ประสิทธิภาพของสารสกัดจากผกากรอง (<I>Lantana camara</I> L.) ต่อการชักนำให้เกิดตัวเต็มวัยหนอนเยื่อไผ่ (<I>Omphisa fuscidentalis</I> Hampson) นอกฤดูกาล
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
หนอนเยื่อไผ่เป็นหนอนของผีเสื้อกลางคืน มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Omphisa fuscidentalis Hampson ผีเสื้อหนอนเยื่อไผ่มีการเจริญ 4 ขั้น ได้แก่ ไข่ หนอน ดักแด้และตัวเต็มวัย มีวงชีวิตนานประมาณ 1 ปี โดยตัวหนอนวัยสุดท้ายอยู่ในระยะพักตัวที่เรียกว่าลาร์วัล ไดอะพอส (larval diapause) นานถึง 9 เดือน ทำให้ผีเสื้อเพศเมียวางไข่ได้ปีละ 1 ครั้ง อย่างไรก็ตามมีรายงานว่าหากหยดฮอร์โมนจูวีไนล์สังเคราะห์ (juvenile hormone analogue) ให้กับหนอนวัยสุดท้าย จะทำให้ตัวหนอนเข้าดักแด้และดักแด้สามารถเจริญเป็นตัวเต็มวัยได้ การนำฮอร์โมนจูวีไนล์สังเคราะห์ไปประยุกต์ให้เกิดตัวเต็มวัยนอกฤดูกาลจึงมีความเป็นไปได้สูง อนึ่ง การใช้ฮอร์โมนจูวีไนล์สังเคราะห์ อาจทำให้เกิดการตกค้างของสารภายในสิ่งแวดล้อม งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อนำสารสกัดจากผกากรอง (Lantana camara L.) ที่สามารถออกฤทธิ์เลียนแบบฮอร์โมนจูวีไนล์มาทดแทนและศึกษาผลของสารสกัดจากผกากรองต่อการเจริญและการเปลี่ยนแปลงของอวัยวะสืบพันธุ์ในตัวหนอน ดักแด้ และตัวเต็มวัย โดยนำส่วนลำต้นและกิ่งแก่ของผกากรองมาสกัดด้วยวิธีสกัดแบบไหลย้อนกลับ (reflux extraction) ด้วยอะซิโตน เตรียมสารละลายที่มีความเข้มข้นของสารสกัด 3 ความเข้มข้น ได้แก่ 0.01, 0.1 และ 1 ไมโครกรัมต่อไมโครลิตร นำสารสกัดแต่ละความเข้มข้นไปหยดให้กับหนอนเยื่อไผ่วัยสุดท้าย หลังจากนั้นบันทึกข้อมูลการเข้าดักแด้และการเปลี่ยนแปลงของอวัยวะสืบพันธุ์ในตัวหนอน ดักแด้ และตัวเต็มวัย ผลการทดลองแสดงให้เห็นว่าสารสกัดทุกความเข้มข้นสามารถชักนำให้หนอนเข้าดักแด้ได้อย่างไม่แตกต่างกันทางสถิติ โดยสารสกัดที่ความเข้มข้น 0.01 และ 0.1 ไมโครกรัมต่อไมโครลิตร ทำให้หนอนเยื่อไผ่เข้าเป็นดักแด้ได้ร้อยละ 95.85 ± 2.24 และ 98.81 ± 1.19 ตามลำดับ ส่วนสารสกัดที่ความเข้มข้น 1 ไมโครกรัมต่อไมโครลิตร ทำให้หนอนเข้าเป็นดักแด้ได้ร้อยละ 93.77 ± 4.51 โดยใช้เวลาเร็วที่สุดเท่ากับ 38.93 ± 0.73 วัน (P<0.05) อีกทั้งเมื่อหยดสารสกัดจากผกากรองที่ความเข้มข้น 1 ไมโครกรัมต่อไมโครลิตรให้กับหนอนวัยสุดท้าย พบว่า สารสกัดไม่มีผลต่อสัณฐานวิทยาของอัณฑะและรังไข่เมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม นอกจากนั้นยังพบว่าสารสกัดทำให้ตัวเต็มวัยมีอสุจิลดลงแต่ไม่มีผลต่อจำนวนไข่เจริญเต็มที่ อีกทั้งพบว่ารังไข่มีโปรตีนสะสมไม่แตกต่างจากกลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญ (P<0.05)
Article Details
References
Alves, L., K. Mancini, J. Lino-Neto and H. Dolder. 2006. Morphology of the male reproductive system and sperm ultrastructure of Leucoptera coffeella (Lepidoptera: Lyonetiidae). Acta Zoologica 87(2): 131-139.
Bilha, J.K., R.M.C. Brancalhao and H. Conte. 2012. Testicles fusion of Diatraea saccharalis F. (Lepidoptera; Crambidae) during post-embryonic development. Journal of the Entomological Research Society 14(3): 1-7.
Bradford, M.M. 1976. A rapid and sensitive method for the quantitation of microgram quantities of protein utilizing the principle of protein-dye binding. Analytical Biochemistry 72: 248-254.
Dadd, R.H. 1960. The nutritional requirements of locusts – I. Development of synthetic diets and lipid requirements. Journal of Insect Physiology 4(4): 319-347.
Deka, M.K. and K. Singh. 2005. Effect of aqueous plant extracts of Clerodendrum inerme and Polygonum orientale on growth and development of tea mosquito bug (Helopeltis theivora Waterhouse). Indian Journal of Entomology 67(2): 93-96.
Dwivedi, S.C. and S. Garg. 2003. Toxicity evaluation of flower extract of Lantana camara on the life cycle of Corcyra cephalonica. Indian Journal of Entomology 65(3): 330-334.
El-Sheikh, E.S.A., S.G. Kamita and B.D. Hammock. 2016. Effects of juvenile hormone (JH) analog insecticides on larval development and JH esterase activity in two spodopterans. Pesticide Biochemistry and Physiology 128: 30-36.
Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). 2013. Edible Insects: Future Prospects for Food and Feed Security. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.
Fraenkel, G. and M. Blewett. 1946. Linoleic acid, vitamin E and other fat-soluble substances in the nutrition of certain insects, Ephestia kuehniella, E. elutella, E. cautella and Plodia interpunctella (Lep.). Journal of Experimental Biology 22: 172-190.
Ghasemi, A., J.J. Sendi and M. Ghadamyari. 2010. Physiological and biochemical effect of pyriproxyfen on Indian meal moth Plodia Interpunctella (Hübner) (Lepidoptera: Pyralidae). Journal of Plant Protection Research 50(4): 416-422.
Hiroyoshi, S., G.V.P. Reddy and J. Mitsuhashi. 2017. Effects of juvenile hormone analogue (methoprene) and 20‐hydroxyecdysone on reproduction in Polygonia c-aureum (Lepidoptera: Nymphalidae) in relation to adult diapause. Journal of Comparative Physiology A 203: 635-647.
Izzetoğlu, T.G., A. Pak, T. Zülfikaroğlu and T.K. Öztürk. 2018. The effects of juvenile hormone analogue, fenoxycarb on the last instar testes of Bombyx mori. Hacettepe Journal of Biology and Chemistry 46(2): 297-305.
Kajiura, Z., M. Nakagaki and R. Takei. 1993. Spermiogenesis of the testes of juvenile hormone-treated silkworm larvae, Bombyx mori. Comparative Biochemistry and Physiology Part A: Physiology 106(3): 495-499.
Kantaratanakul, S. 1992. Insect Physiology. Department of Entomology, Faculty of Agriculture, Kasetsart University, Bangkok. (in Thai)
Kayesth, S. and K.K. Gupta. 2018. Impact of Lantana camara hexane extract on survival, growth and development of Dysdercus koenigii Fabricius (Heteroptera: Pyrrhocoriedae). Acta Ecologica Sinica 38(3): 187-192.
Kayesth, S., M. Shazad, S. Kumar and K.K. Gupta. 2017. Effect of ethanol extract of Catharanthus roseus, Ocimum sanctum and Lantana camara on fecundity and fertility of red cotton bug, Dysdercus koenigii Fabricius (Heteroptera: Pyrrhocoreidae). Journal of Entomology and Zoology Studies 5(4): 348-353.
Khyade, V.B., K.K. Shukla and J.P. Sarawade. 2012. Juvenoid activity of some non mulberry plant extractives through inhibition of chitin deposition in the integument of fifth instar larvae of silkworm, Bombyx mori (L) (Race: PM x CSR2). Research Journal of Recent Sciences 1: 1-6.
Kumar, M.S. and S. Maneemegalai. 2008. Evaluation of larvicidal effect of Lantana camara Linn. against mosquito species Aedes aegypti and Culex quinquefasciatus. Advances in Biological Research 2(3-4): 39-43.
Miner, A.L., A.J. Rosenberg and H.F. Nijhout. 2000. Control of growth and differentiation of the wing imaginal disk of Precis coenia (Lepidoptera: Nymphalidae). Journal of Insect Physiology 46(3): 251-258.
Mondal, P. and S. Chakraborty. 2017. Effects of dietary linoleic and linolenic acids on development and adult formation of Creatonotus gangis L. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences 6(6): 2492-2499.
Morya, K., S. Pillai and P. Patel. 2010. Effect of powdered leaves of Lantana camara, Clerodendrum inerme and Citrus limon on the rice moth, Corcyra cephalonica. Bulletin of Insectology 63(2): 183-189.
Ngunboonsri, P., V. Suphiphat, P. Puwastien, B. Feungpean and P. Sungpuag. 1989. Nutritive value of pupae in bamboo. Journal of Nutrition Association of Thailand 23(4): 185-189. (in Thai)
Polanska, M.A., M.A. Ciuk, B. Cymborowski and P. Bebas. 2005. Germ cell death in the testis and its relation to spermatogenesis in the wax moth, Galleria mellonella (Lepidoptera: Pyralidae), effects of facultative diapause. Journal of Experimental Zoology Part A 303(11): 1013-1029.
Reinecke, L.H., J.P. Reinecke and T.S. Adams. 1983. Morphology of the male reproductive tract of mature larval, pupal and adult tobacco hornworms (Lepioptera: Sphingidae), Manduca sexta. Annals of the Entomological Society of America 76(3): 365-375.
Satyanarayana, K., G. Bhaskaran, K.H. Dahm and R. Meol. 1992. Regulation of vitellogenin synthesis by juvenile hormone in the corn earworm, Helicovepa zea. Invertebrate Reproduction and Development 21(3): 169-178.
Singtripop, T., S. Wanichacheewa and S. Sakurai. 2000. Juvenile hormone-mediated termination of larva diapause in the bamboo borer, Omphisa fuscidentalis. Insect Biochemistry and Molecular Biology 30: 847-854.
Singtripop, T., S. Wanichacheewa, S. Tsuzuki and S. Sakurai. 1999. Larval growth and diapause in a tropical moth, Omphisa fuscidentalis Hampson. Zoological Science 16(5): 725-733.
Singtripop, T., M. Manaboon, N. Tatun, Y. Kaneko and S. Sakurai. 2008. Hormonal mechanisms underlying termination of larval diapause by juvenile hormone in the bamboo borer, Omphisa fuscidentalis. Journal of Insect Physiology 54(1): 137-145.
Sousa, J.M.F., A.M. Municio and A. Ribera. 1971. Biochemistry of the development of the insect Ceratitis capitata. Changes of the positional distribution of fatty acids in diacylethanolamine phosphoglycerides. Biochim Biophysica Acta 231(3): 527-534.
Staal, G.B. 1975. Insect growth regulators with juvenile hormone activity. Annual Review of Entomology 20: 417-460.
Xu, Q., B. Tang, Q. Zou, H. Zheng, X. Liu and S. Wang. 2015. Effects of pyriproxyfen on female reproduction in the common cutworm, Spodoptera litura (F.) (Lepidoptera: Noctuidae). PLoS One 10(10): e0138171, doi: 10.1371/journal.pone.0138171.