สายโซ่อุปทานของผักหวานป่าในจังหวัดกาญจนบุรี

บทคัดย่อ

ผักหวานป่า (Melientha suavis Pierre) เป็นผักที่มีชื่อเสียงของจังหวัดกาญจนบุรี ส่วนที่นิยมบริโภคมากที่สุดคือ ส่วนยอดอ่อนมีรสหวานกรอบและไม่เหม็นเขียว ในอดีตผักหวานป่าเก็บได้จากแหล่งธรรมชาติเท่านั้น แต่ปัจจุบันถูกนำมาปลูกเพื่อการค้า เพื่อให้สามารถตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคได้ ในงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการจัดการในสายโซ่อุปทานของยอดผักหวานป่าจากต้นน้ำถึงปลายน้ำ และปัญหาในสายโซ่อุปทาน ด้วยการคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงที่มีความเกี่ยวข้องกับยอดผักหวานป่าในอำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี จำนวน 120 คน ได้แก่ ผู้ปลูกหรือผู้เก็บยอดผักหวานป่า ผู้รวบรวมหรือผู้ค้าส่ง ผู้ค้าปลีก และผู้บริโภค ผลการวิจัยพบว่า สายโซ่อุปทานยอดผักหวานป่าเป็นทั้งแบบ basic supply chain และ extended supply chain สายโซ่อุปทานยอดผักหวานป่าที่ปลูกเพื่อการค้ามีการจัดการหลังการเก็บเกี่ยวในกระบวนการกลางน้ำและปลายน้ำ จึงมีความยาวมากกว่าสายโซ่อุปทานยอดผักหวานป่าจากธรรมชาติ ปัญหาระหว่างการดำเนินงานในกระบวนการต้นน้ำและกลางน้ำอยู่ในระดับปานกลาง ด้วยคะแนน  2.89+0.81 และ 3.36+0.78 ปัญหาในกระบวนการปลายน้ำอยู่ในระดับมากที่สุด ด้วยคะแนน 4.24+0.57 ปัญหาสำคัญที่สุดของสายโซ่อุปทานนี้คือ การสูญเสียคุณภาพระหว่างการวางจำหน่าย และอายุการเก็บรักษาสั้น ดังนั้นจึงควรมีงานวิจัยศึกษาผลกระทบที่มีต่อเศรษฐกิจและสุขภาพของผู้บริโภคร่วมด้วย