การตอบสนองของมันสำปะหลังต่อปุ๋ยเคมีในชุดดินยโสธรที่ถูกปรับปรุง ด้วยกากแป้งมันสำปะหลังและหินปูนบดต่อเนื่อง 5 ปี
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
ธ.ค. 22, 2020
คำสำคัญ:
กากแป้งมันสำปะหลัง หินปูนบด วัสดุปรับปรุงดิน ปุ๋ยเคมี มันสำปะหลัง
Main Article Content
บทคัดย่อ
ศึกษาการตอบสนองของมันสำปะหลังพันธุ์ห้วยบง 80 ต่อปุ๋ยเคมีในชุดดินยโสธรที่ปรับปรุงด้วยกากแป้งมันสำปะหลังและหินปูนบดต่อเนื่องเป็นเวลา 5 ปีในแปลงเกษตรกร จ.นครราชสีมา วางแผนการทดลองแบบ Split plot จำนวน 4 ซ้ำ แปลงหลักเป็นวัสดุปรับปรุงดิน 8 ตำรับการทดลอง ส่วนแปลงรองเป็นปุ๋ยเคมี 4 อัตรา การใส่วัสดุปรับปรุงดินทั้งหมดทำให้ได้ผลผลิตหัวมันสำปะหลังสดและผลผลิตแป้งสูงกว่าตำรับควบคุมที่ไม่มีการใส่อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ การใส่กากแป้งมันสำปะหลังอัตรา 1,000 กก./ไร่ ร่วมกับหินปูนบดอัตรา 200 กก./ไร่ ให้ค่าสูงสุดเท่ากับ 3.92 และ 0.94 ตัน/ไร่ตามลำดับ มันสำปะหลังตอบสนองต่อปุ๋ยเคมีอัตรา 32:16:32 กก. N:P2O5:K2O/ไร่ ดีที่สุดโดยให้ผลผลิตหัวมันสำปะหลังสด และแป้งสูงสุดอย่างมีนัยสำคัญยิ่งทางสถิติเท่ากับ 3.83 และ 0.88 ตัน/ไร่ตามลำดับแต่ไม่แตกต่างกันทางสถิติกับอัตราแนะนำ (16:8:16 กก. N:P2O5:K2O/ไร่) ทั้งนี้ ไม่พบอิทธิพลร่วมระหว่างวัสดุปรับปรุงดินกับอัตราของปุ๋ยเคมีที่มีผลต่อการให้ผลผลิตของมันสำปะหลัง โดยการใส่กากแป้งอัตรา 500 กก./ไร่ร่วมกับหินปูนบดอัตรา 200 กก./ไร่ และปุ๋ยเคมีอัตรา 32:16:32 กก. N:P2O5:K2O/ไร่ให้ผลผลิตหัวมันสำปะหลังสดสูงสุดเท่ากับ 4.55 ตัน/ไร่ แต่ไม่แตกต่างกันทางสถิติกับตำรับการทดลองอื่น นอกจากนี้ ตำรับการทดลองเกือบทั้งหมดที่มีการใส่กากแป้งมันสำปะหลังทุกอัตราโดยเฉพาะที่ใส่ร่วมกับหินปูนบดส่งผลให้ดินที่ระดับความลึก 0-15, 15-30 และ 30-45 ซม. มีค่าพีเอช ปริมาณอินทรียวัตถุ ไนโตรเจนรวม ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียมที่เป็นประโยชน์สูงกว่าตำรับควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ดังนั้น การปลูกมันสำปะหลังในชุดดินยโสธรควรมีการปรับปรุงดินด้วยกากแป้งมันสำปะหลังอัตรา 1,000 กก./ไร่ และหินปูนบดอัตรา 200 กก./ไร่ ต่อเนื่องร่วมกับการใส่ปุ๋ยเคมีอัตรา 16:8:16 กก. N:P2O5:K2O/ไร่ จะมีความคุ้มค่าทางเศรษฐกิจมากที่สุดและช่วยให้คุณภาพดินดีขึ้น
Article Details
How to Cite
บท
บทความวิจัย (research article)
References
ปิยะ ดวงพัตรา. 2553. สารปรับปรุงดิน. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.
พรชัย อุปพันธ์พงศ์ชัย, สมชัย อนุสนธิ์พรเพิ่ม, ศุภิฌา ธนะจิตต์, ดาวจรัส เกตุโรจน์ และปรีชา เพชรประไพ. 2560. ผลของกากแป้งมันสำปะหลัง หินปูนบด และโดโลไมต์ต่อสมบัติดินและมันสำปะหลังที่ปลูกในชุดดินสตึก. วารสารแก่นเกษตร 45: 25-34.
พุทธรักษา เสรี, สมชัย อนุสนธิ์พรเพิ่ม และศุภิฌา ธนะจิตต์. 2560. ผลของการไถพรวนและวัสดุปรับปรุงดินต่อความเสถียรของเม็ดดินในชุดดินยโสธรที่ปลูกมันสำปะหลัง. วารสารแก่นเกษตร 45: 227-238.
เรณู ขำเลิศ และอัศจรรย์ สุขธำรง. 2551. เศรษฐกิจพอเพียงของผู้ปลูกมันสำปะหลังในจังหวัดนครราชสีมาจากการใช้หินฝุ่นทดแทนปุ๋ยเคมี. แหล่งที่มา: http://www.clinictech.most.go.th. ค้นเมื่อ วันที่ 18 มกราคม 2562.
สมพงษ์ กาทอง และอนุชิต ทองกล่ำ. 2547. การปลูกและการดูแลรักษา, น. 15-17. ใน เอกสารวิชาการ มันสำปะหลัง ลำดับที่ 7/2547. สถาบันวิจัยพืชไร่ กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.
สัมฤทธิ์ ริยาพันธ์, ศุภิฌา ธนะจิตต์, สมชัย อนุสนธิ์พรเพิ่ม, อัญชลี สุทธิประการ และปรีชา เพชรประไพ. 2553. การแก้ไขปัญหาชั้นดานไถพรวนเพื่อการปลูกมันสำปะหลัง. วารสารแก่นเกษตร 38: 191-204.
สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. 2560. มันสำปะหลัง. แหล่งที่มา: http://www.oae.go.th. ค้นเมื่อ 22 มกราคม 2562.
เอกราช มีวาสนา, สมชัย อนุสนธิ์พรเพิ่ม, เอิบ เขียวรื่นรมย์ และอัญชลี สุทธิประการ. 2553. ลักษณะของชั้นดานไถพรวนในพื้นที่ปลูกมันสำปะหลังจังหวัดนครราชสีมา. วารสารแก่นเกษตร 38: 205-214.
Anjos, J.T., and D.L. Rowell. 1987. The effect of lime on phosphorus adsorption and barley growth in three acid soils. Plant Soil 103: 75–82.
Anusontpornperm, S., S. Nortcliff, and I. Kheoruenromne. 2009. Interpretability comparison between Soil Taxonomic and Fertility Capability Classification units: a case of some major cassava soils in northeast, Thailand. Kasetsart J. (Nat. Sci.) 043 : 9-18.
Anusontpornperm, S., S. Thanachit, A. Suddhiprakarn, and I. Kheoruenromne. 2015. Is Rippering the Effective Solution to Alleviating Plough Pan Problem? Proceeding of the International Conference of Agricultural Engineering, 6-10 July 2014. Zurich, Switzerland.
Bekker, A.W., N.V. Hue, and R.G. Chase. 1994. Effects of liming, K fertilization and leaching on K retention, nutrient uptake and dry matter production of maize grown on a Samoan Oxic Inceptisol. Fertilizer Res. 38: 123–130.
Brady, N.C., and R.C. Weil. 2016. The Nature and Properties of Soils. 15th ed. Pearson Education, Inc., NJ, USA.
Bray, R.A., and L.T. Kurtz. 1945. Determination of total organic and available forms of phosphorus in soil. Soil Sci. 59: 39-45.
Bremner, J.M. 1996. Nitrogen-total, pp. 1085-1122. In D.L. Sparks, ed. Methods of Soil Analysis, Part 3: Chemical Methods. Soil Science Society of America. Inc. Publisher., Madison, WI, USA.
Duangpatra, P. 1988. Soil and climatic characterization of major cassava growing areas in Thailand, pp. 157-184. In R.H. Howeler and K. Kawano, eds. Cassava Breeding and Agronomy Research in Asia. Proc. 2nd Regional Cassava Workshop, held in Rayong, Thailand, Oct 26–28, 1987. Rayong, Thailand.
Havlin, J.L., S.L. Tisdale, W.L. Nelson, and J.D. Beaton. 2013. Soil Fertility and Fertilizers, 8th Edition. Pearson Education, Inc., NJ, USA.
Howeler, R.H. 1991. Long term effect of cassava cultivation on soil productivity. Field Crops Res. 26: 1-18.
Howeler, R.H. 2014. Sustainable soil and crop management of cassava in Asia. International Center for Tropical Agriculture, Cali, Colombia.
Kanjana, D., S. Anusontpornperm, S. Thanachit, and A. Suddhiprakarn. 2012. Effects of soil conditioners on yield and starch content of cassava grown on a degraded Yasothon soil. The 38th Congress on Science and Technology of Thailand (STT38), October 17-19, 2012, Chiang Mai, Thailand.
Kerdchana, C., S. Anusontpornperm, S. Thanachit, and W. Wiriyakitnateekul. 2014. Effect of gypsum, dolomite, burnt rice husk from ethanol plant and rates of chemical fertilizer on cassava grown on a Korat soil. The 40th Congress on Science and Technology of Thailand (STT40). December 2-4, Hotel Pullman Khon Kaen Raja Orchid, Khon Kaen, Thailand.
Komariah, K. lto, M. Senge, J. Adomako, and Afandi. 2008. Amendmet of soil physical and biological properties using rice husk and tapioca wastes. J. Japanese Soc. Soil Phys. 108: 81-90.
Lunlio, P., S. Anusontpornperm, S Thanachit, and I. Kheoruenromne. 2017. The impact of tillage, soil conditioners, and chemical fertilizer on yield of cassava in Yasothon Soil Series (Typic Paleustult), relationship between nutrient concentration and cassava yield components, and soil property. Khon Kean Agr. J. 45: 373-382.
Musyoka, M.W., N. Adamtey, A.W. Muriuki, D. Bautze, E.N. Karanja, M. Mucheru-Muna, K.K.M. Fiaboe, and G. Cadisch. 2019. Nitrogen leaching losses and balances in conventional and organic farming systems in Kenya. Nutr. Cycl. Agroecosyst. 114: 237–260.
National Soil Survey Center. 1996. Soil Survey Laboratory Methods Manual. Soil Survey Investigations Report No. 42, Version 3.0. Natural Conservation Service, USDA, Washington, DC, USA.
Nelson, D.W., and L.E. Sommers. 1996. Total carbon, total organic carbon, and organic matter, pp. 961-1010. In A.L. Page, P.A.
Helmke, R.H. Loeppert, P.N. Soltanpour, M.A. Tabatabai, C.T. Johnston and M.E. Sumner, eds. Method of Soil Analysis, Part 3: Chemical Methods. American Society of Agronomy. Inc. Publisher, Madison, WI, USA.
Nilnoree, T., S. Anusontpornperm, S. Thanachit, I. Kheoruenromne, and P. Petprapai. 2016. Effect of chicken manure and organic wastes from cassava starch manufacturing plant on cassava Grown on Dan Khun Thot soil. Khon Kaen Agr. J. 44: 167-178.
Okonkwo, C., I. Onyibe, and C.N. Mbah. 2011. Influence of different forms of cassava peel on physicochemical properties of an Ultisoil and yield of Maize (Zea mays L.) in Abakaliki south eastern Nigeria. J. Agri. Biol. Sci. 2: 78-83.
Phuniam, M., S. Anusontpornperm, and S. Thanachit. 2012. Response of cassava grow on a Warin soil to perlite and chicken manure combined with Zn foliar application. The 38th Congress on Science and Technology of Thailand (STT38), October 17-19, 2012, Chiang Mai, Thailand.
Phun-iam, M., S. Anusontpornperm, S. Thanachit, and I. Kheoruenromnea. 2018. Yield response of cassava Huay Bong 80 variety grown in an Oxyaquic Paleustult to cassava starch waste and nitrogen fertilizer. Agri. Nat. Res. 52: 573-580.
Plengsuntia, P., S. Anusontpornperm, S. Thanachit, and I. Kheoruenromne. 2012. Root yield and starch content of cassava as affected by different fertilizer formulas and chicken manure. The 38th Congress on Science and Technology of Thailand (STT38), October 17-19, 2012, Chiang Mai, Thailand.
Pratt, P.E. 1965. Potassium, pp. 1023-1031. In C.A. Black, ed. Method of Soil Analysis, Part 2: Chemical and Microbiological Properties. Agronomy Series. No. 9. Amer. Soc. Agron. Inc. Publ., Madison, WI, USA.
Sanchez, P. 2019. Properties and Management of Soils in the Tropics, 2nd ed. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
Soil Survey Division Staff. 2014. Keys to Soil Taxonomy. 12th ed. Natural Resources Conservation Service, USDA, Washington, D.C., USA.
Sriket, S., S. Thanachit, and S. Anucontpornperm. 2015. Effect of fertilizer rates on cassava grown on Yasothon soil amended with cassava stem base biochar and wastes from cassava starch manufacturing plant. Khon Kean Agr. J. 43: 755-762.
Virgo, K.J., and D.A. Holmes. 1977. Soil and landform features of mountainous terrain in South Thailand. Geoderma. 18: 207-225.
Walkley, A., and C.A. Black. 1934. An examination of Degtjareff method for determining soil organic matter: a proposed modification of the chromic acid titration method. Soil Sci. 37: 29-38.
Yan H., M. Cao, J. Liu, and B. Tao. 2007. Potential and sustainability for carbon sequestration with improved soil management in agricultural soils of China. Agr. Ecos. Envir.121: 325-335.
Yimnoi, N., S. Anusontpornperm, and S. Thanachit. 2014. Effect of Lime Materials and Cassava Peel on Cassava Grown on a Satuk Soil. The 40th Congress on Science and Technology of Thailand (STT40). December 2-4, Hotel Pullman Khon Kaen Raja Orchid, Khon Kaen, Thailand.
พรชัย อุปพันธ์พงศ์ชัย, สมชัย อนุสนธิ์พรเพิ่ม, ศุภิฌา ธนะจิตต์, ดาวจรัส เกตุโรจน์ และปรีชา เพชรประไพ. 2560. ผลของกากแป้งมันสำปะหลัง หินปูนบด และโดโลไมต์ต่อสมบัติดินและมันสำปะหลังที่ปลูกในชุดดินสตึก. วารสารแก่นเกษตร 45: 25-34.
พุทธรักษา เสรี, สมชัย อนุสนธิ์พรเพิ่ม และศุภิฌา ธนะจิตต์. 2560. ผลของการไถพรวนและวัสดุปรับปรุงดินต่อความเสถียรของเม็ดดินในชุดดินยโสธรที่ปลูกมันสำปะหลัง. วารสารแก่นเกษตร 45: 227-238.
เรณู ขำเลิศ และอัศจรรย์ สุขธำรง. 2551. เศรษฐกิจพอเพียงของผู้ปลูกมันสำปะหลังในจังหวัดนครราชสีมาจากการใช้หินฝุ่นทดแทนปุ๋ยเคมี. แหล่งที่มา: http://www.clinictech.most.go.th. ค้นเมื่อ วันที่ 18 มกราคม 2562.
สมพงษ์ กาทอง และอนุชิต ทองกล่ำ. 2547. การปลูกและการดูแลรักษา, น. 15-17. ใน เอกสารวิชาการ มันสำปะหลัง ลำดับที่ 7/2547. สถาบันวิจัยพืชไร่ กรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กรุงเทพฯ.
สัมฤทธิ์ ริยาพันธ์, ศุภิฌา ธนะจิตต์, สมชัย อนุสนธิ์พรเพิ่ม, อัญชลี สุทธิประการ และปรีชา เพชรประไพ. 2553. การแก้ไขปัญหาชั้นดานไถพรวนเพื่อการปลูกมันสำปะหลัง. วารสารแก่นเกษตร 38: 191-204.
สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร. 2560. มันสำปะหลัง. แหล่งที่มา: http://www.oae.go.th. ค้นเมื่อ 22 มกราคม 2562.
เอกราช มีวาสนา, สมชัย อนุสนธิ์พรเพิ่ม, เอิบ เขียวรื่นรมย์ และอัญชลี สุทธิประการ. 2553. ลักษณะของชั้นดานไถพรวนในพื้นที่ปลูกมันสำปะหลังจังหวัดนครราชสีมา. วารสารแก่นเกษตร 38: 205-214.
Anjos, J.T., and D.L. Rowell. 1987. The effect of lime on phosphorus adsorption and barley growth in three acid soils. Plant Soil 103: 75–82.
Anusontpornperm, S., S. Nortcliff, and I. Kheoruenromne. 2009. Interpretability comparison between Soil Taxonomic and Fertility Capability Classification units: a case of some major cassava soils in northeast, Thailand. Kasetsart J. (Nat. Sci.) 043 : 9-18.
Anusontpornperm, S., S. Thanachit, A. Suddhiprakarn, and I. Kheoruenromne. 2015. Is Rippering the Effective Solution to Alleviating Plough Pan Problem? Proceeding of the International Conference of Agricultural Engineering, 6-10 July 2014. Zurich, Switzerland.
Bekker, A.W., N.V. Hue, and R.G. Chase. 1994. Effects of liming, K fertilization and leaching on K retention, nutrient uptake and dry matter production of maize grown on a Samoan Oxic Inceptisol. Fertilizer Res. 38: 123–130.
Brady, N.C., and R.C. Weil. 2016. The Nature and Properties of Soils. 15th ed. Pearson Education, Inc., NJ, USA.
Bray, R.A., and L.T. Kurtz. 1945. Determination of total organic and available forms of phosphorus in soil. Soil Sci. 59: 39-45.
Bremner, J.M. 1996. Nitrogen-total, pp. 1085-1122. In D.L. Sparks, ed. Methods of Soil Analysis, Part 3: Chemical Methods. Soil Science Society of America. Inc. Publisher., Madison, WI, USA.
Duangpatra, P. 1988. Soil and climatic characterization of major cassava growing areas in Thailand, pp. 157-184. In R.H. Howeler and K. Kawano, eds. Cassava Breeding and Agronomy Research in Asia. Proc. 2nd Regional Cassava Workshop, held in Rayong, Thailand, Oct 26–28, 1987. Rayong, Thailand.
Havlin, J.L., S.L. Tisdale, W.L. Nelson, and J.D. Beaton. 2013. Soil Fertility and Fertilizers, 8th Edition. Pearson Education, Inc., NJ, USA.
Howeler, R.H. 1991. Long term effect of cassava cultivation on soil productivity. Field Crops Res. 26: 1-18.
Howeler, R.H. 2014. Sustainable soil and crop management of cassava in Asia. International Center for Tropical Agriculture, Cali, Colombia.
Kanjana, D., S. Anusontpornperm, S. Thanachit, and A. Suddhiprakarn. 2012. Effects of soil conditioners on yield and starch content of cassava grown on a degraded Yasothon soil. The 38th Congress on Science and Technology of Thailand (STT38), October 17-19, 2012, Chiang Mai, Thailand.
Kerdchana, C., S. Anusontpornperm, S. Thanachit, and W. Wiriyakitnateekul. 2014. Effect of gypsum, dolomite, burnt rice husk from ethanol plant and rates of chemical fertilizer on cassava grown on a Korat soil. The 40th Congress on Science and Technology of Thailand (STT40). December 2-4, Hotel Pullman Khon Kaen Raja Orchid, Khon Kaen, Thailand.
Komariah, K. lto, M. Senge, J. Adomako, and Afandi. 2008. Amendmet of soil physical and biological properties using rice husk and tapioca wastes. J. Japanese Soc. Soil Phys. 108: 81-90.
Lunlio, P., S. Anusontpornperm, S Thanachit, and I. Kheoruenromne. 2017. The impact of tillage, soil conditioners, and chemical fertilizer on yield of cassava in Yasothon Soil Series (Typic Paleustult), relationship between nutrient concentration and cassava yield components, and soil property. Khon Kean Agr. J. 45: 373-382.
Musyoka, M.W., N. Adamtey, A.W. Muriuki, D. Bautze, E.N. Karanja, M. Mucheru-Muna, K.K.M. Fiaboe, and G. Cadisch. 2019. Nitrogen leaching losses and balances in conventional and organic farming systems in Kenya. Nutr. Cycl. Agroecosyst. 114: 237–260.
National Soil Survey Center. 1996. Soil Survey Laboratory Methods Manual. Soil Survey Investigations Report No. 42, Version 3.0. Natural Conservation Service, USDA, Washington, DC, USA.
Nelson, D.W., and L.E. Sommers. 1996. Total carbon, total organic carbon, and organic matter, pp. 961-1010. In A.L. Page, P.A.
Helmke, R.H. Loeppert, P.N. Soltanpour, M.A. Tabatabai, C.T. Johnston and M.E. Sumner, eds. Method of Soil Analysis, Part 3: Chemical Methods. American Society of Agronomy. Inc. Publisher, Madison, WI, USA.
Nilnoree, T., S. Anusontpornperm, S. Thanachit, I. Kheoruenromne, and P. Petprapai. 2016. Effect of chicken manure and organic wastes from cassava starch manufacturing plant on cassava Grown on Dan Khun Thot soil. Khon Kaen Agr. J. 44: 167-178.
Okonkwo, C., I. Onyibe, and C.N. Mbah. 2011. Influence of different forms of cassava peel on physicochemical properties of an Ultisoil and yield of Maize (Zea mays L.) in Abakaliki south eastern Nigeria. J. Agri. Biol. Sci. 2: 78-83.
Phuniam, M., S. Anusontpornperm, and S. Thanachit. 2012. Response of cassava grow on a Warin soil to perlite and chicken manure combined with Zn foliar application. The 38th Congress on Science and Technology of Thailand (STT38), October 17-19, 2012, Chiang Mai, Thailand.
Phun-iam, M., S. Anusontpornperm, S. Thanachit, and I. Kheoruenromnea. 2018. Yield response of cassava Huay Bong 80 variety grown in an Oxyaquic Paleustult to cassava starch waste and nitrogen fertilizer. Agri. Nat. Res. 52: 573-580.
Plengsuntia, P., S. Anusontpornperm, S. Thanachit, and I. Kheoruenromne. 2012. Root yield and starch content of cassava as affected by different fertilizer formulas and chicken manure. The 38th Congress on Science and Technology of Thailand (STT38), October 17-19, 2012, Chiang Mai, Thailand.
Pratt, P.E. 1965. Potassium, pp. 1023-1031. In C.A. Black, ed. Method of Soil Analysis, Part 2: Chemical and Microbiological Properties. Agronomy Series. No. 9. Amer. Soc. Agron. Inc. Publ., Madison, WI, USA.
Sanchez, P. 2019. Properties and Management of Soils in the Tropics, 2nd ed. Cambridge University Press, Cambridge, UK.
Soil Survey Division Staff. 2014. Keys to Soil Taxonomy. 12th ed. Natural Resources Conservation Service, USDA, Washington, D.C., USA.
Sriket, S., S. Thanachit, and S. Anucontpornperm. 2015. Effect of fertilizer rates on cassava grown on Yasothon soil amended with cassava stem base biochar and wastes from cassava starch manufacturing plant. Khon Kean Agr. J. 43: 755-762.
Virgo, K.J., and D.A. Holmes. 1977. Soil and landform features of mountainous terrain in South Thailand. Geoderma. 18: 207-225.
Walkley, A., and C.A. Black. 1934. An examination of Degtjareff method for determining soil organic matter: a proposed modification of the chromic acid titration method. Soil Sci. 37: 29-38.
Yan H., M. Cao, J. Liu, and B. Tao. 2007. Potential and sustainability for carbon sequestration with improved soil management in agricultural soils of China. Agr. Ecos. Envir.121: 325-335.
Yimnoi, N., S. Anusontpornperm, and S. Thanachit. 2014. Effect of Lime Materials and Cassava Peel on Cassava Grown on a Satuk Soil. The 40th Congress on Science and Technology of Thailand (STT40). December 2-4, Hotel Pullman Khon Kaen Raja Orchid, Khon Kaen, Thailand.