Brevibacillus formosus strain NJTU05 powder formulation bioproduct to control root and stem rot disease of durian
Main Article Content
Abstract
The beneficial bacterium Brevibacillus formosus strain NJTU05 has demonstrated high efficacy in controlling Phytophthora palmivora, the causal agent of root and stem rot in durian, as well as other significant fungal diseases, such as damping-off (Pythium sp.) and branch wilt (Fusarium sp.). This study aimed to develop a water-soluble powder bio-product containing B. formosus NJTU05 as the active agent for convenient use by farmers. Three formulations were prepared using bacterial cell sediment of NJTU05 mixed with various nutrients and carriers. Formulation 1 (JF-1) consisted of bacterial sediment (1 × 1015CFU/ml): pre-gelatinized starch: corn starch: sucrose in a ratio of 10:15:60:15. Formulation 2 (JF-2) included bacterial sediment (1 × 1015CFU/ml): pre-gelatinized starch: corn starch: tapioca starch: sucrose in a ratio of 10:15:30:30:15, while Formulation 3 (JF-3) consisted of bacterial sediment (1 × 1015 CFU/ml): pre-gelatinized starch: tapioca starch: sucrose in a ratio of 10:15:60:15. Among the three, JF-1 exhibited the best physical and biological properties, showing good solubility, stability in water, and superior viability, retaining 1.8 × 10¹² CFU/ml after six months of storage compared to 0.5 × 106 CFU/ml and 0.3 × 106 CFU/ml for JF-2 and JF-3, respectively. Laboratory and greenhouse testing confirmed JF-1’s effectiveness in inhibiting P. palmivora strain P-TU12 mycelial growth with a 77.96% inhibition rate, comparable to fresh NJTU05 cultures grown on standard NGB medium (76.48%) and significantly higher than the commercial bioproduct Bacillus subtilis (14.26%, p ≤ 0.05). Field trials in Tha Mai District, Chanthaburi, demonstrated that soil application and foliar spray of JF-1 reduced disease severity by 80.56% when applied at 100 liters/tree every 7 days for four applications. This efficacy was comparable to fresh bacterial cultures (78.67%) and superior to commercial products (68.22%, p ≤ 0.05). JF-1 proved to be a highly effective, user-friendly solution for fungal disease control in durian cultivation.
Article Details

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กชพร ใจเย็น, อักขรพัชร ลายตลับ, ดุสิต อธินุวัฒน์ และวิลาวรรณ์ เชื้อบุญ. 2566. คัดเลือกและทดสอบประสิทธิภาพของจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ในการควบคุมโรคสำคัญในกัญชา. น. 36-37. ใน: ประชุมวิชาการพืช กัญชา กัญชง กระท่อม ระดับชาติ ครั้งที่ 1 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน จ.นครปฐม.
กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ. 2565. สินค้าทุเรียนและผลิตภัณฑ์. สำนักการค้า, กรุงเทพฯ.
กรมส่งเสริมวิชาการ. 2551. ทุเรียน. สำนักส่งเสริมและจัดการสินค้าเกษตร, กรุงเทพฯ.
กลุ่มส่งเสริมการควบคุมศัตรูพืชโดยชีววิธี. 2559. มาตรฐานชีวภัณ์(ผลิตภัณฑ์ชีววิธี)ที่ใช้ในการควบคุมศัตรูพืช. กรมส่งเสริมการเกษตรกระทรวงเกษตรและสหกรณ์.
กฤติเดช อนันต์และดุสิต อธินุวัฒน์. 2559. ผลของการใช้ Bacillus subtilis สูตรผงและสูตรน้ำในการผลิตผักกาดฮ่องเต้. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี.
กล้าณรงค์ ศรีรอต และเกื้อกูล ปิยะจอมขวัญ. 2550. เทคโนโลยีของแป้ง. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
กลุ่มพัฒนาเศรษฐกิจฐานราก.2563. ทุเรียนราชาแห่งผลไม้ไทยถูกใจคนต่างแดน. สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า, กรุงเทพฯ.
ณัฏฐิมา โฆษิตเจริญกุล, บูรณี พั่ววงษ์แพทย์, ทิพวรรณ กันหาญาติ และรุ่งนภา ทองเคร็ง. 2557. การพัฒนาชีวภัณฑ์แบคทีเรีย Bacillus subtilis สายพันธุ์ BS- DOA 24 ในการควบคุมโรคเหี่ยวของขิงที่เกิดจากเชื้อRalstonia solanacearum. วารสารวิชาการเกษตร. 2557: 234-251.
นลินี ศิวากรณ์, พจนา ตระกูลสุขรัตน์, เพลินพิศ สงสังข์ และศิริพร วรกุลดำรงชัย. 2554. การควบคุมโรครากเน่าและโคนเน่าของทุเรียนโดยใช้ชีวภัณฑ์ที่ได้จากเชื้อ Bacillus subtilis. สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช, กรุงเทพฯ.
บุษราคัม อุดมศักดิ์, ณัฎฐิมา โฆษิตเจริญกุล, บูรณี พั่ววงษ์แพทย์ และวรางคนา แช่อ้วง. 2556. การทดสอบประสิทธิภาพBacillussubtilis ในการควบคุมโรคใบจุดคะน้า สาเหตุจากเชื้อรา Alternaria brassicicola. กลุ่มวิจัยโรคพืช สำนักวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช, กรมวิชา การเกษตร, กรุงเทพฯ.
พงศธร ปรโลกานนท์. 2560. การพัฒนาชีวภัณฑ์แบคทีเรียปฏิปักษ์จากถ่านชีวภาพเพื่อกระตุ้นภูมิต้านทานมะนาวอินทรีย์ต่อต้านโรคแคงเกอร์. วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
พรชนก เดชมณี, ดุสิต อธินุวัฒน์ และวิลาวรรณ์ เชื้อบุญ. 2565. ลักษณะและประสิทธิภาพของจุลินทรีย์ปฏิปักษ์ในการควบคุมเชื้อ Phytophthora palmivora สาเหตุโรครากเน่าโคนเน่าในทุเรียน. ใน: การประชุมวิชาการอารักขาพืชแห่งชาติ ครั้งที่ 15 สมาคมคนไทยธุรกิจเกษตร. วันที่ 22-24 พฤศจิกายน 2565. ณ โรงแรมรามาการ์เด้นส์, กรุงเทพฯ.
พรศิลป์ สีเผือก, พัชราภรณ์ วาณิชย์ปกรณ์ และ สกุลรัตน์ หาญศึก.2024.การคัดเลือกและทดสอบประสิทธิภาพของแบคทีเรียเอนโดไฟท์ต่อการควบคุมโรครากและโคนเน่าของทุเรียนที่เกิดจากเชื้อ Phytophthora palmivoraในสภาพโรงเรือนทดลอง. แก่นเกษตร. 52: 1189-1200.
มณจันทร์ เมฆธน และชัยวัฒน์ กระตุฤกษ์. 2537. การป้องกันกำจัดโรครากเน่า-โคนเน่าของทุเรียนโดยชีววิธีด้วยเชื้อแบคทีเรีย Bacillus subtilis AP01 (ลาร์มิน่า). น. 200-208. ใน: การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 32. วันที่ 3-7 กุมภาพันธ์ 2537. ณ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตบางเขน, กรุงเทพฯ.
มณีรัตน์ คูหาพิทักษ์ธรรม. 2561. การศึกษาลักษณะสัณฐานวิทยาและการเกิดโรคและเชื้อรา Phytophthora palmivora สาเหตุเกิดโรครากเน่าโคนเน่าของทุเรียนในประเทศไทย. สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ, ชลบุรี.
มังกร โรจน์ประภากร และ อุไรลักษณ์ พงษ์เกษ. 2552. การทำแห้งโปรไบโอติกเพื่อยืดอายุเก็บรักษา.น. 588-595. ใน:การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ครั้งที่ 47: สาขาอุตสาหกรรมเกษตร. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
มาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ. 2551. สารพิษตกค้าง: ปริมาณสารพิษตกค้างสูงสุด. สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติกระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.
มาลัยพร เชื้อบัณฑิต ,ศิริพร วรกุลดำรงชัย, อภิรดี กอร์ปไพบูลย์ และวิชาญ ประเสริฐ. ม.ป.ป. ศึกษาประสิทธิภาพของสารเคมีและสารอินทรีย์ในการป้องกันกำจัดโรครากเน่าโคนเน่าของทุเรียน. ศูนย์วิจัยพืชจันทบุรี, จันทบุรี.
ลัดดาวัลย์ เฉลิมแสนยากร. 2567. ฤดูทุเรียนปี 2024 คาดผลผลิตลดลง 18%YoY แม้ราคาจะพุ่งสูงแต่รายได้เกษตรเพิ่มเพียง 0.3%YoY: สำนักงานเศรษฐกิจเกษตร รวบรวมโดยศูนย์วิจัยกสิกรไทย, กรุงเทพฯ.
วิลาวรรณ์ เชื้อบุญ. 2551. ลักษณะและการทดสอบประสิทธิภาพของแบคทีเรียที่มีประโยชน์ควบคุม เชื้อ Erwinia crotovora subsp. carotovora สาเหตุโรคเน่าเละของกะหล่ำดอก. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
สาลี่ ชินสถิต และพูลสวัสดิ์ อาจละกะ. 2542. เอกสารวิชาการ การป้องกันกำจัดโรครากเน่าโคนเน่าทุเรียนเนื่องจากเชื้อราไฟทอปเทอรา โดยวิธีผสมผสาน. กรมวิชาการเกษตร, จันทบุรี.
สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 6. 2565. เทคโนโลยีผสมผสานการป้องกันกำจัดโรครากเน่าโคนเน่าทุเรียน ภาคตะวันออก. กรมวิชาการเกษตร, จันทบุรี.
สุดารัตน์ เพชรจร และพรชุลีย์ นิลวิเศษ. 2560. การใช้สารเคมีป้องกันกำจัดศัตรูพืชในการผลิตทุเรียนของเกษตรกร ในอำเภอสวี จังหวัดชุมพร. ใน:การประชุมวิชาการระดับชาติครั้งที่ 14 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ วิทยาเขตกำแพงแสน.
สุภาพร อวรัญ. 2537. การคัดเลือกและการใช้จุลินทรีย์ปฏิปักษ์ เพื่อควบคุมโรครากและโคนเน่าของทุเรียนที่เกิดจากเชื้อรา Phytophthora palmivora (Butl.) Butl. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บัณฑิตวิทยาลัย.
สุวิจักขณ์ สมจินดา, ดุสิต อธินุวัฒน์ และวิลาวรรณ์ เชื้อบุญ. 2562. ผลของแบคทีเรียที่มีประโยชน์ในการควบคุมเชื้อ Colletotrichum capsici สาเหตุโรคแอนแทรกโนสในพริก. ใน: การประชุมวิชาการระดับชาติ ราชมงคลสุรินทร์ ครั้งที่ 10:เรื่องวิจัยและนวัตกรรม นำสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืน. วันที่ 19-20 กันยายน. ณ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสุรินทร์.
สุพัตรา เจริญคุณ. 2544. การสำรวรวบรวมข้อมูลการใช้และการยอมรับจุลินทรีย์ EM (กรณีศึกษาเกษตรกลุ่มเพาะปลูกนังหวัดสระบุรี). วิทยานิพนธ์ปริญญาโท, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
อำพล พรหมเมศร์, สรัญยา วัลยะเสวี, หัทยา อรุโณทยานันท์, โรเบิร์ต เจมส์, แมกกอฟเวิ่น, รัชดาวรรณ ชีวังกูร และชัยวัฒน์อโตอนันท์.2562. ประสิทธภาพของราปฏิปักษ์ Chaetomium spp. ต่อ Phytophthora palmivora (P-05) สาเหตุโรครากเน่าโคนเน่าทุเรียน. แก่นเกษตร. 47: 1251-1264.
Chippendale, G. M., and G. P. V. Ridgeway. 1974. Dietary Carbohydrates: Role in feeding behavior and growth of Southwestern Corn Borer, Deatraea grandiosella. Journal of Insect Physiology. 20: 751-759.
Liu, Y., X. Zai, G. Weng, X. Ma, and D. Deng. 2024. Brevibacillus laterosporus: A Probiotic with Important Applications in Crop and Animal Production. Microorganisms. 12: article ID 564.
Misha, S., and T. Rai. 2006. Morphology and functional properties of corn, potato and tapioca starches. Food Hydrocolloids. 20: 557-566.
Rahman, M. A., M. F. Begum, and M. F. Alam. 2009. Screening of Trichoderma isolates as a biological control agent against Ceratocystis paradoxa causing pineapple disease of sugarcane. Mycobiology. 37: 277-285.
Vidhyasekaran, P., and M. Muthamilan. 1995. Development of formulations of Pseudomonas fluorescens for control of chickpea wilt. Plant Diseases. 79: 782-786.