การคัดเลือกแบคทีเรียละลายฟอสเฟตที่มีความสามารถส่งเสริมการเจริญเติบโตของกล้าข้าว

Main Article Content

สราลี พรมมายะกุล
อรุพงษ์ เดียวกี้
ศศิพร จอมคำ
จุฑามาศ อาจนาเสียว

บทคัดย่อ

ฟอสฟอรัสเป็นธาตุอาหารที่จำเป็นต่อการทำงานของระบบต่าง ๆ ของพืช แต่ในสภาพดินที่ไม่เหมาะสมพืชสามารถนำฟอสฟอรัสไปใช้ประโยชน์ได้น้อย แบคทีเรียละลายฟอสเฟตสามารถช่วยให้พืชใช้ประโยชน์จากฟอสฟอรัสในดินได้มากขึ้นโดยการเปลี่ยนฟอสฟอรัสให้อยู่ในรูปที่เป็นประโยชน์ต่อพืช เพื่อคัดเลือกแบคทีเรียที่มีศักยภาพในการส่งเสริมการเจริญเติบโตของข้าวในสภาพฟอสฟอรัสต่ำ จึงคัดเลือกแบคทีเรียละลายฟอสเฟตจำนวน 10 ไอโซเลต และทดสอบผลที่มีต่อการเจริญเติบโตของต้นกล้าข้าวพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105 โดยให้แบคทีเรีย 3 วิธี คือ การแช่ข้าว การแช่เมล็ดข้าวร่วมกับการรดต้นกล้าข้าว และการรดต้นกล้าข้าว วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ 4 ซ้ำ เก็บข้อมูลการเจริญเติบโตของต้นข้าวที่อายุ 14 21 และ 28 วันหลังปลูก การวิจัยให้ผลว่าการแช่เมล็ดข้าวร่วมกับการรดแบคทีเรียให้ต้นกล้าข้าวส่งผลให้ข้าวมีการเจริญเติบโตเพิ่มขึ้นอย่างชัดเจนและรวดเร็วกว่าวิธีการอื่น ในขณะที่การรดต้นกล้าข้าวเพียงอย่างเดียวไม่มีผลต่อการเจริญเติบโตของต้นกล้าข้าว ทั้งนี้ไอโซเลต C13 สามารถส่งเสริมการเจริญเติบโตของกล้าข้าวได้ดีที่สุดในทุกวิธีการ การแช่เมล็ดข้าวด้วยไอโซเลต C13 ทำให้น้ำหนักสดราก น้ำหนักสดรวม และน้ำหนักแห้งรวมของกล้าข้าวอายุ 28 วัน มีค่าเพิ่มขึ้นถึงร้อยละ 85.82 57.77 และ 49.19 ตามลำดับ ในขณะที่การแช่เมล็ดข้าวร่วมกับการรดต้นกล้าข้าวทำให้น้ำหนักสด น้ำหนักแห้ง และความยาวทุกค่าของกล้าข้าวอายุ 14 วันสูงกว่ากรรมวิธีควบคุม โดยเฉพาะการเจริญเติบโตของรากที่เพิ่มขึ้นมากกว่าร้อยละ 60 การทดลองนี้แสดงให้เห็นว่าวิธีการให้แบคทีเรียและชนิดของแบคทีเรียละลายฟอสเฟตมีผลต่อประสิทธิภาพในการส่งเสริมการเจริญเติบโตของต้นกล้าข้าว

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
พรมมายะกุล ส., เดียวกี้ อ., จอมคำ ศ., & อาจนาเสียว จ. (2022). การคัดเลือกแบคทีเรียละลายฟอสเฟตที่มีความสามารถส่งเสริมการเจริญเติบโตของกล้าข้าว. วารสารวิชชา มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช, 41(2), 56–70. สืบค้น จาก https://li01.tci-thaijo.org/index.php/wichcha/article/view/254298
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กฤชญา ปัญญา เนตรนภา อินสลุด และสายสมร ลำยอง. (2560). ผลของการใช้แบคทีเรียละลายฟอสเฟตในการส่งเสริมการเจริญเติบโตของข้าวในสภาพแอโรบิก. แก่นเกษตร, 45(1), 1093-1098.

เกตน์ณนิภา วันชัย และสมาพร เรืองสังฃ์. (2557). ผลของแบคทีเรียละลายฟอสเฟตที่ตรึงอยู่บนขี้เถ้าแกลบต่อการเจริญเติบโตของข้าวพันธุ์ กข47. วิทยาศาสตร์เกษตร, 45(2), 513-516.

ทศพร บ่อบัวทอง เนตรนภา อินสลุด วิชญ์ภาส สังพาลี และจุฑามาศ อาจนาเสียว. (2560). ผลของระดับฟอสฟอรัสต่อการพัฒนาระบบรากข้าว. แก่นเกษตร, 45(1), 997-1002.

เพชรดา ปินใจ ฉัตราภรณ์ ทองปนแก้ว และชนิดาภา ธนะศรีรางกูร. (2564). การศึกษาความเป็นประโยชน์ของฟอสฟอรัสและการส่งเสริมการเจริญเติบโตของอ้อยโดยแบคทีเรียละลายฟอสเฟตในสภาพโรงเรือนเพื่อการพัฒนาเป็นชีวภัณฑ์. วารสารเกษตรพระจอมเกล้า, 39(2), 109-118.

สำนักส่งเสริมการค้าสินค้าเกษตรและอุตสาหกรรม. (2564). ข้าว. สืบค้นเมื่อ 2 มิถุนายน 2565, จาก: https://www.ditp.go.th/contents_attach/750851/750851.pdf.

สุภาพร จันรุ่งเรือง เบญจมาส รสโสภา และกรรณิการ์ สัจจาพันธ์. (2553). ผลของแบคทีเรียละลายฟอสเฟต Burkholderia sp. สายพันธุ์ Rs01 ต่อการเจริญเติบโตของข้าวโพดหวานพันธุ์อินทรี 2. วิทยาสารกําแพงแสน, 8(1), 1-14.

อนุสรา พิศน้อย และอรวรรณ ฉัตรสีรุ้ง. (2562). การคัดกรองและการประเมินประสิทธิภาพของไรโซแบคทีเรีย เพื่อการส่งเสริมการเจริญเติบโตของต้นกล้าข้าว. วารสารเกษตร, 35(3), 461-473.

Alori, E.T., Glick, B.R. and Babalola, O.O. (2017). Microbial phosphorus solubilization and its potential for use in sustainable agriculture. Frontiers in Microbiology, 8, doi: https://doi.org/10.3389/fmicb.2017.00971.

Bakhshandeh, E., Rahimian, H., Pirdashti, H. and Nematzadeh, G.A. (2015). Evaluation of phosphate solubilizing bacteria on the growth and grain yield of rice (Oryza sativa L.) cropped in northern Iran. Journal of Applied Microbiology, 119(5), 1371-1382, doi: https://doi.org/10.1111/jam.12938.

Banik, A., Dash, G.K., Swain, P., Kumar, U., Mukhopadhyay, S.K. and Dangar, T.K. (2019). Application of rice (Oryza sativa L.) root endophytic diazotrophic Azotobacter sp. strain Avi2 (MCC 3432) can increase rice yield under green house and field condition. Microbiological Research, 219, 56-65, doi: https://doi.org/10.1016/j.micres.2018.11.004.

Bünemann, E.K. (2015). Assessment of gross and net mineralization rates of soil organic phosphorus-A review. Soil Biology and Biochemistry, 89, 82-98, doi: https://doi.org/10.1016/j.soilbio.2015.06.026.

Chen, Q. and Liu, S. (2019). Identification and characterization of the phosphate-solubilizing bacterium Pantoea sp. S32 in reclamation soil in Shanxi, China. Frontiers in microbiology, 10, doi: https://doi.org/10.3389/fmicb.2019.02171.

Elhaissoufi, W., Khourchi, S., Ibnyasser, A., Ghoulam, C., Rchiad, Z., Zeroual, Y., Lyamlouli, K. and Bargaz, A. (2020). Phosphate solubilizing rhizobacteria could have a stronger influence on wheat root traits and aboveground physiology than rhizosphere P solubilization. Frontiers in Plant Science, 11, doi: https://doi.org/10.3389/fpls.2020.00979.

Glick, B.R. (2012). Plant growth-promoting bacteria: Mechanisms and applications. Scientifica, 2012, doi: https://doi.org/10.6064/2012/963401.

Heuer, S., Gaxiola, R., Schilling, R., Herrera-Estrella, L., López-Arredondo, D., Wissuwa, M., Delhaize, E. and Rouached, H. (2017). Improving phosphorus use efficiency: A complex trait with emerging opportunities. The Plant Journal, 90(5), 868-885, doi: https://doi.org/1010.1111/tpj.13423.

Insalud, N., Bell, R.W., Colmer, T.D. and Rerkasem, B. (2006). Morphological and physiological responses of rice (Oryza sativa) to limited phosphorus supply in aerated and stagnant solution culture. Annals of Botany, 98(5), 995-1004, doi: https://doi.org/10.1093/aob/mcl194.

Lindsay, W.L., Vlek, P.L. and Chien, S.H. (1989). Phosphate minerals. In Dixon, J.B. and Weed, S.B. (Eds.). Minerals in Soil Environment, pp. 1089-1130. Wisconsin: Soil Science Society of America Inc.