พฤติกรรมการกินของนกชายเลนและความหนาแน่นของไส้เดือนทะเล บริเวณเกาะสาหร่าย ตำบลเกาะสาหร่าย จังหวัดสตูล

Main Article Content

ธงชัย จอดนอก
ปฎิมากร มณีโชติ
สุธินี หีมยิ
นุชจรินทร์ เพชรเกลี้ยง

บทคัดย่อ

พื้นที่ชายฝั่งจังหวัดสตูลเป็นแหล่งหากินที่สำคัญของนกชายเลนจำนวนมากแต่ยังขาดการศึกษานิเวศวิทยาพฤติกรรมของนกชายเลน งานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการกินของนกชายเลนและความหนาแน่นของไส้เดือนทะเลซึ่งเป็นอาหารหลักของนกชายเลน โดยเก็บข้อมูลนกชายเลนทั้งหมด 3 สถานี 6 จุดสำรวจ เก็บตัวอย่างไส้เดือนทะเล เก็บข้อมูลสภาพแวดล้อมและตัวอย่างดิน จุดละ 3 ซ้ำ จำนวน 3 ครั้ง ในเดือนกุมภาพันธ์ พฤษภาคม และสิงหาคม พ.ศ. 2565 พบนกชายเลนที่หากินบริเวณชายฝั่งทั้งหมด 3 วงศ์ 12 ชนิด วงศ์เด่นที่พบมากที่สุด คือ วงศ์นกยาง (Ardeidae) รูปแบบพฤติกรรมการกินของนกชายเลนแต่ละวงศ์มีความแตกต่างกันตามลักษณะสัณฐานและแหล่งหาอาหาร พบไส้เดือนทะเลทั้งหมด 33 วงศ์ วงศ์เด่น ได้แก่ Oweniidae และ Syllidae โดยในเดือนสิงหาคมมีความหนาแน่นเฉลี่ยของไส้เดือนทะเลสูงที่สุด และในเดือนกุมภาพันธ์พบน้อยที่สุด ซึ่งความหนาแน่นของไส้เดือนทะเลสัมพันธ์เชิงบวกกับอินทรีย์วัตถุและอินทรีย์คาร์บอนในดินอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r = 0.76, p < 0.05) แต่พบว่าความสัมพันธ์ระหว่างอัตราการกินของนกชายเลนในภาพรวมกับความหนาแน่นของไส้เดือนทะเลไม่มีนัยสำคัญทางสถิติ (r = 0.27, p > 0.05) เนื่องจากนกวงศ์เด่นที่พบคือวงศ์นกยางที่ไม่ได้กินสัตว์หน้าดินกลุ่มไส้เดือนทะเลเป็นอาหารหลัก อย่างไรก็ตามอัตราการกินของกลุ่มนกหัวโตและนกอีก๋อยมีแนวโน้มมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับความหนาแน่นของไส้เดือนทะเล ทั้งนี้การที่ปัจจัยสิ่งแวดล้อมบางประการในแหล่งอาศัยมีความสัมพันธ์กับความหนาแน่นของไส้เดือนทะเลอาจส่งผลต่อการลงมาใช้พื้นที่หากินของนกชายเลน

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
จอดนอก ธ., มณีโชติ ป., หีมยิ ส., & เพชรเกลี้ยง น. (2024). พฤติกรรมการกินของนกชายเลนและความหนาแน่นของไส้เดือนทะเล บริเวณเกาะสาหร่าย ตำบลเกาะสาหร่าย จังหวัดสตูล. วารสารวิชชา มหาวิทยาลัยราชภัฏนครศรีธรรมราช, 43(2), 10–25. https://doi.org/10.65217/wichchajnstru.2024.v43i2.258422
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

กรมอุตุนิยมวิทยา. (2564). ลักษณะอากาศรายปีสำหรับประเทศไทย. สืบค้นเมื่อ 26 ตุลาคม 2565, จาก: www.tmd.go.th/3month_forecast.php.

จารุจินต์ นภีตะภัฏ กานต์ เลขะกุล และวัชระ สงวนสมบัติ. (2561). คู่มือศึกษาธรรมชาติหมอบุญส่ง เลขะกุล นกเมืองไทย. กรุงเทพฯ: คณะบุคคลนายแพทย์บุญส่ง เลขะกุล.

เฉลิมชัย โชติกมาศ ยุพิน ตาธุวัน และวาสนา ธรรมพร. (2550). การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างนกชายเลนกับสัตว์ทะเลหน้าดินขนาดใหญ่บริเวณหาดเลนสถานีวิจัยและพัฒนาทรัพยากรป่าชายเลนที่ 5 สมุทรสาคร. ใน การประชุมวิชาการระบบนิเวศป่าชายเลนแห่งชาติ: รากฐานเศรษฐกิจพอเพียงของชุมชนชายฝัง (หน้า 365-378). เพชรบุรี: กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง.

ณัฏฐกฤษฏิ์ เอกวรรณัง ปรินทร์ ชัยวิสุทธางกูร และอรินทม์ งามนิยม. (2559). ชายหาดท่องเที่ยวกับผลที่มีต่อความหลากหลายของนกบริเวณชายหาดในอุทยานแห่งชาติเขาสามร้อยยอดจังหวัดประจวบคีรีขันธ์. วารสารวิจัยและพัฒนา มจธ., 39(2), 225-237.

นุชจรินทร์ เพชรเกลี้ยง สุธินี หีมยิ แฟนฉัน คงสม และวรรณณิศา ปลอดขำ. (2564). นกชายเลนและความหนาแน่นของสัตว์หน้าดินทะเลขนาดใหญ่บริเวณชายฝั่งอำเภอละงูจังหวัดสตูล. ใน การประชุมวิชาการระดับชาติ ด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี และนวัตกรรม ครั้งที่ 3 (หน้า 146-160). เลย: มหาวิทยาลัยราชภัฏเลย.

เบ็ญจมาศ ไพบูลย์กิจกุล บัลลังก์ฉัตร ฤทธาภัย และชลี ไพบูลย์กิจกุล. (2562). ความชุกชุมและความหลากหลายของไส้เดือนทะเลบริเวณอ่าวคุ้งกระเบน จังหวัดจันทบุรี. แก่นเกษตร, 47(1), 1359-1364.

โรสลีนา อนันตนุกูลวงศ์ ไมมูน อินตัน นูรอัยนี ดาโอ๊ะ และไซนับ ดอเลาะ. (2562). ความหลากหลายของสัตว์หน้าดินและปริมาณอินทรีย์วัตถุในดินตะกอนบริเวณอ่าวปัตตานี. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มรย., 4(1), 19-24.

สุธินี หีมยิ. (2552). ไส้เดือนทะเลหน้าดินบริเวณเกาะลิดีเล็ก จังหวัดสตูล. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต (วาริชศาสตร์). มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, สงขลา.

เสาวภา อังสุภานิช และสุธินี หีมยิ. (2555). โพลีขีตในทะเลสาบสงขลา. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ.

Bird and Nature Conservation Society of Thailand. (2019). Methods for identifying shorebirds in Thailand. Retrieved 27 December 2021, from: https://www.bcst.or.th/wp-content/uploads/2018/06/Waders-ID-Guide-TH.pdf.

Day, J.H. (1967a). A monograph on the polychaeta of Southern Africa part 1, Errantia. London: Trustees of the British Museum.

Day, J.H. (1967b). A monograph on the polychaeta of Southern Africa part 2, Sedentaria. London: Trustees of the British Museum.

Gee, G.W. and Bauder, J.W. (1986). Particle-size analysis. In Klute, A. (Ed.). Methods of soil analysis part 1, pp. 383-411. Wisconsin: ASA-SSSA.

Gill, F.B. (2007). Ornithology. (3rd ed). New York: W.H. Freeman.

Maxar Technologies. (2023). Google earth. Retrieved 23 May 2023, from: https://earth.google.com/web/@6.66678312,99.8555753,15.54112231a,6355.81321426dutm_campaign=vine&hl=en.,35y,0.56761533h,13.41825132t,0.00049963r?utm_source=earth7&.

Nelson, D.W. and Sommer, L.E. (1982). Total carbon, organic carbon and organic matter. In Page, A.L., Miller, R.H. and Keeney, D.R. (Eds.). Methods of soil analysis: Chemical and microbiological properties, pp. 539-579. Madison: ASA-SSSA.

Norazlimi, N.A. and Ramil, R. (2015). The relationships between morphological characteristics and foraging behavior in four selected species of shorebirds and water birds utilizing tropical mudflats. The Scientific World Journal, doi: https://doi.org/10.1155/2015/105296.