ผลของการเสริมอาหารเกสรเทียมต่อการผลิตผึ้งพันธุ์และโภชนาการของตัวอ่อนผึ้งพันธุ์ (Apis mellifera L.)

Main Article Content

ขรรค์ชัย ดั้นเมฆ
โชค โสรัจกุล
ศุภคม คล้ายโตนด
ชัยณรงค์ วงศ์สรรศรี
พิเชษฐ์ ประภาวิลัย
กนกวรรณ ไกลถิ่น
บาจรีย์ ฉัตรทอง

บทคัดย่อ

การทดลองนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการให้อาหารเกสรเทียมต่อประสิทธิภาพการผลิตตัวอ่อนผึ้งพันธุ์ (Apis mellifera L.) เพื่อใช้บริโภคเป็นอาหารโปรตีนทางเลือก อาหารเกสรเทียมมีส่วนประกอบของวัตถุดิบโปรตีนหลัก 4 ชนิด ได้แก่ หางนม ยีสต์ แป้งถั่วเหลือง และ ไข่ เพื่อผสมกับน้ำตาล 30.0% แร่ธาตุ และ วิตามินเพื่อให้มีค่าโภชนาการของโปรตีน 16.0% อาหารดังกล่าวนี้ (T2) ใช้เสริมเลี้ยงให้แก่ผึ้งพันธุ์อย่างต่อเนื่องในรังผึ้งมาตรฐานขนาด 8 คอน ที่มีจำนวนผึ้งพันธุ์ตัวเต็มวัยเฉลี่ย 4,000 ตัว เป็นระยะเวลา 30 วัน เปรียบเทียบกับรังผึ้งพันธุ์ควบคุมที่ไม่ได้รับอาหารเสริม (T1) และ รังผึ้งพันธุ์ที่ได้รับอาหารเชิงทางการค้า (T3) ผลการทดลองพบว่าผึ้งพันธุ์ที่ได้รับอาหารเกสรเทียม (T2) มีค่าเฉลี่ยของจำนวนประชากรผึ้งงานเพิ่มขึ้น 7.89±1.52% ในขณะที่ชุดควบคุมที่ไม่ได้ให้อาหารเสริม (T1) และ ผึ้งพันธุ์ที่ได้รับอาหารเสริมสูตรทางการค้า (T3) มีค่าเฉลี่ยของประชากรผึ้งงานลดลงเป็น 15.77±3.89 และ 22.45±6.41% ตามลำดับ การวิเคราะห์โภชนาการตัวอ่อนผึ้งพันธุ์พบว่ามีสัดส่วนที่บริโภคได้มากกว่า 90% โปรตีนเฉลี่ย 40% โดยมีกรดอะมิโนจำเป็นชนิดทรีโอนีน (1.27±0.01%) วารีน (1.67±0.01%)  ฟีนิลอะลานีน (1.05±0.01%) และ Arginine (0.31±0.01%) ค่อนข้างสูง ในขณะที่กรดแอสปาร์ติก (0.58±0.01%) ไอโซลูซีน (0.85±0.01%)  และ อาร์จินีน (0.31±0.01%) ค่อนข้างต่ำ นอกจากนี้ตัวอ่อนผึ้งมีไขมันค่อนข้างสูงเฉลี่ย 29.83% ดังนั้นการเลี้ยงผึ้งโดยการให้อาหารเสริมที่เหมาะสมจึงสามารถนำมาใช้เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการเลี้ยงตัวอ่อนผึ้งได้ โดยเฉพาะในพื้นที่หรือฤดูกาลที่ขาดแคลนอาหารผึ้งได้

Article Details

บท
บทความวิจัย (research article)

References

กรมส่งเสริมการเกษตร. 2557. การผลิตน้ำผึ้งคุณภาพ. เอกสารวิชาการ. โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย, กรุงเทพฯ. 164 หน้า.

ชัยวัฒน์ สิงห์ชัย, ชัยณรงค์ วงค์สรรศรี, สมชาติ ธนะ, โชค โสรัจกุล และขรรค์ชัย ดั้นเมฆ. 2562. ผลของการใช้ฟักทองหมักร่วมกับรำข้าวในอาหาร ต่อประสิทธิภาพการผลิตและคุณภาพของเนื้อ ไก่พื้นเมือง. วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร. 36(2): 45-57.

ปิยมาศ นานอก. 2551. ผึ้งและการใช้ประโยชน์. ก้าวทันโลกวิทยาศาสตร์. 8(2): 75-81.

พิชัย คงพิทักษ์. 2544. อาหารเกสรทดแทนสำหรับเลี้ยงผึ้ง. รายงานวิจัย. มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. เชียงใหม่.

สมศักดิ์ อยู่บริบูรณ์, วนิดา ชื่นชัน, ธนพงศ์ สำเภาลอย และธราทิพย์ ปาวะระ. 2564. ผลของอาหารเสริมผึ้งผสมโพรไบโอติกส์ต่อการสร้างสเปิร์มของผึ้งพันธุ์. วารสารวิทยาศาสตร์ลาดกระบัง. 30(1): 44-54.

สำนักงานปศุสัตว์เขต 5. 2560. ข้อมูลฟาร์มผึ้งที่ได้ขึ้นทะเบียนมาฐานฟาร์ม. เอกสารประกอบการรายงานผลการเก็บข้อมูลสำนักงานเกษตรจังหวัด. สำนักงานปศุสัตว์เขต 5 กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. แหล่งข้อมูล https://region5.dld.go.th/webnew/index.php/th/. ค้นเมื่อ 22 มกราคม 2565.

Abou-Shaara. 2017. Effect of various sugar feeding choices on survival and tolerance of honey bee worker to low temperature. Journal of Entomological and Acarological Research. 49(6200): 6-11.

Agarwal, R., A. Bansal, A.S. Saini, A. Raj, A. Kumar, and S. Gharde. 2023. Bee nutrition and artificial food. The Pharma Innovation Journal. 12(6): 1635-1641.

Ahmad, S., S.A. Khan, K.A. Khan, and J. Li. 2021. Novel insight into the development and function of hypopharyngeal glands in honey bees. Frontiers in Physiology. 11: 615830.

Al-Ghamdi, A.A., A.M. Al-khaibari, and M.O. Omar. 2011. Consumption rate of some proteinic diets affecting hypopharyngeal glands development in honeybee workers. Saudi Journal of Biological Sciences. 18: 73-77.

AOAC. 2019. Official Methods of Analysis of AOAC INTERNATIONAL. 21st Edition, AOAC International, Washington DC.

Aqueel, M.A., H.K. Shurjeel, A.B. Muhammad, M.Y. Raza, I. Akram, and M.K. Ahsan. 2023. Seasonal Management of Honeybees for Their Improved Honey Production. Advances In Insect Pollination Technology In Sustainable Agriculture. IK International Pvt. Ltd, India.

Burgett, M., and I. Burikam. 1985. Number of adult honey bees (Hymenoptera: Apidae) occupying a comb: a standard for estimating colony populations. Journal of Economic Entomology. 78(5): 1154-1156.

Chen, P.P., S. Wongsiri, T. Jamyanya, T.E. Rinderer, S. Vongsamanode, M. Matsuka, H.A. Sylverter, and B.P. Oldroyd. 1998. Honey bees and other edible insects used as human food in Thailand. American Entomologist. 44(1): 24-29.

Corby-Harris, V., and L.A. Snyder. 2018. Measuring hypopharyngeal gland acinus size in honey bee (Apis mellifera) workers. Journal of Visualized Experiments. 139: 58261.

Crailsheim, K. 1990. The protein balance of the honey bee worker. Apidologie. 21: 417–429.

Danmek, K., R. Ruenwai, C. Sorachakula, J. Chuleui, and B. Chuttong. 2022. Occurrence of invertase producing strains of Aspergillus niger on longan pollen and used to improve the quality of longan syrup for rearing honey bee worker. Journal of Ecology and Environment. 46(13): 1-8.

Dastouri, M.R., and S.N. Maheri. 2007. The effect of replacement feeding of some protein sources with pollen on honey bee population and colony performance. Journal of Animal and Veterinary Advances. 6(11): 1258-1261.

Delaplane, K.S., J.V.D. Steen, and E.G. Novoa. 2013. Standard methods for estimating strength parameters of Apis mellifera colonies. Journal of Apicultural Research. 52(1): 1-12.

Dietemann, V., J.D. Ellis, and P. Neumann. 2013. The Coloss Beebook Volume II, Standard Methods for Apis mellifera Pest and Pathogen Research: Introduction. Introduction. Journal of Apicultural Research. 52(4): 1-4.

Dolezal, A. G., C.J. Tripp, W.A. Miller, B.C. Bonning, and A.L. Toth. 2016. Intensively cultivated landscape and Varroa mite infestation are associated with reduced honey bee nutritional state. PLoS ONE. 11(4): e0153531.

Frizzera, D., D.S. Fabbro, G. Ortis, V. Zanni, R. Bortolomeazzi, and F. Nazzi. 2020. Possible side effects of sugar supplementary nutrition on honey bee health. Apidologie. 51: 594-608.

Ghramh, H.A., and K.A. Khan. 2023. Honey bees prefer pollen substitutes rich in protein content located at short distance from the apiary. Animals 13(5): 885.

Ghosh, S., C. Jung, and V.B.M. Rochow. 2016. Nutritional value and chemical composition of larvae, pupae, and adults of worker honey bee, Apis mellifera ligustica as a sustainable food source. Journal of Asia-Pacific Entomology. 19: 487-495.

Ghramh, H.A., and K.A. Khan. 2023. Honey bees prefer pollen substitutes rich in protein content located at short distance from the apiary. Animals. 13(5): 885.

Ghosh, S., H.Y. Sohn, S.J. Pyo, A.B. Jensen, V.B.M. Rochow, and C. Jung. 2020. Nutritional composition of Apis mellifera drones from Korea and Denmark as a potential sustainable alternative food source: comparison between developmental stages. Foods. 9: 389.

Groot, A.P. 1953. Protein and amino acid requirements of the honeybee (Apis mellifera L.). Physiologia Comparata et Oecologia. 3: 97-285.

Grupe, A.C., and C.A. Quand. 2020. A growing pandemic: A review of Nosema parasites in globally distributed domesticated and native bees. PLOS Pathogens. 16(6): e1008580.

Hoover, S.E.R., H.A. Higo, and M.L. Winston. 2006. Worker honey bee ovarian development: seasonal variation and the influence of larval and adult nutrition. Journal of Comparative Physiology B. 176: 55–63.

Hsu, C.K., D.Y. Wang, and M.C. Wu. 2021. A potential fungal probiotic Aureobasidium melanogenum CK-CsC for the western honey bee, Apis mellifera. Journal of Fungi. 7(7): 508.

Jang, H., S. Ghosh, S. Sun, K.J. Cheon, S.M. Namin, and C. Jung. 2022. Chlorella-supplemented diet improves the health of honey bee (Apis mellifera). Frontiers in Ecology and Evolution. 10: 922741.

Jensen, A.B., J. Evans, A. Jonas-Levi, O. Benjamin, I. Martinez, B. Dahle, N. Roos, A. Lecocq, and K. Foley. 2019. Standard methods for Apis mellifera brood as human food. Journal of Apicultural Research. 58(2): 1-28.

Jensen, A.B., J. Evans, A. Jonas-Levi, O. Benjamin, I. Martinez, B. Dahle, N. Roos, A. Lecocq, and K. Foley. 2016. Standard methods for Apis mellifera brood as human food. Journal of Apicultural Research. 58(2): 1-28.

Lalanne, G.M., A.J.H. Álvarez, and A.S. Castro, 2019. Edible insects processing: Traditional and innovative technologies. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety. 18(4): 1166-1191.

Manning, R. 2018. Artificial feeding of honeybees based on an understanding of nutritional principles. Animal Production Science. 58: 689–703.

Mattila, H.R., and G.W. Otis. 2006. The effects of pollen availability during larval development on the behaviour and physiology of spring-reared honey bee workers. Apidologie. 37: 533-546.

Melgar‐Lalanne, G., A.J. Hernández‐Álvarez, and A. Salinas‐Castro. 2019. Edible insects processing: Traditional and innovative technologies. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety. 18(4): 1166-1191.

Mohamed, F.E.R., K. Mohanny, and G.S. Mohamed. 2023. Artificial feeding of honey bee colonies by adding nutritional supplements to pollen substitutes and its effect on the development of the hypopharyngeal gland stages of honeybee workers Apis mellifera L. SVU-International. Journal of Agricultural Sciences. 5(2): 29-41.

Mortensen, C.R., R. Neel, R.B. Cialdini, C.M. Jaeger, R.P. Jacobson, and M.M. Ringel. 2019. Trending norms: A lever for encouraging behaviors performed by the minority. Social Psychological and Personality Science. 10(2): 201–210.

Nicholson, S.E. 2001. Climatic and environmental change in Africa during the last two centuries. Climate Research. 17: 123-144.

Otto, C.R.V., C.L. Roth, B.L. Carlson, and M.D. Smart. 2016. Land-use change reduces habitat suitability for supporting managed honey bee colonies in the Northern Great Plains. The Proceedings of the National Academy of Sciences. 113: 10430–10435.

Paray, B.A., I. Kumari, Y.A. Hajam, B. Sharma, R. Kumar, M.F. Albeshr, M.A. Farah, and J.M. Khan, 2021. Honeybee nutrition and pollen substitutes: A review. Saudi Journal of Biological Sciences. 28(1): 1167-1176.

Pernal, S. F., and R.W. Currie. 2000. Pollen quality of fresh and 1-year-old single pollen diets for worker honey bees (Apis mellifera L.). Apidologie. 31: 387–409.

Porrini M.P., M.C. Audisio, D.C. Sabaté, C. Ibarguren, S.K. Medici, E.G. Sarlo, and M.J. Eguaras. 2010. Effect of bacterial metabolites on microsporidian Nosema ceranae and on its host Apis mellifera. Parasitology Research.107(2): 381–388.

Ricigliano, V.A., S.T. Williams, and R. Oliver. 2022. Effects of different artificial diets on commercial honey bee colony performance, health biomarkers, and gut microbiota. BMC Veterinary Research. 18: 52.

Rumpold, B.A., and O.K. Schluter. 2013. Nutritional composition and safety aspects of edible insects. Molecular Nutrition and Food Research. 57(5): 802-823.

Saffari, A., P.J. Kevan, and J. Atkinson. 2010. Consumption of three dry pollen substitutes in commercial apiaries. Journal of Apicultural Science. 54: 13-20.

Smart, M.D., C.R.V. Otto, and J.G. Lundgren. 2019. Nutritional status of honey bee (Apis mellifera L.) workers across an agricultural land-use gradient. Scientific Reports Nature. 9: 16252.

Steinhauer, N.A., K. Rennich, M.E. Wilson, D. Caron, E.J. Lengerich, J.S. Pettis, R. Rose, J. Skinner, D.R. Tarpy, J.T. Wilkes, and D. VanEngelsdorp. 2014. A national survey of managed honey bee 2012–2013 annual colony losses in the USA: results from the Bee Informed Partnership 2012–2013. Journal of Apicultural Research. 53(1): 1–18.

Sullivan, D.M., and D.E. Carpenter. 1993. Method of Analysis for Nutritional Labeling. AOAC International. Gaitherburg, US. 115-120.

Topitzhofer, E., H. Lucas, P. Chakrabarti, C. Breece, V. Bryant, and R.R. Sagili. 2019. Assessment of pollen diversity available to honey bees (Hymenoptera: Apidae) in major cropping systems during pollination in the western United States. Journal of Economic Entomology. 112: 2040–2048.

Ullah, A., M.F. Shahzad, J. Iqbal, and M.S. Baloch. 2021. Nutritional effects of supplementary diets on brood development, biological activities and honey production of Apis mellifera L. Saudi. Journal of Biological Sciences. 28: 6861–6868.

Wang, K., Z.G. Liu, Q. Pang, W.W. Zhang, X.M. Chen, and R.L. Fan 2018. Investigating the regulation of hypopharyngeal gland activity in honeybees (Apis mellifera carnica) under overwintering conditions via morphologic analysis combined with iTRAQ-Based comparative proteomics. Annals of the Entomological Society of America. 111: 127–135.

Wright, G.A., S.W. Nicholson, and S. Shafir. 2018. Nutritional physiology and ecology of honey bees. Annual Review of Entomology. 63: 327–334.

Zheng, B., Z. Wu, and B. Xu. 2014. The effects of dietary protein levels on the population growth, performance, and physiology of honey bee workers during early spring. Journal of Insect Science. 14(1): 191.