agric. Cric, Madison, Wisconsin, USA.

Richards, L.A.1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkaline Soil. US Salinity Laboratory, US Dept. Agr. Hbk. 60., Washington D.C., USA.

Sanchez, P.A. 1976. Properties and Management of Soil in the Tropics. John Wiley and Son, Inc., New York, USA.

Soil Survey Division Staff. 1993. Soil Survey Manual. US. Dep. of Agr. Handbook No. 18, U.S. Gov. Printing Office, Washington D.C., USA.

Soil Survey Staff. 2014. Keys to Soil Taxonomy. 12th ed. Natural Resources Conservation Service, USDA, Washington, D.C., USA.

Standardized Soil-Land Survey and Classification Section. 2017. Map of Salt Affected Soil Distribution in Northeastern Provinces Using the Assessment of Salt Patches. Office of Soil Survey and Lnad Use Planning, Land Development Department, Bangkok. (in Thai)

Suddhiprakarn, A., and I. Kheoruenromne. 1998. Mineralogy and micromorphology of salt affected soils in Central Plain, Thailand. Thai J. Agric. Sci. 31: 3-20.

Thomas, G.W. 1996. Soil pH and soil acidity, pp. 475-490. In D.L. Sparks, A.L. Page, P.A. Helmke, R.H. Loeppert, P.N. Soltanpour, M.A. Tabatabai, C.T. Johnston and M.E. Sumner, eds. Method of Soil Analysis, Part 3: Chemical Methods. SSSA Inc., ASA Inc., Madison, Wisconsin, USA.

Troeh, F.R., and L.M. Thompson. 2005. Soils and Soil Fertility. 6th ed. Blackwell Publishing, Brisbane, Australia.

United State Salinity Laboratory Staff. 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils. Agriculture Handbook No.60. USDA, Washington D.C., USA.

Ulrich, B. 1991. An ecosystem approach to soil acidification, pp. 28-79. In B. Ulrich and M.E. Sumner, ed. Soil Acidity. Springer-Verlag, Berlin, Germany.

van Breemen, N., and P. Buurman. 2002. Soil Formation. 2nd ed. Kluwer Academic Publishers, the Netherlands.

Warrence, N.J., K.E. Pearson, and J.W. Bauder. 2003. The basics of salinity and sodicity effects on soil physical properties. Technical Bulletin No.134. Department of Land Resources and Environmental Sciences, Minnesota State University, Minnesota, USA.

Weil, R.R., and N.C. Brady. 2016. The Nature and Properties of Soils. 15th edition. Pearson Education, Inc., Columbus, USA.

Whittig, L.D. 1965. X-ray diffraction technique for minerals identification and mineralogical composition, pp. 671-698. In C.A. Black, Methods of Soil Analysis, Part II: Soil Chemistry and Mineralogy. Monograph No. 9. American Society of Agronomy Inc., Madison, WI, USA.

Wongpokhom, N., I. Kheoruenromne, A. Suddhiprakarn and R.J. Gilkes. 2008. Micromorphological properties of salt affected soils in Northeast Thailand. Geoderma 144: 158-170.

Yoshinaga, N., Y. Kato and M. Nakai. 1989. Mineralogy of red and yellow-colored soils from Thailand. Soil Sci. Plant Nutr. 35: 181-205.