การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการเครือข่ายชุมชนสู่สังคมผู้สูงอายุที่มีพฤฒพลัง
คำสำคัญ:
รูปแบบการบริหารจัดการ, เครือข่ายชุมชน, ผู้สูงอายุ, พฤฒพลังบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาการพัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุ 2) เพื่อศึกษาปัญหาดำเนินการพัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุของศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิตและส่งเสริมอาชีพผู้สูงอายุ (ศพอส.) และโรงเรียนผู้สูงอายุ (รร.ผส.) และ 3) เพื่อพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการเครือข่ายชุมชนสู่สังคมผู้สูงอายุที่มีพฤฒพลัง เก็บข้อมูลจากผู้สูงอายุ สุ่มตัวอย่างแบบโควตาโดยใช้แบบสอบถาม จำนวน 1,250 คน คณะกรรมการ ศพอส. รร.ผส. จำนวน 16 คน โดยใช้การประชุมเชิงปฏิบัติการ ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับการพัฒนาศักยภาพของผู้สูงอายุ โดยเลือกตัวอย่างแบบเจาะจง จำนวน 32 คน และการประเมินรูปแบบโดยผู้เชี่ยวชาญ 17 คน วิเคราะห์ข้อมูลด้วยจำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์เนื้อหา
ผลการวิจัยพบว่า 1) การพัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุจะเป็นการพัฒนาด้านสุขภาพกายด้านอารมณ์และจิตใจเป็นสำคัญ 2) ปัญหาดำเนินการพัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุที่เป็นปัญหามากที่สุด คือ การดำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ของ ศพอส. ไม่ต่อเนื่อง และไม่มีพาหนะหรือไม่มีผู้มาส่งเข้าร่วมกิจกรรม คณะกรรมการโรงเรียนผู้สูงอายุไม่มีเวลาในการมาบริหารจัดการ รร.ผส. และ 3) รูปแบบการบริหารจัดการเครือข่ายชุมชนสู่สังคมผู้สูงอายุที่มีพฤฒพลังประกอบด้วย 4 หลักการ คือ 1) หลักการตอบสนองต่อพลวัตของประชากรผู้สูงอายุ 2) หลักการบูรณาการ 3) หลักการเรียนรู้และปรับปรุง และ 4) หลักความยั่งยืน โดยมีปัจจัยนำเข้า ได้แก่ เครือข่ายผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง งบประมาณ และวัสดุ/อุปกรณ์ ผ่านกระบวนการดำเนินการ โดยใช้ 1) หลักการบริหารจัดการ 2) หลักการมีส่วนร่วม 3) หลักการพัฒนาเครือข่าย 4) หลักการจัดกิจกรรม และ 5) หลักการพัฒนาศักยภาพ ผลการประเมินรูปแบบมีความเหมาะสมและความเป็นไปได้อยู่ในระดับมากและมากที่สุดในทุกประเด็น
Downloads
เอกสารอ้างอิง
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2559). คู่มือโรงเรียนผู้สูงอายุ. กรมกิจการผู้สูงอายุ.
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2566, 1 มิถุนายน). ข้อมูลผู้สูงอายุทั่วไป. กรมกิจการผู้สูงอายุ. https://www.dop.go.th/th/know/side/1/1/2387
กรมกิจการผู้สูงอายุ. (2567, 31 ธันวาคม). สถิติผู้สูงอายุ ธันวาคม 2567. กรมกิจการผู้สูงอายุ. https://www.dop.go.th/th/statistics_page?cat=1&id=2566
ชลวิทย์ เจียรจิตต์. (2565). สู่สังคมชาญชรา: นวัตกรรมทางสังคมกับการเสริมสร้างเครือข่ายเพื่อการพัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุในสังคมไทย. วารสารพัฒนาสังคมและยุทธศาสตร์การบริหาร, 24(1), 49–67.
ณัทกวี ศิริรัตน์, โชติ บดีรัฐ, และศรชัย ท้าวมิตร. (2566). รูปแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดเพชรบุรี. วารสารสังคมศาสตร์และวัฒนธรรม, 7(1), 325-341.
ธนา พุทธากรณ์ และยงยุทธ ธิตินิลนิธิ. (2567). ผลของการพัฒนารูปแบบการส่งเสริมคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุอําเภอท่าช้างจังหวัดสิงห์บุรี. Journal of Roi Kaensarn Academi, 9(12), 768-784.
ประภาพร คำแสนราช, จตุพร แพงจักร, สุเวช พิมน้ำเย็น, งามนิตย์ ราชกิจ, และธานัท นิตย์คำหาญ. (2565). การประเมินการจัดกิจกรรมการศึกษา โรงเรียนผู้สูงอายุองค์การบริหารส่วนตำบลป่าก่อดำ จังหวัดเชียงราย. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนอร์ทเทิร์น, 2(1), 58-66.
ปวีณ์สุดา จันหุณี, สุเชาวน์ มีหนองหว้า, และสุดารัตน์ สุดสมบูรณ์. (2567). การพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุบนฐานการมีส่วนร่วมแบบบูรณาการของภาคีเครือข่าย. วารสารดุษฎีบัณฑิตทางสังคมศาสตร์, 14(2), 281-292.
ปิ่นวดี ศรีสุพรรณ, สุรีย์ ธรรมิกบวร, และสุรสม กฤษณะจูฑ. (2560). โรงเรียนผู้สูงอายุกับการพัฒนาศักยภาพผู้สูงอายุในชุมชนท้องถิ่นอีสาน. วารสารสำนักบัณฑิตอาสาสมัคร, 14(1), 133-162.
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่และกรมกิจการผู้สูงอายุ. (2558). คู่มือมาตรฐานการดำเนินงาน ศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิตและส่งเสริมอาชีพผู้สูงอายุ. https://www.dop.go.th/download/knowledge/th1611744492-338_0.pdf
วีนารัตน์ แสวงกิจ. (2562). การพัฒนาสมรรถนะการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศสําหรับผู้สูงอายุในจังหวัดเชียงราย โดยใช้รูปแบบการฝึกอบรมฐานสมรรถนะ. วารสารจันทรเกษมสาร, 25(2), 80-94.
ศรันย์ดิษฐ์ เบญจพงศ์, เชาวฤทธิ์ เชาว์แสงรัตน์, และฟ้าใส สามารถ. (2567). พฤฒพลังผู้สูงอายุ: การทบทวนแนวคิดในบริบทของไทย. วารสารรัชต์ภาคย์, 18(61), 504-515.
ศศิธร สุขจิตต์, จงรัก ดวงทอง, และวรวุฒิ ธุวะคำ. (2563). รูปแบบการพัฒนาศักยภาพผู้ดูแลผู้สูงอายุแบบมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายชุมชน ตำบลป่าเซ่า อำเภอเมือง จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารสภาการสาธารณสุขชุมชน, 2(3), 109-118.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ, (2567, 30 เมษายน). การสำรวจการมีการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ และการสื่อสารในครัวเรือน พ.ศ.2567 (ไตรมาส 1). สำนักงานสถิติแห่งชาติ. https://www.nso.go.th/nsoweb/storage/survey_detail/2024/20240531072624_68686.pdf
สุวิมล ทาริวงศ์, จิตศิริน ก้อนคง, และอรรถพล รอดแก้ว. (2566). ระบบและกลไกการดำเนินงานโครงการศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตผู้สูงอายุ (โรงเรียนผู้สูงอายุ) เทศบาลตำบลพลายชุมพลอำเภอเมืองจังหวัดพิษณุโลก. วารสารวิชาการและวิจัยสังคมศาสตร์, 18(2), 61-76.
อานุภาพ รักษ์สุวรรณ และมนตรี พานิชยานุวัฒน์. (2566). แนวทางการยกระดับการดำเนินงานของศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิตและส่งเสริมอาชีพผู้สูงอายุ. วารสารการบริหารท้องถิ่น, 16(4), 523-542.
TNN. (2566, 8 กรกฎาคม). ธนาคารโลกจัดไทยอยู่กลุ่มรายได้ปานกลางบน: ย่อโลกเศรษฐกิจ. https://www.youtube.com/watch?v=e-lQiKjwips
Bone, J. K., Bu, F., Sonke, J. K., & Fancourt, D. (2024). Leisure engagement in older age is related to objective and subjective experiences of aging. Nature Communications, 15(1), 1499. https://doi.org/10.1038/s41467-024-45877-w
He, J., Sui, D., Li, L., & Lv, X. (2025). Fueling the development of elderly care services in China with digital technology: A provincial panel data analysis. Heliyon, 11(3), e41490. https://doi.org/10.1016/j.heliyon.2024.e41490
Israel, G. D. (2023, March 30). Determining sample size (Fact Sheet PEOD6). University of Florida, Institute of Food and Agricultural Sciences (IFAS), Florida Cooperative Extension Service. https://www.psycholosphere.com/Determining%20sample%20size%20by%20Glen%20Israel.pdf
Marzo, R. R., Khanal, P., Shrestha, S., Mohan, D., Myint, M. K., & Su, T. T. (2023). Determinants of active aging and quality of life among older adults: a systematic review. Frontiers in Public Health, 11, 1193789. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1193789
Noble, C., Medin, D., Quail, Z., Young, C., & Carter, M. (2021). How does participation in formal education or learning for older people affect wellbeing and cognition? A systematic literature review and meta-analysis. Gerontology & Geriatric Medicine, 7, 1–15. https://doi.org/10.1177/2333721420986027
Sadabadi, A. A., Heidari, B., & Shahi, N. (2024). Capacity-building among older people: investigating processes of social innovation. International Journal of Care and Caring, 9(2), 232-250. https://doi.org/10.1332/23978821Y2024D000000076
Townsend, B. G., Chen, J. T.-H., & Wuthrich, V. M. (2021). Barriers and facilitators to social participation in older adults: a systematic literature review. Clinical Gerontologist, 44(4), 359–380. https://doi.org/10.1080/07317115.2020.1863890
World Health Organization. (2002, April 7). Active aging: A policy framework. Geneva: WHO. https://extranet.who.int/agefriendlyworld/wp-content/uploads/2014/06/WHO-Active-Ageing-Framework.pdf
World Health Organization. (2024, October 1). Ageing and health. World Health Organization. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-and-health
Yamane, T. (1967). Statistics: An Introductory Analysis (2nd Ed.). Harper.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของมหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม
ข้อความที่ปรากฏในบทความแต่ละเรื่องในวารสารวิชาการเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับมหาวิทยาลัยราชภัฎจันทรเกษม และคณาจารย์ท่านอื่นๆในมหาวิทยาลัยฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใดๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเองแต่ผู้เดียว
