ผลของชนิดปุ๋ยโพแทสเซียมต่อผลผลิตและองค์ประกอบผลผลิตของข้าวพันธุ์ชัยนาท 1 ที่ปลูกในสภาพน้ำขังและไม่ขังน้ำ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
พื้นที่ดินส่วนใหญ่ที่เหมาะกับการเพาะปลูกพืชมีปัญหาการขาดโพแทสเซียม (K) เพิ่มมากขึ้นในปัจจุบัน ปุ๋ยโพแทสเซียมจึงเป็นปัจจัยสำคัญต่อการเพาะปลูกและเพิ่มผลผลิตข้าว งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินอิทธิพลของชนิดปุ๋ยโพแทสเซียมต่อผลผลิตและองค์ประกอบผลผลิตของข้าวพันธุ์ชัยนาท 1 ที่ปลูกในสภาพน้ำขังและไม่ขังน้ำ วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ 4x2 factorial (CRD) จำนวน 4 ซ้ำ ปลูกข้าวในบ่อซีเมนต์ขนาดใหญ่ที่ประกอบด้วยปัจจัย A คือปุ๋ยโพแทสเซียม จำนวน 4 ชนิดคือ 1. MOP 2. POLY4 3. MOP ร่วมกับแอมโมเนียมซัลเฟต (ammonium sulfate; AS) 4. MOP ร่วมกับ POLY4 และปัจจัย B คือสภาพการให้น้ำ 2 ระดับคือการปลูกข้าวในสภาพน้ำขังและไม่ขังน้ำ พบว่าการใส่ปุ๋ยโพแทสเซียมชนิด MOP ร่วมกับ AS ทำให้ผลผลิตเมล็ดข้าวและน้ำหนักแห้งฟางเพิ่มขึ้น 31% และ 22% ตามลำดับ เมื่อเปรียบเทียบกับการไม่ใส่ปุ๋ยโพแทสเซียม (กรรมวิธีควบคุม) แต่ไม่พบความแตกต่างในกรรมวิธีการใส่ปุ๋ยชนิดอื่น และพบว่าการใส่ปุ๋ยโพแทสเซียมทำให้ข้าวมีจำนวนหน่อต่อกอและจำนวนรวงต่อต้นมากกว่าการไม่ใส่ปุ๋ยโพแทสเซียม ยกเว้นการใส่ปุ๋ยโพแทสเซียมชนิด MOP เพียงชนิดเดียวเท่านั้น นอกจากนี้สภาพการปลูกแบบน้ำขังทำให้ผลผลิตเมล็ดข้าวและน้ำหนักแห้งฟางเพิ่มขึ้นมากกว่าการปลูกแบบไม่ขังน้ำ 23% และ 24% ตามลำดับ นอกจากนี้การปลูกแบบน้ำขังทำให้ข้าวมีความสูงของต้น จำนวนหน่อต่อกอ จำนวนเมล็ดดี และน้ำหนักเมล็ดสูงกว่าการปลูกแบบไม่ขังน้ำ แม้ว่าการทดลองนี้ไม่พบปฏิสัมพันธ์ร่วมระหว่างชนิดปุ๋ยโพแทสเซียมกับสภาพการให้น้ำ แต่ในการเพิ่มผลผลิตข้าวโดยการจัดการปุ๋ยโพแทสเซียมจำเป็นต้องคำนึงถึงชนิดปุ๋ยโพแทสเซียมและการจัดการน้ำในนาข้าวด้วย
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
References
กรมพัฒนาที่ดิน. 2558. สถานภาพทรัพยากรดินและที่ดินของประเทศไทย. แหล่งข้อมูล: http://www.ldd.go.th/www/files/80750.pdf. ค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2563.
กรมวิชาการเกษตร. 2548. คำแนะนำการใช้ปุ๋ยกับพืชเศรษฐกิจ. แหล่งข้อมูล: http://lib.doa.go.th/multim/e-book/EB00271.pdf. ค้นเมื่อ 20 มิถุนายน 2563.
นพรัตน์ ม่วงประเสริฐ, สิรี สุวรรณเขตนิคม, สมพงษ์ พงค์วุฒิ, มงคล มั่นเหมาะ และอภิชาติ เนินพลับ. 2541 การศึกษาพื้นที่ที่มีศักยภาพในการผลิตและคุณภาพข้าวขาวดอกมะลิ 105 ในเขตภาคเหนือตอนบน. น: 821-838. ใน: ผลงานวิจัยข้าวและธัญพืชเมืองหนาว เรื่องเต็ม ปี 2539. ศูนย์วิจัยข้าวแพร่และสถานีทดลองเครือข่าย.
บังอร อุบล, ชัยสิทธิ์ ทองจู, จุฑามาศ ร่มแก้ว, และศุภชัย อำคา. 2559. ผลของการจัดการตอซังข้าวร่วมกับการเตรียมดินและ
ชนิดของปุ๋ยต่อการเจริญเติบโต ผลผลิตข้าว และสมบัติของดินบางประการ. พืชศาสตร์สงขลานครินทร์ 2: 39-49.
พิพัฒน์ ไทยกล้า, สถาพร ใจอารีย์, อโนชา เทพสุภรณ์กุล, และบังอร ทองท้วม. 2553. ความเสื่อมโทรมของที่ดินและการจัดการแก้ไข. แหล่งข้อมูล: http://www.ldd.go.th/Thai-html/Work12/Project3/PDF/All.pdf. ค้นเมื่อ 8 เมษายน 2563.
พิสิฐ พรหมนารท. 2544. มุมมองที่แตกต่างของการใช้ปุ๋ยเพื่อการผลิตข้าว. วิชาการเกษตร. 3: 236-245.
สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. 2562. สถิติการเกษตรของประเทศไทย ปี 2561. แหล่งข้อมูล:
http://www.oae.go.th/assets/portals/1/files/jounal/2563/yearbook62edit.pdf. ค้นเมื่อ 8 เมษายน 2563.
หรรษา คุณาไท, ทรงชัย วัฒนพายัพกุล, ธีรพันธ์ แพทยารักษา, และจิรพงษ์ ประสิทธิเขตร. 2540. การใช้ปุ๋ยโพแทสเซียมอัตราต่าง ๆ ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์ที่มีผลต่อผลผลิตข้าวและปริมาณโพแทสเซียมในเมล็ดข้าว จังหวัดนครราชสีมา. น.224-241. ใน: รายงานผลการค้นคว้าวิจัยความอุดมสมบูรณ์ของดินและปุ๋ยข้าวและธัญพืชเมืองหนาว ประจําปี 2531-2535. กลุ่มงานวิจัยความอุดมสมบูรณ์ของดินและปุ๋ยข้าวและธัญพืชเมืองหนาว กองปฐพีวิทยา กรมวิชาการเกษตร, กรุงเทพฯ.
Cakmak, I. 2010. Potassium for better crop production and quality. Plant and Soil. 335: 1-2.
Cao, W., D. Jiang, S. Wang, and Y. Tian. 2002. Physiological Characterization of Rice Grown under Different Water Management Systems. P.249-258. In: B. A. M. Bouman, H. Hengsdijk, B. Hardy, P. S. Bindraban, T. P. Tuong, and J. K. Ladha. Water-Wise Rice Production. In: Proceedings of the international workshop on water-wise rice production 8-11 April 2002. International Rice Research Institute, Los Banos, Philippines.
Dobermann, A., P. C. S. Cruz, and K. G. Cassman. 1996. Fertilizer inputs, nutrient balance, and soil nutrient-
supplying power in intensive, irrigated rice systems. i. potassium uptake and K balance. Nutrient Cycling in Agroecosystem. 46: 1–10.
Fageria, N. K. 2014. Mineral Nutrition of Rice. CRC Press, Boca Raton.
Fageria, N. K., G. D. Carvalho, A. B. Santos, E. P. B. Ferreira, and A. M. Knupp. 2011. Chemistry of lowland rice soils and nutrient availability. Communication in Soil Science and Plant Nutrition. 42: 1913-1933.
Gething, P. A. 2000. Potash facts: Soil water. Available: https://www.ipipotash.org/uploads/udocs/potash_facts.pdf. Accessed Jun. 20, 2020.
Havlin, J. L. 2005. Soil Fertility and Fertilizers: An Introduction to Nutrient Management. Prentice Hall, Upper Saddle River, N.J.
Kafkafi, U., G. Xu, P. Imas, H. Magen, and J. Tarchitzk. 2001. Potassium and Chloride in Crops and Soils: The Role of Potassium Chloride Fertilizer in Crop Nutrition. IPI Research Topics No. 22. Int Potash Inst, Basilea.
Kemmler, G. 1980. Potassium Deficiency in Soils of The Tropics as a Constraint to Food Production. In: Priorities for Alleviating Soil-Related Constraints to Food Production in The Tropics. jointly sponsored and published by International Rice Research Institute and New York State College of Agriculture and Life Sciences, Cornell University in cooperation with University Consortium of soils for the Tropics, Los Banos.
Lewis, T. D., P. D. Hallett, G. I. Paton, and L. Harrold. 2019. Retention and release of nutrients from polyhalite to soil. Soil Use and Management. 36: 117-122.
Lu, D., C. Li, E. Sokolwski, H. Magen, X. Chen, H. Wang, and J. Zhou. 2017. Crop yield and soil available potassium changes as affected by potassium rate in rice–wheat systems. Field Crops Research. 214: 38-44.
Marschner, H. 1995. Mineral Nutrition of Higher Plants. Academic Press San Diego, CA.
Mello, S. D., F. J. Pierce, R. Tonhati, G. S. Almeida, D. D. Neto, and K. Pavuluri. 2018a. Potato response to polyhalite as a potassium source fertilizer in Brazil. Hortscience. 53: 373-379.
Mello, S. D., R. Tonhati, D. D. Neto, M. Darapuneni, and K. Pavuluri. 2018b. Response of tomato to polyhalite as a multi-nutrient fertilizer in southeast Brazil. Plant Nutrition. 41: 2126-2140.
Mengel, K. 2006. Potassium. P.91-120. In: A. V. Barker., and D. J. Pilbeam. Handbook of Plant Nutrition. CRC Press, Boca Raton.
Mohammad, S. 1999. Long-term effects of fertilizers and integrated nutrient supply systems in intensive cropping on soil fertility, nutrient uptake and yield of rice. Journal of Agricultural Science. 133: 365–370.
Pavuluri, K., Z. Malley, M. K. Mzimbiri, T. D. Lewis, and R. Meakin. 2017. Evaluation of polyhalite in comparison to muriate of potash for corn grain yield in the southern highlands of Tanzania. African Journal of Agricultural Research. 5: 325-332.
Ponnamperuma, F.N. 1965. Dynamic Aspects of Flooded Soils and The Nutrition of The Rice Plant. p. 295-328. In: The Mineral Nutrition of The Rice Plant. Johns Hopkins Press, Baltimore, Maryland.
Ponnamperuma, F. N. 1984. Effects of Flooding on Soils. P.9-45. In: T. Kozlowski. Flooding and Plant Growth. Academic Press, New York.
Ranjha, Z. M., T. Waheed, S. M. Mehdi, and S. S. Rehman. 2001. Effect of potassium sources on rice yield. International Journal of Agriculture and Biology. 3: 69-71.
Singh, M., A. K. Tripathi, and D. D. Reddy. 2002. Potassium balance and release kinetics of non-exchangeable K in a Typic Haplustert as influenced by cattle manure application under a soybean-wheat system. Australian Journal of Soil Research. 40: 533-541.
Xiaoguang, Y., W. Huaqi, W. Zhimin, Z. Junfang, C. Bin, and B. A. M. Bouman. 2002. Yield of Aerobic Rice (Han Dao) under Different Water Regimes in North China. P.155-164. In: B. A. M. Bouman, H. Hengsdijk, B. Hardy, P. S. Bindraban, T. P. Tuong, and J. K. Ladha. Water-Wise Rice Production. In: Proceedings of the international workshop on water-wise rice production 8-11 April 2002. International Rice Research Institute, Los Banos, Philippines.
Yang, X. E., J. X. Liu, W. M. Wang, Z. Q. Ye, and Z. Q. Luo. 2004. Potassium internal use efficiency relative to growth vigor, potassium distribution, and carbohydrate allocation in rice genotypes. Plant Nutrition. 27: 837–852.
Yoshida, S. 1981. Fundamentals of Rice Crop Science. International Rice Research Institute, Los Banos, Philippines.
Zain, N. A. M., and M. R. Ismail. 2016. Effects of potassium rates and types on growth, leaf gas exchange and biochemical changes in rice (Oryza sativa) planted under cyclic water stress. Agricultural Water Management. 164: 83-90.
Zhang, H., M. Xu, X. Shi, Z. Li, Q. Huang, and X. Wang. 2010. Rice yield, potassium uptake and apparent balance under long-term fertilization in rice-based cropping systems in southern China. Nutrient Cycling Agroecosystem. 88: 341-349.