อิทธิพลของพันธุ์ ความสูงและระยะเวลาการตัดยอดที่มีต่อคุณภาพใบหมักและผลผลิตหัวสดของมันสำปะหลัง

Main Article Content

นรุณ วรามิตร
ปัทจิมา คงพลับ
อนุรักษ์ อรัญญนาค
ภูมพงศ์ บุญแสน
จิราพร เชื้อกูล

บทคัดย่อ

ใบมันสำปะหลังเป็นชีวมวลสดให้โปรตีนสูงและได้รับความสนใจนำมาใช้เป็นอาหารสัตว์ การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอิทธิพลของพันธุ์ ความสูงและระยะตัดยอดที่มีต่อผลผลิตพืชอาหารสัตว์ คุณภาพใบหมัก และองค์ประกอบผลผลิตหัวสด วางแผนการทดลองแบบ split-split plot in randomized complete block design 4 ซ้ำ main plot คือพันธุ์มันสำปะหลัง 2 พันธุ์ (เกษตรศาสตร์ 50 และระยอง 72) sub plot คือความสูงการตัด 2 ระดับ (30 และ 50 ซม. จากพื้นดิน) และ sub-sub plot คือระยะตัด 4 ระยะ (ตัดทุก 3, 4, 6 เดือน และที่ 12 เดือนหลังปลูก ซึ่งเป็นระยะเก็บเกี่ยวหัวมัน) ทำการศึกษาที่ อ.กำแพงแสน จ.นครปฐม ระหว่างเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2558 ถึงเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2559 จากการศึกษาพบว่า พันธุ์ และความสูงไม่มีอิทธิพลต่อผลผลิตและคุณภาพของใบหมัก รวมทั้งองค์ประกอบผลผลิตหัวสด ระยะตัดมีอิทธิพลต่อความสูงทรงพุ่ม ผลผลิตลำต้น ก้านใบและแผ่นใบแห้ง และผลผลิตหัวสด แต่ไม่มีผลต่อจำนวนและปริมาณแป้งของหัวสด การเพิ่มระยะตัดจากทุก 3 เดือน ถึง 12 เดือน ทำให้ผลผลิตแผ่นใบแห้งลดลงจาก 426.5 เป็น 24.2 กก./ไร่/ปี แต่ให้ผลผลิตหัวสดเพิ่มจาก 1,046.7 เป็น 1,710.2 กก./ไร่ อย่างไรก็ตาม พันธุ์ ความสูงและระยะตัดไม่มีอิทธิพลต่อปริมาณ neutral detergent fiber และ acid detergent fiber ของใบหมัก ขณะที่ปริมาณ acid detergent lignin เถ้า และโปรตีนลดลงตามระยะตัดที่เพิ่มขึ้น ดังนั้น แนะนำได้ว่าระยะตัดทุก 6 เดือน ให้ผลผลิตและโปรตีนของใบหมักสูงกว่าระยะ 12 เดือน (ระยะปฏิบัติทั่วไป) โดยไม่กระทบต่อผลผลิตและปริมาณแป้งของหัวสด

Article Details

บท
บทความวิจัย (research article)

References

กองอาหารสัตว์. 2557. การใช้ใบมันสำปะหลังเลี้ยงไก่. แหล่งข้อมูล: http://nutrition.dld.go.th/Nutrition_Knowlage/ARTICLE/ArtileG.htm. ค้นเมื่อ 23 กุมภาพันธ์ 2564.

เจริญศักดิ์ โรจนฤทธิ์พิเชษฐ์, จงรักษ์ แก้วประสิทธิ์, พัฒนา อนุรักษ์พงศธร และสมยศ พุทธเจริญ. 2531. ปริมาณโปรตีนในใบมันสำปะหลัง 13 พันธุ์. วารสารวิทยาศาสตร์เกษตร. 21(3): 176-181.

มูลนิธิสถาบันพัฒนามันสำปะหลังแห่งประเทศไทย. 2543. ลักษณะประจำพันธุ์มันสำปะหลัง. แหล่งข้อมูล: https://www.tapiocathai.org/K1.html. ค้นเมื่อ 24 กุมภาพันธ์ 2564.

ลิลลี่ กาวีต๊ะ. 2559. โครงสร้างพืช. พิมพ์ครั้งที่ 2. ภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

วันชัย จันทร์ประเสริฐ. 2534. การหลุดร่วงของดอกและฝักกับการพัฒนาองค์ประกอบผลผลิตในถั่วเหลือง. วารสารเกษตร. 7(3): 330-345.

สมลักษณ์ จูฑังคะ. 2551. เอกสารวิชาการ เทคโนโลยีการผลิตมันสำปะหลัง. ศูนย์วิจัยพืชไร่ระยอง สำนักวิจัยและพัฒนาการเกษตรเขตที่ 6 กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์.

สายัณห์ ทัดศรี. 2547. พืชอาหารสัตว์เขตร้อน. พิมพ์ครั้งที่ 1. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

เสมอใจ บุรีนอก, คำสอน สีสะอาด, วรางคณา หอมไสย, ศศิพันธ์ วงศ์สุทธาวาส, เฉลิมพล เยื้องกลาง และไกรสิทธิ วสุเพ็ญ. 2554. คุณภาพการหมักและคุณค่าทางโภชนะของหญ้ากินนีสีม่วงและถั่วอาหารสัตว์หมัก. แก่นเกษตร. 39: 137-146.

สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. 2564. มันสำปะหลังโรงงาน: เนื้อที่เพาะปลูก เนื้อที่เก็บเกี่ยว ผลผลิต และผลผลิตต่อไร่ ปี 2563. แหล่งข้อมูล: http://www.oae.go.th/assets/portals/1/fileups/prcaidata/files/casava63.pdf. ค้นเมื่อ 23 กุมภาพันธ์ 2564.

Alves, A.A.C. 2002. Cassava botany and physiology. P. 67–89. In: R.J. Hillocks, J.M. Thresh and A.C. Bellotti (Eds.) Cassava: Biology, Production and Utilization. CABI Publishing, New York.

Anaeto, M., A.F. Sawyerr, T.R. Alli, G.O. Tayo, J.A. Adeyeye, and A.O. Olarinmoye. 2013. Cassava leaf silage and cassava peel as dry season feed for West African Dwarf sheep. Global Journal of Science Frontier Research. 13 (2) 1: 1-4.

AOAC. 1990. Official methods of analysis. Association of Official Analysis (15th edition). Washington, D.C., U.S.A.

Barnes, R.F., C.J. Nelson, M. Collins, and K.J. Moore. 2003. Forages Vol. I, An Introduction to Grassland Agriculture. 6th Edition. Iowa State University Press.

Barnes, R.F., C.J. Nelson, K.J. Moore, and M. Collins. 2007. Forages Vol. II, The Science of Grassland Agriculture. 6th Edition. Iowa State University Press.

El-Sharkawy, M.A. 2004. Cassava biology and physiology. Plant Molecular Biology. 56: 481-501.

Gómez, G., and M. Valdivieso. 1985. Cassava foliage: Chemical composition, cyanide content and effect of drying on cyanide elimination. Journal of the Science of Food and Agriculture. 36 (6): 433-441.

Hue, K.T., D.T.T. Van, I. Ledin, E. Wredle, and E. Spörndly. 2012. Effect of harvesting frequency, variety and leaf maturity on nutrient composition, hydrogen cyanide content and cassava foliage yield. Asian-Australasian Journal of Animal Sciences. 25 (12): 1691-1700.

Jalloh, A. 1998. Cassava plant population and leaf harvesting effects on the productivity of cassava-rice intercrop on the upland in Sierra Leone. Tropical Agriculture (Trinidad and Tobago). 75: 67-71.

Jasaitis, D.K., J.E. Wohlt, and J.L. Evans. 1987. Influence of feed ion content on buffering capacity of ruminant feedstuffs In Vitro. Journal of Dairy Science. 70 (7): 1391-1403.

Kaiser, A.S., and J.W. Piltz. 2002. Silage production from tropical forages in Australia. P. 8-9. In Proceeding of the 13th International silage conference, Sep 11-13th IEEE Xplore.

Khang, D.N., H. Wiktorsson, and T.R. Preston. 2005. Yield and chemical composition of cassava foliage and tuber yield as influenced by harvesting height and cutting interval. Asian-Australasian Journal of Animal Sciences. 18 (7): 1029-1035.

Mahakosee, S., S. Jogloy, N. Vorasoot, P. Theerakulpisut, P. Banterng, T. Kesmala, C. Holbrook, and C. Kvien. 2019. Seasonal variations in canopy size and yield of Rayong 9 cassava genotype under rainfed and irrigated conditions. Agronomy. 9: 362.

Munyahali, W., P. Pypers, R. Swennen, J. Walangululu, B. Vanlauwe, and R. Merckx. 2017. Responses of cassava growth and yield to leaf harvesting frequency and NPK fertilizer in South Kivu, Democratic Republic of Congo. Field Crops Research. 214: 194-201.

Phengvilaysouk, A., and M. Wanapat. 2008. Study on the effect of harvesting frequency on cassava foliage for cassava hay production and its nutritive value. Livestock Research for Rural Development. 20 (supplement).

R Core Team. 2017. R: A language and environment for statistical computing. R Foundation for Statistical Computing, Vienna, Austria.

Taiz, L., and E. Zeiger. 2006. Plant Physiology (Fourth Edition). Sinauer Associates, Inc., Publishers.

Yin Kyawt, Y., M. Aung, and Y. Kawamoto. 2015. Effects of harvesting management on nutritive values and yielding of cassava foliage and tuber. Global Journal of Animal Scientific Research. 3 (3): 609-616.