การตรวจสอบลักษณะความหอมและคุณภาพการหุงต้มของข้าวเจ้าหอม สายพันธุ์ปรับปรุงต้านทานโรคไหม้และทนน้ำท่วมฉับพลัน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ความหอมและคุณภาพการหุงต้ม ถือเป็นลักษณะเป้าหมายสำคัญหนึ่งของการพัฒนาพันธุ์ข้าวเจ้าหอมพื้นนุ่มซึ่งได้รับความนิยมสูงจากผู้บริโภค งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจสอบลักษณะความหอมและคุณภาพหุงต้มของข้าวเจ้าสายพันธุ์ปรับปรุงต้านทานโรคไหม้และทนน้ำท่วมฉับพลัน จำนวน 7 สายพันธุ์ ซึ่งได้จากการปรับปรุงพันธุ์แบบผสมกลับและใช้เครื่องหมายดีเอ็นเอช่วยคัดเลือกระหว่างพันธุ์หอมวาริน (พันธุ์รับซึ่งมีลักษณะทนน้ำท่วมฉับพลัน) และ กข75 (พันธุ์ให้ยีนต้านทานโรคไหม้) ยืนยันการคงอยู่ของยีน badh2, Wxb และ SSIIa-TT ควบคุมลักษณะความหอม ปริมาณอะไมโลสต่ำ และอุณหภูมิแป้งสุกต่ำ โดยใช้เครื่องหมาย Aromarker, Waxy และ SNP2340-41 ตามลำดับ ประเมินความหอมและคุณภาพการหุงต้ม ประกอบด้วย ปริมาณอะไมโลส ความคงตัวของแป้งสุก และอุณหภูมิแป้งสุก โดยวิธีดมกลิ่น วิเคราะห์ colorimetric การวัดระยะทางการไหลของแป้งสุก และการทดสอบการสลายตัวของเมล็ดข้าวในสารละลายด่าง ตามลำดับ ผลจากการประเมิน พบว่าข้าวสายพันธุ์ปรับปรุงต้านทานโรคไหม้และทนน้ำท่วมฉับพลัน ทั้ง 7 สายพันธุ์ เมล็ดมีกลิ่นหอม ปริมาณอะไมโลสต่ำ (15.60-16.32 เปอร์เซ็นต์) ความคงตัวแป้งสุกอ่อน (91.33-120.67 มิลลิเมตร) และมีอุณหภูมิแป้งสุกต่ำ (ASV เท่ากับ 6.7-7.0) ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มเดียวกับข้าวขาวดอกมะลิ 105 ซึ่งเป็นพันธุ์เปรียบเทียบ ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่าข้าวสายพันธุ์ปรับปรุงต้านทานโรคไหม้และทนน้ำท่วมฉับพลันดังกล่าวเป็นข้าวเจ้าหอมปริมาณอะไมโลสต่ำแป้งสุกอ่อนนุ่มและอุณหภูมิแป้งสุกต่ำ ข้าวสายพันธุ์ปรับปรุงเหล่านี้จะนำเข้าสู่ขั้นตอนการศึกษาพันธุ์ การประเมินศักยภาพและเสถียรภาพการให้ผลผลิตในระดับสถานี ระหว่างสถานี และแปลงเกษตรกร ต่อไป
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
วารสารเกษตรพระจอมเกล้า
เอกสารอ้างอิง
Ayres, N. M., McClung, A. M., Larkin, P. D., Bligh, H. F. J., Jones, C. A., & Park, W. D. (1997). Microsatellites and a single-nucleotide polymorphism differentiate apparent amylose classes in an extended pedigree of US rice germ-plasm. Theoretical and Applied Genetics, 94(6), 773–781.
Bao, J. S., Corke, H., & Sun, M. (2006). Nucleotide diversity in starch synthase IIa and validation of single nucleotide polymorphisms in relation to starch gelatinization temperature and other physicochemical properties in rice (Oryza sativa L.). Theoretical and Applied Genetics, 113(7), 1171–1183.
Cagampang, G. B., Perez, C. M., & Juliano, B. O. (1973). A gel consistency test for eating quality of rice. Journal of the Science of Food and Agriculture, 24(1), 1589–1594.
Cuevas, R. P., & Fitzgerald, M. A. (2012). Genetic Diversity in Plants-Genetic Diversity of Rice Grain Quality. Retrieved from: http://www.intechopen.com/books/genetic-diversity-in-plants/genetics-of-grain-quality.
Department of Agriculture. (2004). Quality of Rice and Testing for the Detection of Contaminants in Thai Hom Mali Rice. Jirawat Express Co., Ltd. (in Thai).
Doyle, J. J., & Doyle, J. L. (1990). Isolation of plant DNA from fresh tissue. Focus, 12(1), 13-15.
Fitzgerald, M. A., McCouch, S. R., & Hall, R. D. (2009). Not just a grain of rice: the quest for quality. Trends in Plant Science, 14(3), 133-139.
Graham, R. (2002). A Proposal for IRRI to Establish a Grain Quality and Nutrition Research Center. International Rice Research Institute.
Hirano, H. Y., Eiguchi, M., & Sano, Y. (1998). A single base change altered the regulation of the waxy gene at the posttranscriptional level during the domestication of rice. Molecular Biology and Evolution, 15(8), 978–987.
Hori, K., & Sun, J. (2022). Rice grain size and quality. Rice, 15(1), 33. https://doi.org/10.1186/s12284-022-00579-z.
International Rice Research Institute. (2013). SES Standard Evaluation System for Rice. International Rice Research Institute.
Itani, T., Tamaki, M., Hayata, Y., Fushimi, T., & Hashizume, K. (2004). Variation of 2-acetyl-1-pyrroline concentration in aromatic rice grains collected in the same region in Japan and factors affecting its concentration. Plant Production Science, 7(2), 178–183.
Jantaboon, J., Siangliw, M., Im-mark, S., Jamboonsri, W., Vanavichit, A., & Toojinda, T. (2011). Ideotype breeding for submergence tolerance and cooking quality by marker-assisted selection in rice. Field Crops Research. 123(3), 206–213.
Jin, L., Lu, Y., Shao, Y., Zhang, G., Xiao, P., Shen, S., Corke, H., & Bao, J. (2010). Molecular marker assisted selection for improvement of the eating, cooking and sensory quality of rice (Oryza sativa L.). Journal of Cereal Science, 51(1), 159–164.
Juliano, B. O., Perez, C. M., Blakeney, A. B., Castillo, T., Kongseree, N., Laignelet, B., Lapis, E. T., Murty, V. V. S., Paule, C. M. & Webb, B. D. (1981). International cooperative testing on the amylose content of milled rice. Starch–Stärke, 33(5), 157–162.
Kate-ngam, S. (2003). DNA markers in plant breeding. Journal of Ubon Ratchathani University, 5(2), 37-58. (in Thai).
Kate-ngam, S. (2014). Molecular Plant Breeding. Ubon Ratchathani University Press. (in Thai).
Kate-ngam, S., Kimchaiyong, W., Wanchana, S., & Toojinda, T. (2008). Association analysis and functional marker development of soluble starch synthase IIa (SSIIa) and gelatinization properties in Thai rice. In Proceeding of the 5th International Crop Science Congress & exhibition: Recognizing Past Achievements, Meeting Future Needs, pp. 1-4. Jeju International Convention Center.
Kate-ngam, S., Kotchasatit, U., Jairin, J., Kongsila, S., Tuntee, L., & Lakote, P. 2014. Molecular breeding for the development of blast and brown planthopper resistance in Jasmine IR57514 rice line. In The 4th International Rice Congress (IRC2014), pp. 107. International Trade and Exhibition Centre (BITEC).
Kate-ngam, S., Riabroy, K., Toojinda, T., & Kotchasatit, U. (2011). Conversion of wide adapted rice cultivar IR57514 into Jasmine-like cooking quality through marker assisted backcrossing. In Proceeding of BIT’s 2nd World DNA and Genome Day 2011: Reopen Bio-Gateway to Green Economy Era, pp. 286. Dalian World EXPO Center.
Khanthong, S., Kate-ngam, S., Riabroy, K., Lanceras-Siangliw, J., & Toojinda, T. (2018). Development of aromatic glutinous rice for rainfed lowland areas by marker assisted selection. Chiang Mai Journal of Science, 45(6), 2312-2321.
Kuntawong, W., Jamjod, S., Yimyam, N., & Prom-u-thai, C. T. (2015). Genotypic variation of cooking qualities in local rice varieties from Chiang Mai, Chiang Rai and Mae Hong Son provinces. Khon Kaen Agriculture Journal, 43(4), 687–698. (in Thai).
Lanceras, J. C., Huang, Z. L., Naivikul. O, Vanavichit, A., Ruanjaichon, V., & Tragoonrung, S. (2000). Mapping of genes for cooking and eating qualities in Thai jasmine rice (KDML105). DNA Research, 7(2), 93–101.
Little, R. R., Hilder, G. B., & Dawson, E. H. (1958). Differential effect of dilute alkali on 25 varieties of milled white rice. Cereal Chemistry, 35(2), 111–126.
Naivikul, O., (2007). Rice: Science and Technology. 2nd Ed. Kasetsart University Press. (in Thai).
Office of Agricultural Economics. (2023). Agricultural Economic Information. Retrieved from: https://oae.go.th/uploads/files/2025/05/16/ddfa8a4b80299884.pdf. (in Thai).
Oo, K. S., Kongjaimun, A., Khanthong, S., Yi, M., Myint, T. T., Korinsak, S., Siangliw, J. L., Myint, K. M., Vanavichit, A., Malumpong, C., & Toojinda, T. (2015). Characterization of Myanmar Paw San Hmwe accessions using functional genetic markers. Rice Science, 22(2), 53–64.
Riabroy, K., Khanthong, S., Toojinda, T., & Kate-ngam, S. (2013). Fragrance gene and molecular basis of fragrant rice. Thai Journal of Genetics, 6(2), 93–114. (in Thai).
Sano, Y. (1984). Differential regulation of waxy gene expression in rice endosperm. Theoretical and Applied Genetics, 68(5), 467–473.
Siangliw, J., Huang, Z. L., Naivikul, O., Vanavichit, A., Ruanjaichon, V., & Tragoonrung, S. (2000). Mapping of genes for cooking and eating qualities in Thai jasmine rice (KDML105). DNA Research, 7(2), 93–101.
Sood, B. C., & Siddiq, E. A. (1978). A rapid technique for scent determination in rice [India]. Indian Journal of Genetics and Plant Breeding, 38(2), 268-271.
Tan, Y., Li, J., Yu, S., Xing, Y., Xu, C., & Zhang, Q. (1999). The three important traits for cooking and eating quality of rice grains are controlled by a single locus in an elite rice hybrid, Shanyou 63. Theoretical and Applied Genetics, 99(1), 642–648.
Tian, R., Jiang, G. H., Shen, L. H., Wang, L. Q. & He, Y. Q. (2005). Mapping quantitative trait loci underlying the cooking and eating quality of rice using a DH population. Molecular Breeding, 15(2), 117–124.
Vanavichit, A., Yoshihashi, T., Wanchana, S., Areekit, S., Saengsraku, D., Kamolsukyunyong, W. J., Lanceras, J., Toojinda, T., & Tragoonrung, S. (2005). Positional cloning of Os2AP, the aromatic gene controlling the biosynthetic switch of 2-acetyl-1-pyrroline and gamma-aminobutyric acid (GABA). In 5th International Rice Genetics Symposium, pp. 44. International Rice Research Institute.
Wanchana, S., Kamolsukyunyong, W., Ruengphayak, S., Toojinda, T., Tragoonrung, S., & Vanavichit, A. (2005). A rapid construction of a physical contig across a 4.5 cm region for rice grain aroma facilitates marker enrichment for positional cloning. ScienceAsia, 31(3), 299–306.
Wanchana, S., Toojinda, T., Tragoonrung, S., & Vanavichit, A. (2003). Duplicated coding sequence in the waxy allele of tropical glutinous rice (Oryza sativa L.). Plant Science, 165(6), 1193-1199.
Wang, S., Li, C., Copeland, L., Niu, Q., & Wang, S. (2015). Starch retrogradation: a comprehensive review. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 14(5), 568–585.
Waters, D. L. E., Henry, R. J., Reinke, R. F., & Fitzgerald, M. A. (2006). Gelatinization temperature of rice explained by polymorphisms in starch synthase. Plant Biotechnology Journal, 4(1), 115–122.
Win, K. M., Korinsak, S., Sirithunya, P., Lanceras-Siangliw, J., Jamboonsri, W., Da, T., Patarapuwadol, S., & Toojinda, T. (2013). Marker assisted introgression of multiple genes for bacterial blight resistance into aromatic Myanmar rice MK-75. Field Crops Research, 154(1), 164–171.
Yi, M., Nwe, K. T., Vanavichit, A., Chai-arree, W., & Toojinda, T. (2009). Marker assisted backcross breeding to improve cooking quality traits in Myanmar rice cultivar Manawthukha. Field Crops Research, 113(2), 178–186.
Zhang, Z., Li, M., Fang. Y., Liu, F., Lu, Y., Meng, Q., Peng, J., Yi, X., Gu, M., & Yan, Y. (2012). Diversification of the waxy gene is closely related to variations in rice eating and cooking quality. Plant Molecular Biology, 30(1), 462–469.
