นวัตกรรมเชิงพื้นที่เพื่อแปลงเปลี่ยนและเพิ่มขีดความสามารถการดำรงชีวิตของเกษตรกรไทย: กรอบแนวคิดเพื่อประโยชน์ของชุมชน
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
เม.ย. 26, 2018
คำสำคัญ:
ระบบสนับสนุนการตัดสินใจ ยุทธศาสตร์ชาติ เป้าหมายการพัฒนายั่งยืน นวัตกรรมเชิงพื้นที่ ฐานข้อมูลเชิงวิชาการและองค์ความรู้สากล
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความปริทัศน์นี้ตอบสนองความต้องการของสังคมไทยในการนำใช้นวัตกรรมเชิงพื้นที่ต่อการดำรงชีวิตของครัวเรือนเกษตรไทย ระบบเกษตรเป็นกิจกรรมของสังคมไทยที่ใช้ทรัพยากรที่ดินราวร้อยละ 46.5 ของประเทศไทย เป็นทรัพยากรมีขนาดจำกัด มีความหลากหลายด้านคุณภาพของดิน จำเป็นต้องมีกรอบแนวคิดวิจัยพัฒนาและนำใช้นวัตกรรมเชิงพื้นที่เพื่อร่วมสร้างการแปลงเปลี่ยนและเพิ่มขีดความสามารถแห่งชาติ ให้มีประโยชน์และเข้าสู่เป้ าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนในปี พ.ศ. 2573 เป็นชุมชนเกษตรที่มีประสิทธิภาพ วงการวิชาการมีบทบาทหลักสองด้าน ได้แก่ ด้านการพัฒนาขีดความสามารถในการผลิตตลอดชีพของประชากรในสังคมไทย และด้านกลไกพัฒนาขีดความสามารถในการผลิตหลักสูตรและองค์ความรู้ใหม่ การวิจัยพัฒนาและนำใช้เพื่อประโยชน์ของชุมชนไทยควรสร้างนวัตกรรมเชิงพื้นที่สำหรับผู้ใช้งานสามระดับ ได้แก่ ระดับพื้นฐาน ระดับท้องถิ่น และระดับนโยบาย สังคมไทยมีทั้งโอกาสและความท้าทายในริเริ่มและตั้งต้นกระบวนการวิจัยพัฒนาและนำใช้นวัตกรรมเชิงพื้นที่อย่างเป็นระบบเพื่อประโยชน์ของทุกชุมชนในประเทศไทย
Article Details
How to Cite
บท
บทความวิชาการ (original article)
References
กษ. (กระทรวงเกษตรและสหกรณ์). 2560. Agri-Map online. แหล่งข้อมูล: http://agri-map-online.moac.go.th. ค้นเมื่อ 17 มิถุนายน 2560.
จรัญ จันทลักขณา. 2560. ๙ ตามรอยพ่อ ก็พอเพียง: แนวทางพัฒนาเกษตรไทยกับบทบาทของสถาบันการศึกษาไทย. แก่นเกษตร. 45: 1-6.
ไทยพับลิก้า. 2560. จาก “จำนำข้าวทุกเมล็ด–จีทูจี” ถึงคำพิพากษาจำคุก “บุญทรง” 42 ปี–ออกหมายจับ “ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร”. แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/XXdx7Q. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560.
ราชกิจจานุเบกษา. 2528. กระทู้ถามที่ ๕๓๖ เล่ม ๑๐๒ ตอนที่ ๒๐๐, ๓๑ ธันวาคม ๒๕๒๘ หน้า ๖๕๘๐-๖๕๘๑ แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/PdmbVd. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560.
ราชกิจจานุเบกษา. 2552. กระทู้ถามที่ ๕๐๔ ร. เล่ม ๑๒๖ ตอนพิเศษ ๑๘๑ ง, ๑๘ ธันวาคม ๒๕๕๒ หน้า ๗๑-๗๒. แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/Yq16hG. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560
ราชกิจจานุเบกษา. 2555. กระทู้ถามที่ ๐๘๕/ร. เล่ม ๑๒๙ ตอนพิเศษ ๑๗ ง, ๑๗ มกราคม ๒๕๕๕ หน้า ๖๓. แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/JyHRAX. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560
ศวทก. (ศูนย์วิจัยระบบทรัพยากรเกษตร). 2560. ระบบสารสนเทศเชิงพื้นที่ (Spatial Information Systems). แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/siSdSw. ค้นเมื่อ 16 มิถุนายน 2560.
สพ. (กรมสรรพากร). 2560. การจัดเก็บภาษีอากรในสมัยกรุงสุโขทัย (พ.ศ. 1763 - พ.ศ. 1893). แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/y4T3rS. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560.
สมหมาย จันทร์เรือง, ยุทธพร อิสรชัย, และ ธีรภัทร์ เสรีรังสรรค์. 2557. แนวคิดทางการเมืองแนวพุทธของ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช. หน้า 1-10. การประชุมเสนอผลงานวิจัยระดับบัณฑิตศึกษามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชครั้งที่ 4.
สศก. (สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร). 2558. เนื้อที่ใช้ประโยชน์ทางการเกษตร รายจังหวัด ปี พ.ศ. 2556. แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/NSdxft. ค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2560.
สศก. (สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร). 2557. สถิติการค้าสินค้าเกษตรไทยกับต่างประเทศ ปี 2556. แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/s9auze. ค้นเมื่อ 15 มิถุนายน 2560.สศช. (สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ). 2560. ตารางผลิตภัณฑ์ภาคและจังหวัด แบบปริมาณลูกโซ่ อนุกรมเวลา 2538-2558 GPP CVMs Time Series Data 1995-2015 (Excel File). แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/y8LhH2. ค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2560.
สสช. (สำนักงานสถิติแห่งชาติ). 2557. สำมะโนการเกษตร พ.ศ. 2556 ทั่วราชอาณาจักร ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษาฯ อาคารรัฐประศาสนภักดี ชั้น 2 ถนนแจ้งวัฒนะ เขตหลักสี่ กทม. 10210.
อรรถชัย จินตะเวช. 2560. การผลิตข้าวไทยอย่างแม่นยำภายใต้การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศและสังคม: จะร่วมมือวิจัยพัฒนาและนำใช้ให้เป็นระบบอย่างไร?. แก่นเกษตร. 45: 185-196.
อำนาจ คอวนิช. 2552. กรอบและภาพรวมการสนับสนุนทุนวิจัยพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจ. น.1-8. ใน: เครือข่ายวิจัยและพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจ สรุปผลงานรอบ ๖ ปี (๒๕๔๖-๒๕๕๑). สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, กรุงเทพฯ.
Chapin, F. Stuart, Corrine N. Knapp, Todd J. Brinkman, Robin Bronen, and Patricia Cochran. 2016. Community-empowered adaptation for self-reliance. Current Opinion in Environmental Sustainability. 19: 67-75.
De Groot, S. 2016. Responsive Leadership in Social Services: A Practical Approach for Optimizing Engagement and Performance. 1st Edition. Sage Publications, Inc., Thousands Oats, California, USA. 245 pp.
FTA Watch (กลุ่มศึกษาข้อตกลงเขตการค้าเสรีภาคประชาชน). 2560. ทุกข์ชาวนา คือทุกข์ของทุกคนในแผ่นดิน. แหล่งข้อมูล: http://www.ftawatch.org/node/10432. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560.
Higham, C. 2014. Early Mainland Southeast Asia: From First Humans to Angkor. 1st Edition. River Book Co., Ltd., Bangkok, Thailand. 477 pp.J
intrawet, A., C. Saengchyosawat, O. Thaworn, M. Ekasingh, P. Gypmantasiri, B. Ekasingh, C. Narongrit, D. Kamthonkiat, K. HONDA, V. Sarawat, S. Ratanasriwong, P. Tantassanawong, S. Lertlum, Ang Choulean, IM Sokrithy, P. Sampaongen, S. Laohasiriwong, K. Pannangpetch, R. Katawatin, W. Amaritsut, N. Boonbrah, and T. Sathonwisit. 2012. Decision Support System Research and Development Network for Agricultural and Natural Resource Management in Thailand: A TRF-DSS Experience. Southeast Asian Studies. 1: 141-162.
Nshemereirwe, Connie. 2016. “What was my education for?” Transformative education and the Africa we need by 2030. BUWA!, 7: 8-12. Available: https://goo.gl/ujjtE9. Accessed Oct. 3, 2017.
Pretty, J., W. J. Sutherland, J. Ashby, J. Auburn, D. Baulcombe, M. Bell, J. Bentley, S. Bickersteth, K. Brown, J. Burke, H. Campbell, K. Chen, E. Crowley, I. Crute, D. Dobbelaere, G. Edwards-Jones, F. FunesMonzote, H. Charles J. Godfray, M. Griffon, P. Gypmantisiri, L. Haddad, S. Halavatau, H. Herren, M. Holderness, Anne-Marie Izac, M. Jones, P. Koohafkan, R. Lal, T. Lang, J. McNeely, A. Mueller, N. Nisbett, A. Noble, P. Pingali, Y. Pinto, R. Rabbinge, N. H. Ravindranath, A. Rola, N. Röling, C. Sage, W. Settle, J. M. Sha, L. Shiming, T. Simons, P. Smith, K. Strzepeck, H. Swaine, E. Terry, T. P. Tomich, C. Toulmin, E. Trigo, S. Twomlow, J. K. Vis, J. Wilson and S. Pilgrim. 2010. The top 100 questions of importance to the future of global agriculture. International Journal of Agricultural Sustainability. 8: 219-236.
Sanford, S. 2011. The Responsible Business: Reimaging Sustainability and Success. 1stEdition. Jossey-Bass, A Wiley Imprint, San Francisco, CA, USA. 310 pp.
Uehara, Goro. 1998. Synthesis. pp.389-392. In: Understanding Options for Agricultural Production. G. Y. Tsuji, G. Hoogenboom and P. K. Thornton, Great Britain, Kluwer Academic Publishers.
UNESCO. 2017. Ban Chiang Archaeological Site. Available: http://whc.unesco.org/en/list/575. Accessed Jun. 19, 2017.UNESCO. 2017. Education for Sustainable Development Goals: Learning Objectives. 1stEdition. 7, place de Fontenoy, 75352 Paris 07 SP, France. 62 pp.
United Nations Thailand. 2015. เป้ าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืนของประเทศไทย แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/VxVtDe. ค้นเมื่อ 21 มิถุนายน 2560.
จรัญ จันทลักขณา. 2560. ๙ ตามรอยพ่อ ก็พอเพียง: แนวทางพัฒนาเกษตรไทยกับบทบาทของสถาบันการศึกษาไทย. แก่นเกษตร. 45: 1-6.
ไทยพับลิก้า. 2560. จาก “จำนำข้าวทุกเมล็ด–จีทูจี” ถึงคำพิพากษาจำคุก “บุญทรง” 42 ปี–ออกหมายจับ “ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร”. แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/XXdx7Q. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560.
ราชกิจจานุเบกษา. 2528. กระทู้ถามที่ ๕๓๖ เล่ม ๑๐๒ ตอนที่ ๒๐๐, ๓๑ ธันวาคม ๒๕๒๘ หน้า ๖๕๘๐-๖๕๘๑ แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/PdmbVd. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560.
ราชกิจจานุเบกษา. 2552. กระทู้ถามที่ ๕๐๔ ร. เล่ม ๑๒๖ ตอนพิเศษ ๑๘๑ ง, ๑๘ ธันวาคม ๒๕๕๒ หน้า ๗๑-๗๒. แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/Yq16hG. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560
ราชกิจจานุเบกษา. 2555. กระทู้ถามที่ ๐๘๕/ร. เล่ม ๑๒๙ ตอนพิเศษ ๑๗ ง, ๑๗ มกราคม ๒๕๕๕ หน้า ๖๓. แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/JyHRAX. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560
ศวทก. (ศูนย์วิจัยระบบทรัพยากรเกษตร). 2560. ระบบสารสนเทศเชิงพื้นที่ (Spatial Information Systems). แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/siSdSw. ค้นเมื่อ 16 มิถุนายน 2560.
สพ. (กรมสรรพากร). 2560. การจัดเก็บภาษีอากรในสมัยกรุงสุโขทัย (พ.ศ. 1763 - พ.ศ. 1893). แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/y4T3rS. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560.
สมหมาย จันทร์เรือง, ยุทธพร อิสรชัย, และ ธีรภัทร์ เสรีรังสรรค์. 2557. แนวคิดทางการเมืองแนวพุทธของ ม.ร.ว. คึกฤทธิ์ ปราโมช. หน้า 1-10. การประชุมเสนอผลงานวิจัยระดับบัณฑิตศึกษามหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชครั้งที่ 4.
สศก. (สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร). 2558. เนื้อที่ใช้ประโยชน์ทางการเกษตร รายจังหวัด ปี พ.ศ. 2556. แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/NSdxft. ค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2560.
สศก. (สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร). 2557. สถิติการค้าสินค้าเกษตรไทยกับต่างประเทศ ปี 2556. แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/s9auze. ค้นเมื่อ 15 มิถุนายน 2560.สศช. (สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ). 2560. ตารางผลิตภัณฑ์ภาคและจังหวัด แบบปริมาณลูกโซ่ อนุกรมเวลา 2538-2558 GPP CVMs Time Series Data 1995-2015 (Excel File). แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/y8LhH2. ค้นเมื่อ 1 มิถุนายน 2560.
สสช. (สำนักงานสถิติแห่งชาติ). 2557. สำมะโนการเกษตร พ.ศ. 2556 ทั่วราชอาณาจักร ศูนย์ราชการเฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษาฯ อาคารรัฐประศาสนภักดี ชั้น 2 ถนนแจ้งวัฒนะ เขตหลักสี่ กทม. 10210.
อรรถชัย จินตะเวช. 2560. การผลิตข้าวไทยอย่างแม่นยำภายใต้การเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศและสังคม: จะร่วมมือวิจัยพัฒนาและนำใช้ให้เป็นระบบอย่างไร?. แก่นเกษตร. 45: 185-196.
อำนาจ คอวนิช. 2552. กรอบและภาพรวมการสนับสนุนทุนวิจัยพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจ. น.1-8. ใน: เครือข่ายวิจัยและพัฒนาระบบสนับสนุนการตัดสินใจ สรุปผลงานรอบ ๖ ปี (๒๕๔๖-๒๕๕๑). สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย, กรุงเทพฯ.
Chapin, F. Stuart, Corrine N. Knapp, Todd J. Brinkman, Robin Bronen, and Patricia Cochran. 2016. Community-empowered adaptation for self-reliance. Current Opinion in Environmental Sustainability. 19: 67-75.
De Groot, S. 2016. Responsive Leadership in Social Services: A Practical Approach for Optimizing Engagement and Performance. 1st Edition. Sage Publications, Inc., Thousands Oats, California, USA. 245 pp.
FTA Watch (กลุ่มศึกษาข้อตกลงเขตการค้าเสรีภาคประชาชน). 2560. ทุกข์ชาวนา คือทุกข์ของทุกคนในแผ่นดิน. แหล่งข้อมูล: http://www.ftawatch.org/node/10432. ค้นเมื่อ 3 ตุลาคม 2560.
Higham, C. 2014. Early Mainland Southeast Asia: From First Humans to Angkor. 1st Edition. River Book Co., Ltd., Bangkok, Thailand. 477 pp.J
intrawet, A., C. Saengchyosawat, O. Thaworn, M. Ekasingh, P. Gypmantasiri, B. Ekasingh, C. Narongrit, D. Kamthonkiat, K. HONDA, V. Sarawat, S. Ratanasriwong, P. Tantassanawong, S. Lertlum, Ang Choulean, IM Sokrithy, P. Sampaongen, S. Laohasiriwong, K. Pannangpetch, R. Katawatin, W. Amaritsut, N. Boonbrah, and T. Sathonwisit. 2012. Decision Support System Research and Development Network for Agricultural and Natural Resource Management in Thailand: A TRF-DSS Experience. Southeast Asian Studies. 1: 141-162.
Nshemereirwe, Connie. 2016. “What was my education for?” Transformative education and the Africa we need by 2030. BUWA!, 7: 8-12. Available: https://goo.gl/ujjtE9. Accessed Oct. 3, 2017.
Pretty, J., W. J. Sutherland, J. Ashby, J. Auburn, D. Baulcombe, M. Bell, J. Bentley, S. Bickersteth, K. Brown, J. Burke, H. Campbell, K. Chen, E. Crowley, I. Crute, D. Dobbelaere, G. Edwards-Jones, F. FunesMonzote, H. Charles J. Godfray, M. Griffon, P. Gypmantisiri, L. Haddad, S. Halavatau, H. Herren, M. Holderness, Anne-Marie Izac, M. Jones, P. Koohafkan, R. Lal, T. Lang, J. McNeely, A. Mueller, N. Nisbett, A. Noble, P. Pingali, Y. Pinto, R. Rabbinge, N. H. Ravindranath, A. Rola, N. Röling, C. Sage, W. Settle, J. M. Sha, L. Shiming, T. Simons, P. Smith, K. Strzepeck, H. Swaine, E. Terry, T. P. Tomich, C. Toulmin, E. Trigo, S. Twomlow, J. K. Vis, J. Wilson and S. Pilgrim. 2010. The top 100 questions of importance to the future of global agriculture. International Journal of Agricultural Sustainability. 8: 219-236.
Sanford, S. 2011. The Responsible Business: Reimaging Sustainability and Success. 1stEdition. Jossey-Bass, A Wiley Imprint, San Francisco, CA, USA. 310 pp.
Uehara, Goro. 1998. Synthesis. pp.389-392. In: Understanding Options for Agricultural Production. G. Y. Tsuji, G. Hoogenboom and P. K. Thornton, Great Britain, Kluwer Academic Publishers.
UNESCO. 2017. Ban Chiang Archaeological Site. Available: http://whc.unesco.org/en/list/575. Accessed Jun. 19, 2017.UNESCO. 2017. Education for Sustainable Development Goals: Learning Objectives. 1stEdition. 7, place de Fontenoy, 75352 Paris 07 SP, France. 62 pp.
United Nations Thailand. 2015. เป้ าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืนของประเทศไทย แหล่งข้อมูล: https://goo.gl/VxVtDe. ค้นเมื่อ 21 มิถุนายน 2560.