ผลของการแช่น้ำร้อนต่อความงอกของเมล็ดพันธุ์และการควบคุมโรคถอดฝักดาบในข้าวบางพันธุ์

บทคัดย่อ

โรคถอดฝักดาบจากเชื้อรา Fusarium moniliforme เป็นโรคข้าวที่สามารถติดต่อผ่านทางเมล็ดพันธุ์และเป็นปัญหาสำคัญในการผลิตเมล็ดพันธุ์ข้าวการวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการแช่น้ำร้อนต่อความงอกและการควบคุมเชื้อรา            F. moniliforme สาเหตุโรคถอดฝักดาบในข้าวบางพันธุ์ โดยแบ่งออกเป็น 2 การทดลองได้แก่ การทดลองที่ 1 ผลของการแช่น้ำร้อนที่อุณหภูมิและระยะเวลาที่แตกต่างกันต่อความงอกของเมล็ดพันธุ์ข้าว 12 พันธุ์ วางแผนการทดลองแบบ factorial in completely randomized design (CRD) จำนวน 4 ซ้ำ ปัจจัย A คือ อุณหภูมิ 58, 60, 62 และ 64 ˚C ปัจจัย B คือ ระยะเวลาในการแช่เมล็ดในน้ำร้อน ได้แก่ 5, 10 และ 15 นาที พบว่าการแช่เมล็ดพันธุ์ข้าวในน้ำร้อนที่อุณหภูมิและระยะเวลาเพิ่มขึ้นไม่มีผลทำให้ความงอกของเมล็ดพันธุ์ข้าว กข6 กข49 กข57 ขาวดอกมะลิ 105 ปทุมธานี 1 พิษณุโลก 2 และสุพรรณบุรี 1 ลดลงโดยมีความงอกสูงกว่า 80% แต่มีผลทำให้ความงอกของเมล็ดพันธุ์ข้าว กข41 กข47 ชัยนาท 1 และสุพรรณบุรี 60 ลดลง การทดลองที่ 2 ผลของการแช่น้ำร้อนที่อุณหภูมิและระยะเวลาแตกต่างกันที่มีต่อการควบคุมเชื้อรา F. moniliforme วางแผนการทดลองแบบ Factorial in CRD จำนวน 4 ซ้ำ ปัจจัย A คือ อุณหภูมิ 58, 60, 62 และ 64 ˚C ปัจจัย B คือ ระยะเวลาในการแช่เมล็ดในน้ำร้อน ได้แก่ 5 และ 10 นาที พบว่าการแช่เมล็ดพันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 ในน้ำร้อนที่อุณหภูมิ 60˚C เป็นเวลา 10 นาที สามารถควบคุมการเกิดเชื้อรา F. moniliforme ได้ 76% เมื่อเปรียบเทียบกับเมล็ดพันธุ์ที่ไม่มีการแช่น้ำร้อน และยังคงมีความงอกมากกว่า 80%