อัตลักษณ์ของชุมชนบ้านวังไทรเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยว ในอำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาอัตลักษณ์ของชุมชนบ้านวังไทร และศึกษาแนวทางพัฒนาความเป็นอัตลักษณ์ของชุมชนบ้านวังไทร เพื่อการท่องเที่ยวของอำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช โดยมีประชากรและกลุ่มเป้าหมายผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ประกอบด้วย ผู้นำชุมชน ประธานและคณะกรรมการวิสาหกิจชุมชนท่องเที่ยว ฅนต้นน้ำบ้านวังไทร และสมาชิกชุมชนผู้เข้าร่วมกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชน จำนวน 15 คน ที่คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง ด้วยเครื่องมือวิจัยตามลักษณะการรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบบันทึกระหว่างการสนทนากลุ่มแบบเจาะจง และแบบสัมภาษณ์แบบไม่เป็นทางการสำหรับการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก และทำการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยการทำการจัดหมวดหมู่ อธิบายความ และวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ผลการศึกษาพบว่าอัตลักษณ์ของชุมชนวังไทร ประกอบด้วย 1) อัตลักษณ์ที่มีลักษณะจับต้องได้ ได้แก่ ลักษณะเฉพาะชุมชนที่มีความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรทางธรรมชาติ นำไปสู่การมีมรดกทางธรรมชาติที่โดดเด่น นั่นคือ การมีผืนป่าอันสมบูรณ์ สัตว์ป่า และพันธุ์ไม้ต่าง ๆ  2) อัตลักษณ์ที่มีลักษณะจับต้องไม่ได้ ประกอบไปด้วย ประเพณี ความเชื่อ พิธีกรรม และภูมิปัญญาท้องถิ่น เมื่อทำการวิเคราะห์ศักยภาพของชุมชนเพื่อส่งเสริมอัตลักษณ์ไปใช้ในการพัฒนา พบว่ามีจุดแข็งทางด้านทรัพยากรป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์ มีพันธุ์ไม้และพันธุ์สัตว์ป่าหลายชนิด ดังนั้นการส่งเสริมศักยภาพของชุมชนในการนำเสนออัตลักษณ์ให้เป็นไปตามมาตรฐานต่าง ๆ อาทิ มาตรฐานคุณภาพแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ มาตรฐานการท่องเที่ยวโดยชุมชน (CBT) เป็นต้น เพื่อส่งเสริมการนำอัตลักษณ์ชุมชนดังกล่าวไปสู่การพัฒนาการท่องเที่ยว ที่เหมาะสมของชุมชนบ้านวังไทร ซึ่งควรมีแนวทาง คือ การพัฒนาเส้นทางการท่องเที่ยวจากทรัพยากรป่าไม้ที่อุดมสมบูรณ์และมีความเป็นเอกลักษณ์ของชุมชน ตลอดจนการจัดการสภาพแวดล้อม การปรับปรุงภูมิทัศน์แหล่งท่องเที่ยวในชุมชน การสื่อสารประชาสัมพันธ์การตลาดแบบบูรณาการทั้งออนไลน์และออฟไลน์ รวมถึงการพัฒนาอาหารท้องถิ่น สร้างตราสินค้าของชุมชน