การประเมินความทนทานต่ออุณหภูมิสูงในเชื้อพันธุกรรมข้าวนาสวนพื้นเมืองไทยในระยะต้นกล้า และระยะเติมเต็มเมล็ด

บทคัดย่อ

ความเครียดเนื่องจากอุณหภูมิสูงในข้าวมีโอกาสเกิดขึ้นในทุกระบบการปลูกข้าวในประเทศไทย ในฤดูนาปีที่มีการเพาะปลูกโดยการหว่านรอฝนช่วงเดือนปลายเมษายนถึงต้นเดือนพฤษภาคม จะได้รับผลกระทบกับอุณหภูมิสูงในระยะต้นกล้า ส่วนในฤดูนาปรังข้าวจะได้รับผลกระทบกับอุณหภูมิสูงในระยะการเติมเต็มเมล็ดในช่วงเดือนมีนาคมถึงเมษายน การประเมินความทนทานต่ออุณหภูมิสูงในเชื้อพันธุกรรมจำนวน 132 พันธุ์ ทำการประเมินความทนร้อนในเชื้อพันธุกรรมข้าวนาสวนพื้นเมืองในระยะกล้า และระยะเติมเต็มเมล็ด ที่อุณหภูมิ 45±3°C ในช่วงเวลา 11.00 - 14.00 น. เป็นเวลา 14 และ 30 วันในระยะต้นกล้า และระยะเติมเต็มเมล็ด ตามลำดับ ผลการทดลอง พบว่า ในระยะต้นกล้าสามารถจัดกลุ่มได้ 3 กลุ่ม ตามค่าคะแนนการตายของใบ และการลดลงของน้ำหนักแห้ง โดยกลุ่ม 1 (G1) จำนวน 31 พันธุ์ มีความทนทานต่ออุณหภูมิสูงเทียบเท่ากับพันธุ์เปรียบเทียบมาตรฐาน (N22) และมีการลดลงของน้ำหนักแห้ง 40.8% – 59.7% โดยพันธุ์ LLR-072 LLR-146 และ LLR-232 มีความทนทานต่ออุณหภูมิสูงในระยะกล้า ส่วนในระยะเติมเต็มเมล็ด สามารถจัดกลุ่มได้ 7 กลุ่ม โดยกลุ่ม 1 จำนวน 49 พันธุ์ มีน้ำหนักเมล็ดลดลงเฉลี่ย 65% - 68% น้ำหนักเมล็ดดีต่อต้นสูง น้ำหนัก 100 เมล็ดสูง และในกลุ่มนี้มีการลดลงของจำนวนเมล็ดเต็ม 100%  สูง แต่จำนวนของเมล็ดเต็ม 75%  และ 50% มีมากกว่าพันธุ์ทนทานมาตรฐาน จึงทำให้มีการรักษาน้ำหนักเมล็ดดีรวมได้ดีกว่ากลุ่มอื่นๆ พันธุ์ LLR-230 LLR-232 และ LLR-262 มีการลดลงของน้ำหนักเมล็ดดี เมล็ดดีต่อรวง และน้ำหนัก 100 เมล็ดที่ต่ำเมื่อเปรียบเทียบกับพันธุ์อื่นๆ ภายในกลุ่มเดียวกัน และพบว่าพันธุ์ LLR-232 มีความทนทานทั้งระยะต้นกล้า และระยะเติมเต็มเมล็ด