ผลของไคโตซานและไซโตไคนินต่อการเจริญเติบโตกล้วยน้ำว้าพันธุ์กาบขาว ที่เพาะเลี้ยงในสภาพปลอดเชื้อ
DOI:
https://doi.org/10.14456/jare-mju.2025.4คำสำคัญ:
การเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืช , กล้วยน้ำว้า , ไคโตซาน , ไซโตไคนินบทคัดย่อ
กล้วยน้ำว้าพันธุ์กาบขาวเป็นกล้วยพันธุ์ที่ได้รับการส่งเสริมให้เกษตรกรปลูก โดยการปลูกเป็นพืชเชิงเดียวเพื่อการผลิตทางเกษตรและจำหน่าย ส่งผลให้ภาครัฐใช้วิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อขยายต้นพันธุ์จำนวนมากทำให้ความหลากหลายทางพันธุกรรมต่ำ การวิจัยครั้งนี้ได้ศึกษาการขยายพันธุ์กล้วยน้ำว้าพันธุ์กาบขาวด้วยวิธีการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ ด้วยการใช้สารไคโตซานร่วมกับไซโตไคนิน โดยนำชิ้นส่วนหน่ออ่อนที่ปลอดเชื้อมาเพาะเลี้ยงบนอาหารสูตร MS ที่เติม TDZ (2 มก.ต่อลิตร) และ/หรือ BA (4 มก.ต่อลิตร) มีหรือไม่มีไคโตซาน 20 มก.ต่อลิตร เป็นระยะเวลา 8 สัปดาห์ พบว่าชิ้นส่วนหน่อที่เพาะเลี้ยงบนอาหารสูตร MS + BA (4 มก.ต่อลิตร) มีการเจริญเติบโต ที่ดีกว่าชิ้นส่วนหน่อที่เพาะเลี้ยงบนสูตรอาหาร MS + TDZ (2 มก.ต่อลิตร) โดยมีแนวโน้มน้ำหนักสด (3.6 กรัม) จำนวน (1.8 ยอดต่อชิ้นส่วน) ความยาวยอด (10.4 ซม.) จำนวนราก (3.5 รากต่อชิ้นส่วน) และความยาวราก (5.9 ซม.) ที่มากกว่า เมื่อเนื้อเยื่อกล้วยเพาะเลี้ยงในอาหาร MS ที่ไม่เติมไซโตไคนินและอาหาร MS + BA (4 มก.ต่อลิตร) + TDZ (2 มก.ต่อลิตร) ไคโตซานจะส่งเสริมการเจริญเติบโต มากขึ้น ขณะเดียวกันไคโตซานจะชะลอการเจริญเติบโต ในอาหาร MS ที่เติม BA (4 มก.ต่อลิตร) หรือ TDZ (2 มก.ต่อลิตร) อย่างใดอย่างหนึ่ง ดังนั้น การใช้ไคโตซานและ ไซโตไคนินในการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อกล้วยน้ำว้ากาบขาวส่งผลต่อการเจริญเติบโตในหลอดทดลอง ซึ่งขึ้นอยู่กับปริมาณของสารควบคุมการเจริญเติบโตและไคโตซาน
References
Acemi, A. 2020. Chitosan versus plant growth regulators: a comparative analysis of their effects on In Vitro development of Serapias vomeracea (Burm.F.) Briq. Plant Cell Tissue Organ Culture 141: 327-338. https://doi.org/10.1007/s11240-020-01789-3
Acemi, A., B. Bayrak, M. Çakır, E. Demiryürek, E. Gün, N. Gueddari and F. Özen. 2018. Comparative analysis of the effects of chitosan and common plant growth regulators on in vitro propagation of Ipomoea purpurea (L.) Roth from nodal explants. In Vitro Cellular & Developmental Biology–Plant 54: 537-544. https://doi.org/10.1007/s11627-018-9915-0
Ahmad, Z., A. Shahzad and S. Sharma. 2019. Chitosan versus yeast extract driven elicitation for enhanced production of fragrant compound 2 hydroxy 4 methoxy benzaldehyde (2H4MB) in root tuber derived callus of Decalepis salicifolia (Bedd. Ex Hook.F.) venter. Plant Cell Tissue Organ Culture 136: 29-40. https://doi.org/10.1007/s11240-018-1488-4
Ali, A., M.T.M. Muhammad, K. Sijam and Y. Siddiqui. 2011. Effect of chitosan coatings on the physicochemical characteristics of Eksotika II papaya (Carica papaya L.) fruit during cold storage. Food Chemistry 124(2): 620-626. https://doi.org/10.1016/j.foodchem.2010.06.085
Al-Mayahi, A. 2022. In Vitro propagation and assessment of genetic stability in date palm as affected by chitosan and thidiazuron combinations. Journal of Genetic Engineering and Biotechnology 20(1): 165. https://doi.org/10.1186/s43141-022-00447-9
Choi, C., J.P. Nam and J.W. Nah. 2016. Application of chitosan and chitosan derivatives as biomaterials. Journal of Industrial and Engineering Chemistry 33: 1-10. https://doi.org/10.1111/j.1750-3841.2007.00607.x
Cho, M.H., H.K. No and W. Prinyawiwatkul. 2008. Chitosan treatments affect growth and selected quality of sunflower sprouts. Journal of Food Science 73(1): S70-S77. https://doi.org/10.1016/j.jiec.2015.10.028
Deepthi, V.P. 2018. Somaclonal variation in micro propagated bananas. Advances in Plants & Agriculture Research 8(6): 624-627. https://doi.org/10.15406/apar.2018.08.00395
Farouk, S. and A. Amany. 2012. Improving growth and yield of cowpea by foliar application of chitosan under water stress. Egyptian Journal of Biology 14(1): 14-26. https://doi.org/10.4314/ejb.v14i1.2
Ferri, M. and A. Tassoni. 2011. Chitosan as Elicitor of Health Beneficial Secondary Metabolites in In Vitro Plant Cell Cultures. pp. 389-414. In Mackay, R.G., J.M. Tait, (eds.). Handbook of Chitosan Research and Applications. Hauppauge NY: Nova Science Publishers Inc.
Ghorbanpour, M., H. Mohammadi and K. Kariman. 2020. Nanosilicon-based recovery of barley (Hordeum vulgare) plants subjected to drought stress. Environmental Science: Nano 7(2): 443-461. https://doi.org/10.1039/C9EN00973F
Hidangmayum, A., P. Dwivedi, D. Katiyar and A. Hemantaranjan. 2019. Application of chitosan on plant responses with special reference to abiotic stress. Physiology and Molecular Biology of Plants 25(2): 313-326. https://doi.org/10.1007/s12298-018-0633-1
Iriti, M. and E.M. Varoni. 2015. Chitosan-induced antiviral activity and innate immunity in plants. Environmental Science and Pollution Research 22(4): 2935-2944.
Jabeen, N. and R. Ahmad. 2013. The activity of antioxidant enzymes in response to salt stress in safflower (Carthamus tinctorius L.) and sunflower (Helianthus annuus L.) seedlings raised from seed treated with chitosan. Journal of the Science of Food and Agriculture 93(7): 1699-1705. https://doi.org/10.1002/jsfa.5953
Kandha, L., R. Kumar, S.K. Sethi and B.K. Bindhani. 2021. Chitosan enhances growth and survival rate of In Vitro cultured plantlets of banana cultivar “Grand Naine. Journal of Crop Improvement 35(6): 848-865. https://doi.org/10.1080/15427528.2021.1889732
Krupa-Małkiewicz, M. and N. Fornal. 2018. Application of chitosan In Vitro to minimize the adverse: effects of salinity in Petunia × atkinsiana D. don. Journal of Ecological Engineering 19(1): 143-149. https://doi.org/10.12911/22998993/79410
Kunkeaw, W., A. Obeng, S. Premjet, K. Sujipuli and P. Duangporn. 2020. Effect of Chitosan on Growth of Musa acuminata ‘Kluai Khai’ in Liquid Media Culture System. pp. 44-49. In Proceedings of 58th Kasetsart University Annual Conference: Plants, Animals, Veterinary Medicine, Fisheries, Agricultural Extension and Home Economics. Bangkok: Kasetsart University. [in Thai]
Kurita, K. 2006. Chitin and chitosan: functional biopolymers from marine crustaceans. Review Mar Biotechnol (NY) 8(3): 203-226. https://doi.org/10.1007/s10126-005-0097-5
Lee, S.W. 2005. Thidiazuron in the improvement of banana micropropagation. Acta Horticulturae 692: 67-74. https://doi.org/10.17660/ActaHortic.2005.692.7
Liu, Y., Y. Li, A. Wang, Z. Xu, C. Li, Z. Wang, B. Guo, Y. Chen, F. Tang and J. Li. 2024. Enhancing cold resistance in banana (Musa spp.) through EMS-induced mutagenesis, L-Hyp pressure selection: phenotypic alterations, biomass composition, and transcriptomic insights. BMC Plant Biology 24:101 https://doi.org/10.1186/s12870-024-04775-5
Lopez-Moya, F., N. Escudero, E. Zavala-González, D. Esteve-Bruna, M. Blázquez, D. Alabadi and L. Lopez-Llorca. 2017. Induction of auxin biosynthesis and WOX5 repression mediate changes in root development in Arabidopsis exposed to chitosan. Scientific Reports 7: 1-14. https://doi.org/10.1038/s41598-017-16874-5
Malerba, M. and R. Cerana. 2016. Chitosan effects on plant systems. International Journal of Molecular Sciences 17(7): 996. https://doi.org/10.3390/ijms17070996
Murti, R., S. Debnath and Y. Yeoun. 2012. Effect of high concentration of thidiazuron (TDZ) combined with 1H-indole-3-butanoic acid (IBA) on Albion strawberry (Fragaria × ananassa) cultivar plantlets induction. African Journal of Biotechnology 11(81): 14696-14702. https://doi.org/10.5897/AJB12.1047
Obsuwan, K., K. Sawangsri, A. Thongpukdee and C. Thepsithar. 2013. The Response of Growth and Development from In Vitro Seed Propagation of Dendrobium Orchid to Chitosan. pp. 173-176. In Proceedings of International Conference on Quality Management in Supply Chains of Ornamentals (QMSCO 2012) 21-24 February 2012. Bangkok: King Mongkut's University of Technology Thonburi. [in Thai]
Rebouças, T.A., A. De Jesus Rocha, T.S. Cerqueira, P.R. Adorno, R.Q. Barreto, M.D.S. Ferreira, L.S.M. Lino, V.B. De Oliveira Amorim, J.A.D. Santos-Serejo, F. Haddad, C.F. Ferreira and E.P. Amorim. 2021. Pre-selection of banana somaclones resistant to Fusarium oxysporum f. sp. cubense, subtropical race 4. Crop Protection 147: 105692. https://doi.org/10.1016/j.cropro.2021.105692
Salachna, P. and A. Zawadzińska. 2014. Effect of chitosan on plant growth, flowering and corms yield of potted freesia. Journal of Ecological Engineering 15(3): 97-102. https://doi.org/10.12911/22998993.1110223
Senkwankaew, C. 2022. Effect of chitosan extracted by chemical method from shrimp shell in diet supplementation on growth performance and blood biochemistry in starting–growing pig (body weight 10-60 kg). Journal of Agricultural Research and Extension 39(1): 83-89. [in Thai]
Shirani, S., F. Mahdavi and M. Maziah. 2009. Morphological abnormality among regenerated shoots of banana and plantain (Musa spp.) after In Vitro multiplication with TDZ and BAP from excised shoot-tips. African Journal of Biotechnology 8: 5755-5761. https://doi.org/10.4314/ajb.v8i21.66048
Singh, R.K., E. Ruiz-May, V.D. Rajput, T. Minkina, R.L. Gómez-Peraza, K.K. Verma, M.S. Shekhawat, C. Pinto, V. Falco and F.R. Quiroz-Figueroa. 2022. Viewpoint of chitosan application in grapevine for abiotic stress/disease management towards more resilient viticulture practices. Agriculture 12(9): 1369. https://doi.org/10.3390/agriculture12091369
Smitha, P., K. Binoy and N. Ashalatha. 2014. Effect of TDZ on direct shoot regeneration from whole male inflorescence of four diploid banana cultivars from south India. Plant Science International 1: 24-32. https://doi.org/10.12735/psi.v1n1p24
Thanakronpaisan, K., A. Kongbangkerd, S. Premjet and P. Duangporn. 2019. Effect of BA and chitosan on In Vitro growth of Musa (ABB Group) 'Kluai Namwa Mali-Ong'. Asia-Pacific Journal of Science and Technology 24(1): 1-6. https://doi.org/10.14456/apst.2019.3
Uthairatanakij, A., J. Silva and K. Obsuwan. 2007. Chitosan for improving orchid production and quality. Orchid Science and Biotechnology 1: 1-5.
Youmbi, E., B. Ella and K. Tomekpe. 2006. Effect of thidiazuron on In Vitro proliferation capacities of some banana (Musa spp.) cultivars with weak multiplication potential. KDENİZ ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ 19(2): 255-259.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2025 วารสารวิจัยและส่งเสริมวิชาการเกษตร
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ซึ่งอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถแชร์บทความได้โดยให้เครดิตผู้เขียนและห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าหรือดัดแปลง หากต้องการใช้งานซ้ำในลักษณะอื่น ๆ หรือการเผยแพร่ซ้ำ จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากวารสาร
