ความคิดเห็นของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวที่มีต่อการผลิตข้าวอินทรีย์ในอำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา

Main Article Content

สุตาภัทร นุ้ยนุ่น
อภิญญา รัตนไชย
เอกพล ทองแก้ว

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อระดับความคิดเห็นของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวต่อการผลิตข้าวอินทรีย์ในอำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา กลุ่มตัวอย่าง คือ เกษตรกรผู้ปลูกข้าวในพื้นที่อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทราจำนวน 383 ครัวเรือน คำนวณโดยใช้สูตร Taro Yamane ความคลาดเคลื่อนที่ระดับ 0.05 เก็บรวบรวมข้อมูล โดยใช้แบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและทดสอบสมมติฐานด้วยสถิติถดถอยพหุคูณแบบขั้นตอน ผลการวิจัย พบว่า เกษตรกรส่วนใหญ่เป็นเพศชาย มีอายุเฉลี่ย 58.46 ปี จบการศึกษาระดับประถมศึกษา มีประสบการณ์การปลูกข้าวเฉลี่ย 29.60 ปี พื้นที่ปลูกข้าวเฉลี่ย 25.06 ไร่ ในปีการผลิต 2566/67 เกษตรกรมีรายได้เฉลี่ยจากการปลูกข้าว 195,236.29 บาท/ครัวเรือน รายจ่ายเฉลี่ย 103,779.37 บาท/ครัวเรือน เป็นสมาชิกกลุ่มหรือองค์กรทางการเกษตร ส่วนใหญ่ไม่ได้รับข่าวสารเกี่ยวกับการผลิตข้าวอินทรีย์และไม่ได้รับการฝึกอบรมการผลิตข้าวอินทรีย์ ระดับความคิดเห็นต่อการผลิตข้าวอินทรีย์ในภาพรวมของเกษตรกรอยู่ในระดับมาก (ค่าเฉลี่ย 3.95) และผลการทดสอบสมมติฐานพบว่า ระดับการศึกษา การเปิดรับข่าวสารผ่านสื่อบุคคลและสื่อออนไลน์มีความสัมพันธ์เชิงบวกต่อระดับความคิดเห็นของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวต่อการผลิตข้าวอินทรีย์ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.01 ข้อเสนอแนะจากการวิจัย คือ 1) ควรมีการส่งเสริมการสร้างความเข้าใจในการผลิตข้าวอินทรีย์แก่เกษตรกรอย่างต่อเนื่อง โดยเน้นการฝึกอบรมเชิงปฏิบัติการและการจัดทำแปลงสาธิต 2) ถ่ายทอดและเผยแพร่ความรู้หรือตัวอย่างของการผลิตข้าวอินทรีย์ ผ่านสื่อบุคคลและสื่อออนไลน์ให้มากขึ้น 3) หน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น ศูนย์วิจัยข้าว สำนักงานเกษตรอำเภอ ควรให้ข้อมูลเกี่ยวกับการผลิตและการตลาดของผลผลิตข้าวอินทรีย์เพื่อใช้ในการตัดสินใจผลิตข้าวอินทรีย์แก่เกษตรกรอย่างต่อเนื่อง

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
นุ้ยนุ่น ส., รัตนไชย อ. ., & ทองแก้ว เ. (2025). ความคิดเห็นของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวที่มีต่อการผลิตข้าวอินทรีย์ในอำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสารแก่นเกษตร, 53(5), 1080–1098. สืบค้น จาก https://li01.tci-thaijo.org/index.php/agkasetkaj/article/view/266760
ประเภทบทความ
บทความวิจัย (research article)
ประวัติผู้แต่ง

อภิญญา รัตนไชย, สาขาวิชานวัตกรรมการเกษตรและการจัดการเกษตร คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่

ความเชี่ยวชาญเฉพาะ: ส่งเสริมการเกษตร, การสื่อสารทางการเกษตร

เอกพล ทองแก้ว, คณะเทคโนโลยีการเกษตร สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง

ความเชี่ยวชาญเฉพาะ: ส่งเสริมการเกษตร, พัฒนาการเกษตร

เอกสารอ้างอิง

กรมการข้าว. 2560. คู่มือหลักเกณฑ์การดำเนินการโครงการส่งเสริมการผลิตข้าวอินทรีย์ ปี 2560. แหล่งข้อมูล: http://www.nan.doae.go.th. ค้นเมื่อ 30 ตุลาคม 2564.

กรุงสินทร์ ศรีโมรา. 2551. ความคิดเห็นที่มีต่อการทำเกษตรอินทรีย์ของเกษตรกรในตำบลถอนสมอ อำเภอท่าช้าง จังหวัดสิงห์บุรี. วิทยานิพนธ์ ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยแม่โจ้. เชียงใหม่.

กลุ่มงานยุทธศาสตร์และข้อมูลเพื่อการพัฒนาจังหวัด สำนักงานจังหวัดฉะเชิงเทรา. 2566. เป้าหมายการพัฒนาจังหวัดฉะเชิงเทรา 20 ปี (พ.ศ. 2566 - 2585). แหล่งข้อมูล https://www.opsmoac.go.th/chachoengsao-strategic-files-451691791832. ค้นเมื่อ 7 กันยายน 2566.

กิ่งกาญจน์ ชัยการ. 2564. ความคิดเห็นต่อการปฏิบัติตามมาตรฐานข้าวอินทรีย์ของเกษตรอำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่. วิทยานิพนธ์ ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ.

เกษณี ยะใหม่วงค์. 2551. ทัศนคติและแรงจูงใจในการปลูกพืชอินทรีย์ของเกษตรกรในตำบลแม่แฝก อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่. ปัญหาพิเศษ ปริญญาบริหารธุรกิจมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยแม่โจ้. เชียงใหม่.

คณะกรรมการพัฒนาเกษตรอินทรีย์แห่งชาติ. 2560. ยุทธศาสตร์การพัฒนาเกษตรอินทรีย์แห่งชาติ (พ.ศ.2560-2564). แหล่งข้อมูล: http://planning.dld.go.th/. ค้นเมื่อ 3 ธันวาคม 2563.

ณัชชา ลูกรักษ์ และดุสิต อธินุวัฒน์. 2556. ปัญหาและอุปสรรคในการปรับเปลี่ยนเพื่อการผลิต พืชผักอินทรีย์ของเกษตรกรจังหวัดราชบุรีผ่านการอบรมโครงการพัฒนาระบบเกษตรอินทรีย์. Journal of Science and Technology. 2: 125-133.

ตะวัน ห่างสูงเนิน, พงษ์ศักดิ์ อังกสิทธิ์, อาวรณ์ โอภาสพัฒนกิจ และรุจ ศิริสัญลักษณ์. 2557. ระบบเกษตรอินทรีย์ในบริบทของเศรษฐกิจพอเพียง: กรณีศึกษาเกษตรกรผู้ผลิตเกษตรอินทรีย์ในเขตลุ่มน้ำแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่. วารสารเกษตร. 30: 61-69.

ไทยบีพีเอส. 2567. ส่งออกข้าวไทยทะลุเป้า ห่วงภัยแล้งกระทบ แนะเร่งพัฒนาพันธุ์ข้าวสู้ตลาดโลก. แหล่งข้อมูล: https://www.thaipbs.or.th/news/content/336579. ค้นเมื่อ 28 มกราคม 2568.

ธนรักษ์ เมฆขยาย. 2555. ความสามารถในการทำกำไรของชาวนาอินทรีย์และชาวนาเคมี. น. 280-290. ใน: การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 50. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

นงณพร ทับทิมทวีโชค. 2556. ความรู้ความเข้าใจและความคิดเห็นของเกษตรกรผู้ปลูกข้าวกลุ่มจังหวัดอีสานตอนใต้ที่มีต่อโครงการประกันรายได้เกษตรกร. วิทยานิพนธ์ ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. กรุงเทพฯ.

นภัสร อเนกบุญ, พัชราวดี ศรีบุญเรือง และสาวิตรี รังสิภัทร์. 2560. ความคิดเห็นของเกษตรกรที่มีต่อการปลูกผักหวานป่าในตำบลหนองบัว อำเภอบ้านหมอ จังหวัดสระบุรี. วิทยานิพนธ์ ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ.

นริศรา อินทะสิริ และบัณฑิตา ทองชู. 2567. ความต้องการรับการส่งเสริมการเกษตรของเกษตรกรผู้ปลูกยางพารา ตำบลหานโพธิ์ อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง. Journal of Roi Kaensarn Academi. 9: 1077-1092.

บุญธรรม กิจปรีดาบริสุทธิ์. 2549. เทคนิคการสร้างเครื่องมือรวบรวมข้อมูลสำหรับการวิจัย. สำนักพิมพ์ จามจุรีโปรดักท์, กรุงเทพฯ.

บุษดี รัตนกร. 2564. ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการยอมรับการผลิตข้าวอินทรีย์ของเกษตรกรในตำบลงิ้วด่อน อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร. วิทยานิพนธ ปริญญาเกษตรศาสตร์มหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. นนทบุรี.

ปิยะดา วชิระวงศกร และทองใส จำนงการ. 2565. ความรู้ ทัศนคติ และปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจในการผลิตข้าวอินทรีย์ของชาวนาในจังหวัดพิษณุโลก. วารสารวิจัยราชภัฎเชียงใหม่. 23: 190-209.

ปุรวิชญ์ พิทยาภินันท์ และอุไรวรรณ ทองแกมแก้ว. 2561. จากนาข้าวเคมีสู่นาข้าวอินทรีย์วิถีพอเพียง: การถอดบทเรียนจากแหล่งปลูกข้าวสังข์หยดดั้งเดิมในจังหวัดพัทลุง. วารสารการวิจัยเพื่อพัฒนาชุมชน (มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์). 11: 64-74.

พรรณพิไล คงอดิศักดิ์. 2546. ความต้องการในการผลิตข้าวอินทรีย์ของเกษตรกร อำเภอพร้าว จังหวัดเชียงใหม่. การค้นคว้าแบบอิสระ ปริญญามหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. เชียงใหม่.

พรศักดิ์ แสงเจริญ. 2559. แนวทางการส่งเสริมและรักษาเสถียรภาพราคาข้าว ภายใต้นโยบายไทยแลนด์ 4.0. แหล่งข้อมูล: http://www.dsdw2016.dsdw.go.th/doc_pr/ndc_2560-2561. ค้นเมื่อ 24 พฤศจิกายน 2564.

พิจิตรา โกติรัมย์. 2562. การส่งเสริมการผลิตข้าวอินทรีย์ของเกษตรในตำบลกันทรารมย์ อำเภอกระสัง จังหวัดบุรีรัมย์. วิทยานิพนธ์ ปริญญาเกษตรศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. นนทบุรี.

พิมพ์ชนก สังข์แก้ว, เบญจวรรณ จันทร์แล้ว และวีร์ พวงเพิงศึก. 2563. การพัฒนาชุมชนต้นแบบข้าวอินทรีย์ กรณีศึกษาเกษตรกรผู้ปลูกข้าวในพื้นที่จังหวัดเชียงราย. วารสารการจัดการและการพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี. 7: 1-14.

ภัสสรา สุขกาญจนะ, นคเรศ รังควัต, พุฒิสรรค์ เครือคำ และปิยะ พละปัญญา. 2567. การรับรู้สารสนเทศทางการเกษตรผ่านสื่อของเกษตรกร จังหวัดเชียงใหม่. 6: 131-139.

ยุทธพล ทองปรีชา และดุษฎี ณ ลำปาง. 2554. ความรู้ ทัศนคติ และการปฏิบัติในการใช้ปุ๋ยอินทรีย์ในการปลูกข้าวของเกษตรกร อำเภอแม่สรวย จังหวัดเชียงราย. วารสารเกษตร. 27: 1-10.

ยุธยา อยู่เย็น, ปิยาภรณ์ วรานุสันติกูลสุนทร, เทียนงาม ตรีเพชร และตระกูล รัมฉัตร. 2556. การพัฒนาการทำนาข้าวอินทรีย์ชุมชน ตำบลโคกโคเฒ่า อำเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี. วารสารวิจัย มสด สาขามนุษยศาสตร์. 6: 185-191.

ยุพิน เถื่อนศรี, นิชภา โมราถบ และสาวิณี รอดสิน. 2559. การพัฒนาเครือข่ายเกษตรกรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ในจังหวัดอุตรดิตถ์: กรณีศึกษา ตำบลวังกะพี้ อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง. 5: 116-132.

วัชรินธร เหมวัฒร์. 2555. ความคิดเห็นที่มีต่อการปลูกข้าวของเกษตรกรในตำบลหนองกระเบียนอำเภอบ้านหมี่ จังหวัดลพบุรี. วิทยานิพนธ์ ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์. กรุงเทพฯ.

วิทยา แก้วเจริญศรี. 2563. ความต้องการในการส่งเสริมปลูกพืชสมุนไพรในระบบอินทรีย์ของเกษตรกร อำเภอพยุหะคีรี จังหวัดนครสวรรค์. วิทยานิพนธ์ ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยแม่โจ้. เชียงใหม่.

ศิริพร หลำวรรณะ และสุพัตรา ศรีสุวรรณ. 2562. ความคิดเห็นของเกษตรกรต่อการผลิตข้าวตามมาตรฐานข้าวอินทรีย์ อำเภอห้วยทับทัน จังหวัดศรีสะเกษ. เกษตรพระจอมเกล้า. 37: 394-404.

สำนักงานเกษตรและสหกรณ์การเกษตรจังหวัดฉะเชิงเทรา. 2564. แผนพัฒนาการเกษตรและสหกรณ์ของจังหวัดฉะเชิงเทรา พ.ศ. 2566 - 2570. แหล่งข้อมูล: https://www.opsmoac.go.th/chachoengsao-strategic-files-451691791832. ค้นเมื่อ 7 กันยายน 2566.

สำนักงานเกษตรและสหกรณ์การเกษตรจังหวัดฉะเชิงเทรา. 2567. แผนพัฒนาการเกษตรและสหกรณ์ของจังหวัดฉะเชิงเทรา พ.ศ. 2566 - 2570 ฉบับทบทวน ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2569. แหล่งข้อมูล: https://www.opsmoac.go.th/chachoengsao-strategic-files-461691791795. ค้นเมื่อ 7 กันยายน 2566.

สำนักงานเกษตรอำเภอบางน้ำเปรี้ยว. 2566. ข้อมูลเกษตรกรผู้ปลูกข้าวที่ขึ้นทะเบียนเกษตรกรผู้ปลูกข้าว ปี 2566/67 ในพื้นที่อำเภอบางน้ำเปรี้ยว จังหวัดฉะเชิงเทรา. สำนักงานเกษตรอำเภอบางน้ำเปรี้ยว, จังหวัดฉะเชิงเทรา.

สำนักงานเกษตรอำเภอบางน้ำเปรี้ยว. 2566. แผนพัฒนาการเกษตรระดับอำเภอ พ.ศ. 2566 - 2570 ฉบับสมบูรณ์. สำนักงานเกษตรอำเภอบางน้ำเปรี้ยว, จังหวัดฉะเชิงเทรา.

สำนักงานวิจัยพัฒนาการอารักขาพืช กรมวิชาการเกษตร. 2564. เอกสารวิชาการ การใช้สารกำจัดแมลงและไรศัตรูพืช เพื่อแก้ไขปัญหาความต้านทานศัตรูพืช. แหล่งข้อมูล: https://www.doa.go.th. ค้นเมื่อ 4 พฤษภาคม 2568.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ. 2567. แถลงผลโครงการทำสำมะโนการเกษตร พ.ศ. 2566. แหล่งข้อมูล: https://www.nso.go.th/nsoweb/storage/upload_file/2024/20240111123314_35658.pdf. ค้นเมื่อ 12 กุมภาพันธ์ 2568.

สุพรรณี เลขกลาง, ปัญญา หมั่นเก็บ และทิพวรรณ ลิมังกูร. 2554. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจผลิตข้าวอินทรีย์ของเกษตรกรในจังหวัดสุรินทร์. น. 131-136. ใน: การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 49. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

อนุรุท อินทวงค์. 2560. ความรู้ ทัศนคติ และการปฏิบัติของเกษตรกรตามมาตรฐานข้าวอินทรีย์ส่งออกในภาคเหนือของประเทศไทย. วิทยานิพนธ์ ปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. เชียงใหม่.

อรทัย ดุษฎีดำเกิง. 2556. รายงานผลงานวิจัย เรื่อง การศึกษาต้นทุนการผลิตผักอินทรีย์ของเกษตรกร มูลนิธิโครงการหลวงสำหรับปี 2551-2554. แหล่งข้อมูล: http://webpac.library.mju.ac.th:8080/mm/fulltext/research/2558/orathai_dusadeedumkoeng_2556/fulltext.pdf. ค้นเมื่อ 10 พฤษภาคม 2568.

อรวรรณ ศรีโสมพันธ์, กาญจนา ทองสุข และพีระยศ แข็งขัน. 2564. การยอมรับระบบการผลิตข้าวอินทรีย์ของเกษตรกรรายย่อยในจังหวัดมหาสารคาม. วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร. 39: 127-138.

อัญชลี ปัญญากวาว, ภาณุพันธ์ ประภาติกุล, สุรพล เศรษฐบุตร และวรทัศน์ อินทรัคคัมพร. 2567. การวิเคราะห์ศักยภาพด้านการบริหารจัดการของกลุ่มเกษตรกรผู้ปลูกข้าวอินทรีย์ในอำเภอจุน จังหวัดพะเยา. วารสารผลิตกรรมเกษตร. 6: 11-20.

อาจรีย์ วันเมือง, วรทัศน์ อินทรัคคัมพร, ภาณุพันธุ์ ประภาติกุล และแสงทิวา สุริยงค์. 2564. ความต้องการการส่งเสริมการผลิตข้าวอินทรีย์ของเกษตรกรในจังหวัดเชียงใหม่. วารสารผลิตกรรมการเกษตร 3: 57-66.

Khoy, R., T. Nanseki, and Y. Chomei. 2017. Farmers' Perceptions of Organic Rice Farming in Cambodia: Opportunities and Challenges. International Journal of Humanities and Social Science. 7: 92-98.

Matichon Online. 2564. วิกฤตราคาข้าวตกต่ำ ทุกข์ซ้ำซ้อนชาวนาไทย. แหล่งข้อมูล: https://www.matichon.co.th/politics/news_3029507. ค้นเมื่อ 25 พฤศจิกายน 2564.

Seerasarn, N., S. A. Miller, and A. Wanaset. 2020. Transitioning to organic rice farming in Thailand: Drivers and factors. Asian Journal of Agriculture and Rural Development. 10: 740–748.

Yamane, T. 1973. Statistic: An Introductory Analysis. 3rd Edition. Harper and Row, New York, NY.